پکت لاس چیست و چگونه می‌توان آن را کاهش داد؟

در میان تمام دغدغه‌های مرتبط با زندگی در قرن بیست و یکم، آخرین چیزی که افراد انتظار دارند با آن مواجه شوند پکت لاس و مشکلات مربوط به آن است. اکثر افرادی که به اینترنت دسترسی دارند دست‌کم یکبار پکت لاس را تجربه کرده‌اند، اما شاید کمتر با دلایل به‌وجود آمدن و رفع آن آشنا باشند.

در این مقاله از ویجیاتو، به بررسی دلایل به‌وجود آمدن پکت لاس می‌پردازیم و روش‌هایی برای اندازه‌گیری و کاهش پکت لاس به شما معرفی می‌کنیم. اما در ابتدا، بیایید به طور خلاصه به بررسی پکت لاس بپردازیم.

---

پکت لاس واقعا به چه معناست؟

پکت لاس (Packet Loss) زمانی که یک یا چند پکت اطلاعاتی که برای انتقال فرستاده شده‌اند، به مقصد خود نمی‌رسند به وجود می‌آید. این موضوع ممکن است باعث مشکلات قابل لمس در انواع ارتباطاتی که بر بستر اینترنت وجود دارد بشود.

یک پکت یک واحد کوچک از داده است که یک پروتکل شبکه آن را از مبدأ به مقصد در اینترنت یا هر شبکه مشابه دیگری هدایت می‌کند. پکت‌های شبکه مقادیر کوچکی از داده را در خود جای داده‌اند که معمولاً شامل اطلاعاتی نظیر آدرس مبدأ و مقصد، پروتکل‌ها و شناسه‌ها است. از ارسال ایمیل‌ها گرفته تا انجام بازی‌های آنلاین، هر فعالیت اینترنتی نیازمند انتقال پکت‌ها است.

زمانی که پکت‌ها به مقصد خود نمی‌رسند، کاربران نهایی ممکن است اختلالاتی نظیر کندی اینترنت یا حتی از دست رفتن اتصال به شبکه را تجربه کنند. برای کاربران شبکه خانگی و کسب‌و‌کار ها، اینترنت کند یا قطع شدن اتصال ممکن است تجربه کاربر ناخوشایندی پدید بیاورد و کارهای روزمره را مختل کند.

پکت لاس معمولاً ناشی از خطاهای انتقال داده یا ازدحام در شبکه است. نرخ پکت لاس به‌صورت درصدی بیان می‌شود و بر اساس تعداد پکت‌های از دست رفته نسبت به کل پکت‌های فرستاده شده محاسبه می‌شود.

---

چه‌چیزهایی سبب به وجود آمدن پکت لاس می‌شوند؟

ازدحام در شبکه

هنگامی که تعداد زیادی بسته (Packet) از طریق یک شبکه عبور کنند و شبکه به‌قدری گسترده و قدرتمند نباشد که بتواند این بسته‌ها را کنترل کند، ازدحام در شبکه (Network Congestion) به وجود می‌آید. زیرا این تعداد زیاد پکت‌ها، نیازمند قدرت پردازشی و سرعت اینترنت بالایی هستند. همین موضوع باعث می‌شود تا تعدادی از پکت‌ها به‌خوبی انتقال نیابند و به‌اصطلاح گم‌شوند.

ضعف سخت‌افزاری تجهیزات شبکه

کابل‌ها، مودم‌ها، روترها و سوئیچ‌های قدیمی می‌توانند منجر به پدید آمدن پکت لاس شوند. پس اگر از تجهیزات قدیمی یا منسوخ‌‌شده استفاده می‌کنید و در عین‌حال با مشکل پکت لاس دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است به تعویض و ارتقا تجهیزات خود فکر کنید.

مشکلات نرم‌افزاری

باگ‌های نرم‌افزاری یکی از دلایل مهم پکت‌لاس هستند. آنها معمولا در نسخه‌های قدیمی نرم‌افزار ظاهر می‌شوند و مشکلاتی را در انتقال فایل ایجاد ‌می‌کنند. به عنوان مثال، حجم یک تصویر ایجاد شده با نسخه قدیمی‌تر فتوشاپ در مقایسه با نسخه‌های جدیدتر ممکن است بیشتر باشد. این موضوع می تواند انتقال سند را کند کرده و حتی باعث ایجاد پکت‌ لاس شود.

تعداد زیاد دستگاه‌های متصل

با اجرای بسیاری از خدمات آنلاین و راه اندازی همزمان برنامه‌های متعدد، ممکن است دستگاه به سادگی بارگذاری شود. در مقیاس، با صدها یا نه هزاران دستگاه متصل به شبکه در یک زمان، کل شبکه ممکن است در سطح ظرفیتی کار کند که در ابتدا برای آن طراحی نشده بود.

بسته‌ها در شبکه‌هایی که فشار بیش از حدی را تجربه می‌کنند، گاهی به مقصد مورد نظر خود می‌رسند. ولی شبکه ممکن است برای پردازش بسته‌ها و ارسال مجدد آن‌ها نتواند درست عمل کند.

بسیاری از دستگاه‌ها دارای ذخیره‌سازی موقت (temporary storage) هستند تا بسته‌ها را با الگوی خاص نگه‌داری کنند، تا زمانی که بتوان آنها را ارسال کرد. البته، حتی ذخیره‌سازی موقت نیز می‌تواند به سرعت پر شود و در نهایت منجر به حذف بسته‌های اضافی شود.

ویروس‌ها

گاهی اوقات پکت‌ لاس به‌دلیل نقض امنیتی رخ می‌دهد. مجرمان سایبری راهی برای راه‌اندازی چیزی به نام حمله ارسال بسته (packet drop attack) پیدا کرده‌اند. در این نوع نفوذ، یک مهاجم سایبری با در دسترس گرفتن کنترل یک روتر، آن را در اختیار می‌گیرد و دستورالعمل هایی برای ارسال پکت‌ها به یک جریان خاص می‌فرستد.

هنگامی که در مدت زمان بسیار کوتاهی نرخ غیرعادی بالایی از پکت لاس را در یک شبکه مشاهده شود، ممکن است یک حمله پکت لاس در حال انجام باشد. که اگر چنین موردی را تجربه می‌کنید، پیشنهاد می‌شود سریعا اقدام به حل این مشکل کنید.

---

پکت لاس چه تاثیراتی بر اینترنت می‌گذارد؟

پکت لاس تأثیرات مختلفی بر عملکرد اینترنت دارد که بر تجربه کاربران و انجام فعالیت‌های مختلف آن‌ها تأثیر می‌گذارد. برخی از تأثیرات اصلی این پدیده عبارتند از:

کاهش کیفیت سرویس

پکت لاس می‌تواند منجر به کاهش کیفیت سرویس شود. این ممکن است باعث تأخیر در ارسال و دریافت داده‌ها شود، که مشاهده ویدئو، اجرای بازی‌های آنلاین یا حتی مکالمات تصویری و صوتی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

مشکلات ارتباطات زنده

برنامه‌هایی مانند دیسکورد که به پردازش در زمان واقعی نیاز دارند، به شدت تحت تأثیر پکت‌لاس قرار می‌گیرند. این موضوع می‌تواند منجر به تشویش در صدا یا تصویر و ایجاد نقص در ارتباط شود. و گاها ارتباط را قطع می‌کند.

کاهش سرعت اینترنت

از دست رفتن پکت ممکن است منجر به کاهش سرعت اینترنت شود. این امر بر انجام فعالیت‌های مختلفی مانند دانلود فایل‌ها، مشاهده ویدئوها، یا مرور وب تأثیر می‌گذارد و تجربه کاربری را دچار ایراد می‌کند.

---

چگونه می‌توان پکت لاس را کاهش داد؟

درک این نکته حائز اهمیت است که هیچ روشی برای جلوگیری از پکت لاس به صورت قطعی وجود ندارد. زیرا علل پکت لاس، هرگز نمی‌توانند به طور کامل حذف شوند. اما روش‌هایی وجود دارد که پکت لاس را تا حد ممکن کاهش دهید.

افزایش پهنای باند

اگر مشکل فقط ازدحام شبکه (network congestion) باشد، افزایش پهنای‌باند امکان رسیدگی به درخواست‌های بیشتر به‌یکباره، را فراهم می‌کند و از تأخیر بیشتر جلوگیری می‌کند. در ساعات شلوغی، زمانی که کاربران زیادی در یک شبکه تلاش می‌کنند چیزی را دانلود یا تماشا کنند که به پهنای باند زیادی نیاز دارد، ازدحام شبکه رخ می دهد و بسته های کوچک نمی‌توانند به‌خوبی به مقصد برسند و ممکن است در میانه راه حذف شوند.

بازرسی عمیق پکت

DPI یا همان بازرسی عمیق پکت، نوعی فیلترینگ پکت است که پکت‌های مختلف را با توجه به داده‌ها مکان‌یابی، شناسایی، طبقه‌بندی، مسیریابی مجدد یا مسدود می‌کند. این می‌تواند با ساده کردن جریان ترافیک شبکه به تراکم شبکه کمک کند. به عنوان مثال، بسته ها را می‌توان به عنوان اولویت بالا برچسب گذاری کرد و سپس پیش از بسته های با اولویت پایین هدایت شد.

استفاده از QoS

تنظیمات QoS به شما این امکان را می‌دهد که داده‌های حساس به زمان را اولویت‌بندی کنید و ازدحام را برای این برنامه‌ها کاهش می‌دهد. تخصیص پهنای‌باند کافی، برای ترافیک‌های با اولویت بالاتر مانند بازی‌های ویدیوئی، استریم ویدیو و موسیقی یا تماس‌های تحت‌وب، می‌تواند از ازدحام شبکه جلوگیری کرده و پکت لاس را کاهش دهد.

استفاده از اتصالات سیمی

عوامل بسیار زیادی از جمله موانع محیطی مانند دیوار‌ها یا اشیا، تداخل با شبکه‌های بی‌سیم دیگر و غیره، می‌توانند پایداری اتصالات بی‌سیم را کاهش دهند. استفاده کردن از کابل‌ لن تا حد بسیار زیادی این اختلالات را کاهش دهد و پکت لاس هم بالطبع کاهش پیدا می‌کند.

به‌روز رسانی نرم‌افزار و سخت‌افزار

همان‌طور که‌ در این مقاله به این موضوع اشاره کردیم، با به‌روز رسانی نرم‌افزار و ارتقای می‌توانید تا حد بسیار زیادی این اختلال را کاهش داده و کیفیت شبکه خود را افزایش دهید.

پیکربندی شبکه

اکثر ارائه دهندگان اینترنت در ایران امکانی به حالت گیمینگ یا چیزی شبیه آن را ارائه می‌دهند که با تنظیمات خاصی بر شبکه، تا حد قابل‌توجهی پینگ و پکت‌لاس را برای تجربه بهتر بازی‌های آنلاین کاهش می‌دهند. برای فعال‌سازی این قابلیت، می‌توانید با پشتیبانی ارائه‌دهنده اینترنت خود تماس بگیرید.

---

نحوه اندازه‌گیری پکت لاس

استفاده از Terminal

با استفاده از ترمینال‌های مختلف می‌توانید با چند دستور ساده میزان پکت لاس را اندازه‌گیری کنید. به عنوان مثال با استفاده از دستور ping در CMD برای ارسال پیام‌های ICMP Echo Request به یک دستگاه و دریافت پاسخ (ICMP Echo Reply) استفاده کنید.

ping "آدرس سایت مقصد"

به جای “آدرس سایت مقصد”، نشانی یکی از وبسایت‌های معروف را قرار دهید، به‌عنوان مثال می‌توانید نشانی ویجیاتو، یعنی Vigiato.net را قرار دهید. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، CMD با شمارش تعداد بسته‌های ارسال یا دریافت شده به‌شما نشان میزان و درصد پکت لاس را به شما می‌دهد.

استفاده از ابزارهای شخص ثالث

استفاده از CMD برای اندازه‌گیری پکت لاس چندان مناسب نیست و به دلیل نمی‌تواند نتایج دقیقی ارائه دهد. برای اندازه‌گیری دقیق‌تر بهتر است از ابزارهایی مانند Wireshark, pingdom, Speedtest by Ookla و… استفاده کنید که به مراتب نتایج دقیق‌تری از دستور ping ارائه می‌دهند و قابل‌استنادتر هستند.

---

میزان پکت لاس تا چه میزانی مناسب است؟

میزان پکت‌لاس قابل قبول برای برنامه‌ها و خدمات مختلف متفاوت است. ولی به طور کلی، میزان زیر 1%، میزان قابل قبولی است، اما در برخی از برنامه‌ها و خدمات حساس به تاخیر و از دست رفتن داده، این مقدار زیر 0.1% می‌باشد.

به‌صورت کلی در برخی از برنامه‌های حساس به اطلاعات مثل بازی‌های آنلاین یا تماس‌های ویدیویی، میزان پکت‌لاس باید به حداقل رسیده و به نقطه صفر نزدیک باشد. زیرا هرچه این میزان کمتر باشد، تجربه بهتری خواهید داشت.

---

کلام آخر

به‌دلیل اینکه پکت لاس عموما در کنار پینگ قرار می‌گیرد، تصور می‌شود که تفاوتی با آن ندارد. در این مقاله از ویجیاتو به بررسی پکت لاس پرداخته‌شد. همچنین به روش‌های کاهش و اندازه‌گیری آن اشاره شد.