نگاهی به کارت گرافیک‌های رادئون RX 6800 XT ،RX 6800 و RX 6900 XT

سرانجام و پس از مدت‌ها تمرکز و انحصار بر تولید تراشه‌های گرافیکی پایین و میان‌رده شرکت ای‌ام‌دی (AMD) نیز کارت‌های رده بالای (High-end) خود، یعنی سری ۶۰۰۰ را که رقیب اصلی سری آمپر انویدیا (Nvidia) محسوب می‌شوند را در آبان ماه امسال و در قسمت دوم رویداد Where Gaming Begins، رسما معرفی کرد.

پردازنده‌های گرافیکی ای‌ام‌دی در سری ۶۰۰۰ در اصل بر پایه‌ی معماری گرافیکی RDNA 2 ساخته می‌شوند. همان معماری که در کنسول‌های نسل نهم، یعنی ایکس‌باکس سری اس و سری ایکس و همین‌طور پلی استیشن ۵ به کار گرفته شده‌اند. البته که پایین ‌رده‌ترین مدل معرفی‌شده‌ی سری ۶۰۰۰، یعنی Radeon RX 6000 هم از بالاترین مدل تراشه‌ی کنسولی استفاده‌ شده در نسل بعدی قدرتمندتر خواهد بود.

ورود به بازار کارت‌های بالا رده

همان طور که می‌دانید برای سال‌های متوالی، انویدیا بازار کارت‌های بالا رده را قبضه و کاملا به انحصار خود درآورده بود. انویدیا فناوری Ray Tracing را اولین بار با کارت های گرافیک سری GeForce RTX 20 که مبتنی بر معماری سخت افزاری تورینگ (Turing) بودند، آغاز نمود. اتفاقی که باعث عقب ماندگی هرچه بیشتر ای‌ام‌دی در پردازنده‌های رده بالا شد. با این حال در مقابل ای‌ام‌دی در این مرحله با کارت گرافیک RX 5700 با نام Navi و مبتنی بر نسل اول معماری RDNA، تلاش خود را برای در دست گرفتن بازار کارت‌های گرافیک زیر ۵۰۰ دلار، آغاز کرد؛ تلاشی که چندان هم بی‌ثمر نبود. در راستای همین رقابت، پیشنهاد می‌کنم مقاله «NVIDIA یا AMD – کدام کارت گرافیک‌ها در سال ۲۰۲۰ انتخاب بهتری هستند؟» مطالعه کنید.

اما در سال جاری برای اولین‌ بار و پس از کارت R9 290X یعنی بیش از هفت سال پیش، ای‌ام‌دی با معرفی سری ۶۰۰۰ خود که مبتنی بر معماری RDNA2 ساخته شده‌اند قصد آغاز رقابت در مارکت کارت‌های رده بالای مناسب سیستم‌های گیمینگ و ورک استیشن را دارد. ای‌ام‌دی مدعی است که حتی پایین ‌رده‌ترین مدل معرفی‌شده‌ی سری ۶۰۰۰، یعنی کارت گرافیک RX 6800، برای رقابت با دو کارت گرافیک RTX 3080 و RTX 2080 Ti (و حتی RTX 3070) روانه بازار میشود. اما این ادعا تا چه حد درست است؟ ظاهرا لیزا سو (Lisa Su) برای سری گرافیکی رادئون نیز برنامه‌های ویژه‌ای دارد.

از معماری RDNA 2 چه می‌دانیم؟

شرکت ای‌ام‌دی در ابتدای اسلایدهای معرفی سری ۶۰۰۰ و معماری RDNA 2 به مسائلی چون پشتیبانی معماری جدید از تمام امکانات پیاده‌سازی شده در DirectX 12 Ultimate ویندوز ده (مقاله «DirectX 12 Ultimate چیست؟» را در همین راستا می‌توانید مطالعه کنید)، دو برابر شدن راندمان کاری نسبت به Radeon RX 5700 XT و البته ۵۰ درصد افزایش عملکرد بین نسلی در معیار «راندمان به ازای هر وات» (Performance per Watt) اشاره می‌کند.

• 

• 

• 

• 

بیش از یک سال پیش، شرکت ای‌ام‌دی اولین تراشه‌های ۷ نانومتری خود با نام «Navi» و منطبق بر نسل اول معماری RDNA و با همکاری شرکت TSMC روانه بازار کرد. با عرضه نسل دوم این معماری، لیتوگرافی تولید پردازنده‌های گرافیکی ای‌ام‌دی تغییری نکرده و همچنان ۷ نانومتری است. با این حال با وجود حفظ لیتوگرافی قبلی، ای‌ام‌دی وعده‌ی بهره‌وری در مصرف توان تا ۳۰ درصد بیشتر از نسل قبلی را می‌دهد.

در قلب کارت گرافیک‌های ۷ نانومتری ای‌ام‌دی یک سیلیکون Navi 21 قرار گرفته است که به آن Big Navi نیز می‌گویند. سیلیکون بزرگی که مساحت آن ۵۱۹.۸ میلیمتر مربع است و دارای ۲۶ بیلیون ترانزیستور میباشد. ویفری (Die) که سیلیکون مذکور برر وی آن قرار گرفته برخلاف انویدیا که حافظه‌های GDDR6X را در کنار گذرگاه عریض ۳۸۴ بیتی استفاده کرده است، از یک حافظه GDDR6 با گذرگاه استاندارد ۲۵۶ بیتی برای ارتباط با کارت گرافیک استفاده می‌کند و دارای ویژگی‌های دیگری همچون PCI-Express 4.0 x16 و یک ورودی/خروجی برای پشتیبانی از نمایشگرهای ۴K یا ۸K است.

Infinity Cache نام تجاری حافظه‌ی کش سطح سوم یا L3 در طراحی‌های جدید ای‌ام‌دی است. Infinity Cache می‌تواند یک فناوری جدید برای دسترسی تمامی هسته‌ها به کش سطح اول باشد یا به نوعی میان حافظه‌های کش مختلف پردازنده گرافیکی ارتباط برقرار کند. درواقع وظیفه این حافظه، نگه ‌داری حداکثر بار پردازشی در داخل تراشه است تا نیاز به ارجاع به حافظه‌ی گرافیکی در روی برد و خارج از تراشه را که سرعت پایین‌تر و تاخیر بیشتری دارد را به حداقل برساند. بنا به ادعاهای شرکت ای‌ام‌دی، این روش می‌تواند پهنای باند موثر حافظه را تا سطح دو برابر بالاتر از گذرگاهی ۳۸۴ بیتی و متصل به تراشه‌های GDDR6 افزایش دهد و در عین حال از توان مصرفی هم بکاهد.

همچنین وجود متالوژی جدید، طراحی مجدد سیلیکون مذکور و ویژگی‌های جدید کنترل جریان نیرو در سطح مدار، ای‌ام‌دی را به پیشرفت غیر منتظره‌ای رسانده است که امکان استفاده دو برابری تعداد واحدهای محاسبه‌گر (Compute Unit) را در نسل جدید فراهم می‌کند. این بهبود در حالی است که پردازنده‌های گرافیکی نسل جدید از نظر مصرف برق تغییر زیادی به نسبت نسل گذشته نداشته‌اند. یعنی «راندمان به ازای هر وات» در معماری گرافیکی RDNA2 بهتر شده و به همین دلیل افزایش بهره‌وری در انرژی را شاهد هستیم.

با کنار هم قرار گرفتن تمامی این ویژگی‌های جدید و بهبودهای صورت گرفته در معماری جدید RDNA2 شرکت ای‌ام‌دی مدعی شده است که تا بیش از ۵۴ درصد نسبت به نسل اول معماری RDNA، «راندمان به ازای هر وات» را افزایش داده است.

کارت AMD Radeon RX 6800

ارزان‌ترین عضو سری ۶۰۰۰ ای‌ام‌دی پردازنده گرافیکی RX 6800 که از ۶۰ واحد محاسبه‌گر (Compute Unit) بهره برده که در فرکانس بازی ۱۸۱۵ مگاهرتز کار می‌کنند. فرکانس بوست نیز به ۲۱۰۵ مگاهرتز می‌رسد که بیشتر از فرکانس کاری ۱۷۲۰ مگاهرتزی رقیب خود، یعنی RTX 3070 است. همچنین این کارت از ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی پرسرعت GDDR6 بهره می‌گیرد؛ این در حالی است که رقیب‌اش تنها به ۸ گیگابایت حافظه‌ مجهز شده است.

• 

• 

• 

کارت AMD Radeon RX 6800 XT

این پردازنده‌ی گرافیکی میانی با بهره‌مندی از ۷۲ هسته‌ی پردازشی و فرکانس کاری بوست فوق‌العاده‌ی ۲۲۵۰ مگاهرتز درکنار ۱۶ گیگابایت حافظه‌ی GDDR6 توان پردازشی قابل توجهی به ‌همراه دارد.

• 

• 

• 

با توجه به معماری پیشرفته‌ی RDNA2 و بهبود‌های گسترده‌ی طراحی مجدد و لیتوگرافی پیشرفته‌ی ۷ نانومتری، RX 6800 XT در این فرکانس کاری تنها ۳۰۰ وات توان مصرف می‌کند که ۲۰ وات کمتر از رقیب خود RTX 3080، با ۳۰۰ مگاهرتز کمتر است. همچنین، حافظه‌ی ۱۰ گیگابایتی محصول انویدیا آن را در این زمینه نیز در جایگاه پایین‌تری قرار می‌دهد. این کارت با برچسب قیمت ۶۴۹ دلاری به بازار عرضه خواهد شد.

کارت AMD Radeon RX 6900 XT

و در نهایت پرچم دار و گران قیمت‌ترین کارت سری جدید ای‌ام‌دی، یعنی Radeon RX 6900 XT که از ۸۰ واحد محاسبه‌گر (Compute Unit) با فرکانس‌های ۲۲۵۰ مگاهرتز تشکیل می‌شود. در اینجا ای‌ام‌دی با افزودن ویژگی‌های Rage Mode و SAM به نمودار مقایسه، بهترین راندمان ممکن به‌دست آمده از کارت خود را با GeForce RTX 3090 مقایسه می‌کند.

• 

• 

نکته‌ی جالب در این باره عملکرد ۸۰ واحد پردازشی با فرکانس بیش از ۲ گیگاهرتز با تنها ۳۰۰ وات است؛ این در‌حالی‌ است که TDP پردازنده‌ی RTX 3090 برابر با ۳۵۰ وات است. همچنین استفاده از حافظه‌ی کمتر و ارزان‌تر نیز به ای‌ام‌دی کمک کرد تا اختلاف قیمتی ۵۰۰ دلاری در‌ مقایسه ‌با پردازنده‌ی RTX 3090 شاهد باشیم.

بیشتر بخوانید:

• یکبار برای همیشه، ترافلاپس چیست؟
• نخستین تصویر از کارت گرافیک سری Radeon RX 6000 منتشر شد
• راهنمای خرید کامپیوتر گیمینگ میان رده