نقد فیلم Spirited | سرود کریسمس از جنس موزیکال

نسخه‌ای موزیکال از داستان «چارلز دیکنز» در مورد یک انسان خسیس که به سفری جادویی می‌رود؛ اگرچه این فیلم کمی بیش از حد مملو از مضامین و ایده‌های مختلف است، اما یک موزیکال دلگرم‌کننده کریسمسی در مورد عشق و رستگاری است. بنابراین، اگر این جنس فیلم را دوست ندارید، ممکن است شما هم یک اسکروج باشید. در ادامه با نقد فیلم Spirited همراه ویجیاتو باشید.

به احتمال زیاد شما داستان سرود کریسمس را می‌دانید. صادقانه بگویم، این داستان کلاسیک چارلز دیکنز که پیرامون ارواح کریسمس در گذشته، حال و آینده و همچنین یک اسکروج خسیس است، در فیلم‌ها و نمایش‌های زیادی اقتباس شده است. اما اکنون هالیوود برداشت جدیدی از داستان دارد که از دیدگاه خود ارواح بیان شده است. اما به طور کلی تیزر‌های تبلیغاتی این فیلم، Spirited را یک کمدی موزیکال مربوط به تعطیلات کریسمس توصیف می‌کردند. ولی راستش، فرض من پیش از دیدن این فیلم آن بود که این اثر یک کمدی پوچ با بازی رایان رینولدز/ویل فرل با دو یا سه آهنگ شاد باشد. اما در واقعیت این آن فیلم نیست.

در واقعیت فیلم Spirited یک اثر موزیکال تمام و کمال است. این یعنی از ابتدا تا انتها آواز (و رقصیدن) وجود دارد. من فقط می‌خواهم مخاطبان این موضوع را بدانند که این اثر بیشتر موزیکال است تا یک کمدی خانوادگی تمام عیار. شخصاً، فکر می‌کنم اگر فیلم موزیکال نبود، خیلی بهتر کار می‌کرد، زیرا زمان صرفه‌جویی شده با کم شدن موسیقی درون آن می‌توانست روی توسعه شخصیت و روایت سرمایه‌گذاری کند، تا مخاطب شاهد یک داستان منسجم‌تر باشد. اما با این وجود هم این اثر به اندازه کافی فیلم لذت‌بخشی است، و همچنان می‌تواند «آن احساس صبح خوش کریسمس» را به مخاطب هدفش بدهد و شما را در روحیه خوبی قرار دهد.

این نگاه مثبت بیشتر برای خود داستان است؛ چرا که فیلمنامه کار، استخوان بندی‌های خوبی دارد، عمدتاً به این دلیل که داستان «سرود کریسمس» بسیار محکم است و قلاب روایت داستان از دیدگاه ارواح بسیار بدیع است. به طور جدی، این فیلم تقریباً به عنوان یک اثر موزیکال از هر نظر بزرگ است. دکورها، لباس‌ها، سکانس‌های رقص و آواز و حتی جلوه‌های ویژه درون آن نیز جالب توجه هستند. در واقع این همان فیلمی است که مخاطب دوست‌دار آثار موزیکال و کریسمسی می‌خواهد چند بار تماشا کند، فقط به این دلیل که چیزهای زیادی برای دیدن وجود دارد که بدون شک با هر تماشای جدید متوجه جزئیات سرگرم‌کننده‌ای خواهید شد.

لازم به ذکر است که آهنگ‌های اصلی فیلم که توسط برندگان اسکار Benj Pasek و Justin Paul از فیلم La La Land ساخته شده‌اند، واقعا عالی هستند. برخی احساسی و برخی خنده‌دار که تماشای آن بسیار سرگرم‌کننده است. و تیم تولید نیز کار فوق‌العاده‌ای در طراحی رقص و حرکات موزون درون لحظات موزیکال فیلم انجام داد‌اند که از نظر وسعت بسیار بزرگ و تماشای آن بسیار جالب است.

اما فراتر از بخش موزیکال، Spirited واقعا برداشتی مدرن از سرود کریسمس است، و منظورم از برداشت مدرن یعنی ایجاد تفاوتی جالب از راهی مناسب است. برای مثال شخصیت مرکزی این داستان در تمام افتباس‌ها یعنی اسکروج، جای خود را به کلینت بریگز (رینولدز) داده است. این شخصیت صاحب یک شرکت روابط عمومی است که در همه بدترین عناصر زندگی آنلاین ما متخصص است: انتشار اطلاعات نادرست و دعوا، ایجاد رسوایی، ترویج رقابت شرکتی، راه اندازی کمپین‌های پوچ و تهاجمی و …! او اساساً یک ویرانگر حرفه‌ای زندگی انسان‌ها است.

در واقع، کلینت آنقدر خودخواه است که توسط سازمان رسمی کریسمس و ارواح مقدس آن به عنوان یک انسان «غیرقابل استفاده و بازنگری» مشخص شده است: یعنی هدفی گمشده و مخدوش که ارزش آزار دادن و وقت گذاشتن ندارد. اما یکی از از ارواح ویژه کریسمس با بازی فرل می‌خواهد این ریسک را بپذیرد. او بر این باور است که تغییر زندگی کلینت تأثیر موجی عظیمی از مثبت گرایی ایجاد می‌کند که جهان را به سمت مکان بهتری شدن سوق می‌دهد. البته افرادی مانند کلینت معمولاً نمی‌خواهند تغییر کنند، و این چالش درونی این فیلم است.

با وجود تمام این موارد داستانی و ایده‌های به نسبت جالب، شاید سوال خیلی از مخاطبان این باشد که آیا این جنس تغییرات در داستان سرود کریسمس یک دگرگونی شایسته است یا خیر؟ من به عنوان یک مخاطب آشنا با این داستان، فکر می‌کنم رویکرد فیلم به شخصیت کلینت، برداشتی عالی از مدرن‌سازی اسکروج بود. با این حال، من می‌گویم که داستان کلینت کاملاً به همان سطح جذاب و قابل بحث داستان قبلی این شخصیت نمی‌رسد. شاید این عدم ماندگاری به این دلیل است که عمل رستگاری نهایی او به شدت به اعمال بد خاص زندگی‌اش مرتبط نیست.

برای مثال: اسکروج شخصیتی حریص و ظالم به نظر می‌رسید و از هرگونه ارتباط انسانی کاملاً دور بود. بنابراین، نشان دادن اینکه در آخر او به دیگران توجه می‌کند، خود یک چرخش شخصیت بزرگ بود. اما شخصیت مدرن کلینت در کارش برای نابود کردن زندگی‌ها بی‌رحمانه و سرسخت است، ولی این شخصیت همزمان کاملاً از دیگران جدا نیست. او فقط خودخواه است و نمی‌تواند شاهد نیروی مثبتی در روابطش با دیگران باشد. در واقع مشکل اصلی کلینت این است که زندگی برخی افراد را وسیله‌ای برای رسیدن به هدف می‌بیند، نه اینکه او تنفری شبیه به اسکروج از همه افراد زنده دورش داشته باشد.

بنابراین، اساساً من احساس می‌کردم که کلینت نشان می‌دهد که به یک نفر اهمیت می‌دهد، در نتیجه عمل رستگاری نهایی او، تأثیری مشابه با انجام همان کار اسکروج در داستان ندارد. ای کاش عمل رستگاری او به شدت با دیدگاه و اقدامات مربوط به وسیله دستیابی به اهدافش مرتبط بود. اما این نکته‌ای است که در فیلمنامه و به دنبال آن شخصیت وجود ندارد. با این حال، من دوست داشتم که Spirited همچنین سعی کرد رویکردی مدرن‌تر و کمتر سیاه و سفید به خوبی داشته باشد و گفت که همه ما فقط باید سعی کنیم کمی بهتر از دیروز خودمان باشیم؛ و این یک پیام به شدت خوب و مثبت است.

با این تفاسیر بیایید در پایان به این پرسش پاسخ دهیم که آیا این فیلم در بین آثار مربوط به کریسمس جایگاه مناسبی دارد و از اساس چه چیزی یک فیلم کریسمسی خوب را می‌سازد؟ برای پاسخ به این سوال ابتدا باید ساختاری که یک فیلم مربوط به کریسمس را شرح می‌دهد، تعریف کرد. برای من، هر فیلم خوب کریسمس به چند چیز نیاز دارد. اول، زیبایی شناسی؛ این یعنی چه چیزی در یک فیلم به ما اجازه می‌دهد بدانیم که آن اثر در مورد یکی از فوق‌العاده ترین زمان‌های یک سال است. من در مورد تزئینات ظاهری و برف، اسکیت روی یخ و تزئین درختان، پخت و پز و از این دست موارد صحبت می‌کنم.

دومین نکته درس اخلاقی است؛ بهترین فیلم‌های درمورد کریسمس به ما چیزی در مورد اینکه انسان بهتری باشیم می‌آموزند. این به یک مؤلفه دیگر گره خورده است که آن ارتباط انسانی است. فیلم‌های کریسمس تاکید می‌کنند که ما به تنهایی زندگی نمی‌کنیم. این یک تعطیلات برای در آغوش گرفتن خانواده، دوستان و عزیزان است. و در نهایت، یک فیلم کلاسیک مربوط به کریسمس به سادگی یک فیلم قابل تماشا و سرگرم‌کننده است. خواه خنده‌دار باشد، اکشن باشد، مفید باشد، یا شما را پر از ابهامات جالب پیرامون خیلی از نکات کند. در واقع یک فیلم کریسمسی باید بعد از چند‌بار دیدن، کماکان اثری لذت‌بخش باشد.

حال با این تعریف آیا فیلم Spirited در این دایره قرار می‌گیرد یا نه؟! این فیلم با کمی چشم پوشی هر سه این عناصر یاد شده را ارائه می‌دهد، اما به دلیل نداشتن یک قصه‌ گرم و شیرین، بدون شک در جایگاه یک اثر کالت یا ماندگار در مورد کریسمس جای نمی‌گیرد. هرچند پیام فیلم به شدت مثبت است و پس از تماشا شدن از مخاطب می‌خواهد که کمی با یکدیگر مهربان‌تر باشیم و بر استحکام خانواده و دوستان تاکید ویژه می‌کند. به طور کلی فیلم Spirited یک کمدی موزیکال است که چاشنی عناصر دراماتیک و رمانتیک آن در برخی لحظات کار می‌کند و در برخی دیگر کمی کمتر متقاعد‌کننده است. همچنین در مرکز فیلم ما دو بازیگر را می‌یابیم که اکنون کاملاً در این ژانر تثبیت شده‌اند: رایان رینولدز و ویل فرل.

نتیجه: اگرچه این اثر یک شاهکار سینمایی نیست ( که از اساس در هالیوود امروز فیلم با صفت خوب نیز کمیاب است) و ژن آن نیز به چنین چیزی نمی‌خورد، اما برای مخاطب هدفی که فیلم موزیکال با چاشنی کریسمس دوست دارد، بسیار دوست داشتنی است. و این روزها دوست داشتنی بودن یک هدیه خوشایند است.