فیلمگردی نوروز ۱۴۰۰؛ ژانر جنگی: فیلم Full Metal Jacket

پس از گشت و گذار فراوان در ژانر‌های مختلف و معرفی فیلم‌های شاخص در فیلمگردی نوروز ۱۴۰۰؛ به ایستگاه فیلم‌های جنگی رسیدیم. به طور کلی مقوله جنگ و اتفاقات مرتبط با آن از لحاظ دراماتیک بودن به‌گونه‌ای است که پتانسیل‌های زیادی برای تبدیل شدن به فیلم و داستان دارد. این ویژگی باعث شده تا بسیاری از کارگردانان مطرح جهان چون استنلی کوبریک فقید با انتخاب جنگ‌ها به‌عنوان موضوع اصلی فیلم‌های‌شان، شاهکارهای ماندگاری را به روی پردهٔ نقره‌ای ببرند. در طول تاریخ سینما، آثار موفقیت آمیز زیادی در این شاخه وجود داشته است که به این موضوع پرداخته‌اند و احتمالاً بیشتر آنها را دیده‌ایم. حالا ما در این مطلب قصد معرفی و پیشنهاد فیلم «Full Metal Jacket» را داریم.

غلاف تمام‌فلزی فیلمی در ژانر جنگی ساختهٔ استنلی کوبریک در سال ۱۹۸۷ است. این فیلم با تحسین منتقدان مواجه گشت و نامزد یک جایزه اسکار برای بهترین فیلم‌نامهٔ اقتباسی شد. همچنین در سال ۲۰۰۱ بنیاد فیلم آمریکا در فهرست ۱۰۰ سال… ۱۰۰ هیجان به انتخاب بفا این فیلم را در رتبهٔ ۹۵ لیست خود قرار داد. به طور کلی این فیلم به نقد خشونت بیش از اندازه در تبدیل کردن جوانان عادی آمریکایی به قاتلانی بی‌رحم و ماشین کشتار ارتش آمریکا می‌پردازد. همچنین، این فیلم نقدی بر جنگ، به‌ویژه جنگ ویتنام، دارد. غلاف تمام‌فلزی یکی از بهترین فیلم‌ها دربارهٔ به‌وجود آمدن معضلات روانیِ جنگ بر روح و روان سربازان است.

فیلم غلاف تمام فلزی در مورد عده ای سرباز تازه کار است که برای پیوستن به نیروهای دریایی ایالات متحده آمریکا داوطلب می‌شوند. آنها باید هشت هفته آموزش سخت و طاقت فرسا را برای پیوستن به نیروی دریایی ایالات متحده و شرکت در جنگ ویتنام پشت سر بگذارند. داستان فیلم دارای دو بخش مجزا می‌باشد. بخش اول آن در پادگان آموزشی و بخش دوم در جبهه جنگ اتفاق می‌افتند. فیلم غلاف تمام فلزی ساختاری محکم و قدرتمند دارد. کارگردانی فیلم به وی‍ژه در صحنه‌های جنگ به شدت واقعی، تاثیرگذار و هنرمندانه است. این فیلم با گذشت بیش 30 سال هنوز یکی از بارز ترین فیلم‌ها در گونه سینمای جنگی است و به نوعی مرجع و معیاری است برای فیلم‌های جنگی بعد از خود.

استنلی کوبریک (کارگردان فیلم درخشش) در تابستان سال 1928 در بیمارستانی در منهتن متولد شد. در حالی که هنوز در دبیرستان بود، علاقه خود را به نویسندگی، عکاسی و فیلم نشان داد. در 23 سالگی او تهیه کنندگی و کارگردانی فیلم‌های کوتاه را بر عهده داشت و چهار سال بعد اولین کارگردانی هالیوودی خود را با فیلم «کشتن» انجام داد. در حالی که این فیلم در گیشه موفقیت آمیز نبود، اما شخص کوبریک به دلیل کارگردانی و سبک فیلمسازی خاص تقدیرنامه‌هایی را دریافت کرد. کوبریک در چهل سال فعالیت حرفه‌ای خود فیلم‌های بزرگی ساخت، از آخرین فن آوری‌های موجود استفاده کرد و جوایز زیادی را از آن خود کرد. یکی از این فیلم‌ها Full Metal Jacket از شاهکارهای سینمایی در ژانر درام جنگی است.

کوبریک به عنوان یک فیلمساز مؤلف، توانایی خاصی در همراه کردن مخاطب با کاراکترهای فیلم‌هایش دارد؛ بنابر همین توانایی آثار او از جمله Full Metal Jacket تبدیل به فیلم‌های به یاد ماندنی شده‌اند که مخاطب خاص سینما را با خود همراه خواهد کرد. نمی‌توان انکار کرد که کوبریک یک نبوغ سینمایی بود که فیلم‌هایش صدها سال به عنوان نمونه‌هایی از فیلم سازی درخشان دوام خواهند آورد. بسیاری از استادان دانشگاه که به دانشجویان علاقه مند به تحصیل در مقطع کارشناسی فیلم آموزش می‌دهند بدون شک با پیشرفت صنعت، کوبریک را به دلیل خطر پذیری و پذیرفتن فن آوری‌های جدید به عنوان یک استاد مطلق در فیلمسازی معرفی می‌کنند.

فیلم‌های او از نظر احساس و سبک بسیار متفاوت هستند اما همچنان کیفیت مترادف با نام استنلی کوبریک را حفظ می‌کنند. غلاف تمام‌فلزی فقط یک نمونه از این موارد است. شاید برای کسانی که کوبریک را شناخته و فیلم‌های او را دیده‌اند این نکته روشن باشد که استنلی کوبریک در فیلم‌هایش به نمایش ارزش‌های انسانی پرداخته و همواره خواسته از عواملی که این ارزش والا را زیر سوال می‌برد انتقاد کند. کوبریک با غلاف تمام فلزی تصویری گویا و فراموش نشدنی از جنگ و فرهنگ نظامی گری ارائه می‌دهد اما این بار مقوله نظامی گری با مفهوم بحران هویت عجین می‌شود، تبدیل جوانان ساده و بی خبر به آدمهای ماشینی بی روح.

اساساً کوبریک‌ در آثار جنگی خود از جمله Full Metal Jacket نشان‌ می‌دهد که‌ هیچ‌ کشوری‌ نمی‌تواند با قدرت‌ سلاح‌ جنگی‌ و نفوذ دیوانه‌وارش‌ کشور دیگر را تصرف‌ کند و این‌ موضوع‌ را در شکلی‌ بسیار زیبا در فصل‌ پایانی‌ «غلاف‌ تمام‌ فلزی» به درستی نیز نشان‌ می‌دهد. البته این تفاسیر تاثیری بر نمایش واقعیت جنگ در فیلم‌های او ندارد. برای مثال: یکی از هنر‌های واقعاً منحصر به فرد کوبریک نشان دادن صحنه‌های جنگ و نبرد است که از اولین فیلم مطرحش اسپارتاکوس که در آن جنگ‌ها تن به تن، نفری و با نیزه و شمشیر بود نیز مشخص است. البته نمونه پیشرفته جنگ در آثار کوبریک از لحاظ فنون جنگی و سلاح همین غلاف تمام فلزی است که مشخص و واضح است.

در پایان باید گفت اگر از علاقه‌مندان به سینمای جنگ هستید و تا به امروز فیلم «Full Metal Jacket» استنلی کوبریک را ندیده‌اید، تعطیلات نوروز ۱۴۰۰ بهترین زمان برای تماشا یا بازبینی این فیلم ماندگار است. همچنین باید بدانید با دیدن این فیلم حتماً به قدرت فنی و خلاقیت فیلمسازی کوبریک پی خواهید برد و تا دنیا دنیاست و سینما سینما، سینما دوستان انگشت به دهان و مات و مبهوت این اعجوبه فیلمسازی خواهند ماند.