نقد فیلم Conclave (مجمع کاردینال‌ها)

واتیکان از نظر مسیحیان کاتولیک و برخی از مردم جهان یکی از مقدس ترین و مخفی ترین مکان‌های روی کره زمین است. با وجود جریان عظیم گردشگران در هر زمان از سال، مردم عادی مسیحی به هیچ شکل در روند انتخاب رئیس کلیسای کاتولیک دسترسی ندارند؛ در واقع این فقط کاردینال‌ها یا بزرگان مسیحیت هستند که او را انتخاب می‌کنند. اکنون فیلم «مجمع کاردینال‌ها» که با عنوان ملاقات محرمانه نیز شناخته می‌شود فرصتی منحصر به فرد برای شرکت در یک فرآیند بسته و اغلب هیجان‌انگیز انتخاب پاپ در واتیکان ارائه می‌دهد که در آن هر رأی دهنده منافع خاص خود را دارد. در ادامه با نقد فیلم Conclave همراه ویجیاتو باشید.

• ژانر: درام هیجان‌انگیز
• کارگردان: ادوارد برگر
• بازیگران: رالف فاینس، استنلی توچی، جان لیتگو، سرجیو کاستلیتو، ایزابلا روسلینی، لوسیان مساماتی
• IMDb : ۷.۶/۱۰

داستان این فیلم بدین شرح است که کاردینال دین لارنس (رالف فاینس) به دلیل مرگ ناگهانی پاپ قبلی، به عنوان کاردینال ارشد و مدیر امور داخلی واتیکان انتخاب پاپ جدید را رهبری خواهد کرد. واتیکان یک ساختار باستانی است که در سراسر جهان نفوذ دارد و جای تعجب نیست که در میان کسانی که می‌خواهند آن را رهبری کنند، همه با نیت خیر به سمت این نشست هدایت نمی‌شوند.

در واقع مبارزه برای تاج و تخت پاپ به طور جدی در حال شکل گیری است و در میان رقبای اصلی یک محافظه کار-ارتجاعی رادیکال، یک لیبرال کمی کمتر رادیکال، یک دسیسه گر تشنه قدرت، یک آفریقایی با گذشته تاریک و یک اسقف جوان‌تر مکزیکی که به طور ناگهانی از کابل برای این اجلاس ظاهر می‌شود، تیم رقابت‌کنندگان را شکل می‌دهند. کاردینال‌های شرکت‌کننده در این جلسه محرمانه تا انتخاب پاپ جدید، طبق قوانین واتیکان، خود را از دنیای بیرون جدا و در یک منطقه بسته منزوی می‌بینند که این خود مقدمه خوبی برای یک فیلم هیجان‌انگیز با رگه‌های معمایی پلیسی است.

اما پرسش اینجاست که آیا رویدادهای بعدی می‌تواند بیننده را به این سوال وادار کند که آیا محتوای این فیلم به ژانر مربوطه تعلق دارد یا خیر؟! در ادامه با جواب این سوال همراه من باشید.

پیش از هر چیز باید بدانید Conclave بر اساس رمانی به همین نام اثر رابرت هریس در سال 2016 که نمونه‌ای از به اصطلاح «داستان‌های فرودگاهی» یا عامه‌پسند است ساخته شده؛ این کتاب در اولین انتخاب دونالد ترامپ به ریاست جمهوری ایالات متحده منتشر شد و به طور تصادفی به بازتابی از چشم انداز سیاسی کشور‌ آمریکا و جهان تبدیل شد.

همین ابتدا باید گفت که کارگردان این فیلم یعنی ادوارد برگر (سازنده فیلم در جبهه غرب خبری نیست) این اقتباس را حتی جذاب‌تر، پر انرژی و هیجان‌انگیزتر از خود داستان تولید کرده است. کلید موفقیت Conclave آزاد بودن آن است که از مقدس کردن کلیسا به هر شکل و گردانندگان آن دوری کرده است. کشیش‌ها در اینجا به عنوان گناهکاران عادی ظاهر می‌شوند، انسان‌هایی حسود، با بسیاری از رذیلت‌ها و اعتیادها: از سیگار کشیدن تا بچه‌های نامشروع.

به طور کلی این افراد به عنوان کاردینال ترجیح می‌دهند در راهروها زمزمه و پچ‌پچ کنند و ناگهان هنگام از دست دادن قدرت شروع به فریاد زدن می‌کنند. در این میان شخصیت لارنس با بازی رالف فاینس مطمئن است همه می‌خواهند پاپ بعدی شوند. در نتیجه شخصیت اصلی از همان ابتدای فیلم زیر بار چنین فشاری در مدیریت اوضاع می‌رود، و از همان ابتدا نیز می‌خواهد از شر رهبری مجمع کاردینال‌ها خلاص شود، اما کمی بعد خود او نیز تبدیل به یک میانه رو جاه‌طلب می‌شود که به اقدامات افراطی می‌رسد.

باید بدانید هر یک از عناصر این فیلم با کارگردانی روان ادوارد برگر در فضایی هیجان‌انگیز با گروه بازیگران درخشان کنار هم نگه داشته شده‌اند. از فاینس همیشه مشکوک که به تدریج قدرت توازن روان خود را از دست می‌دهد تا توچی مکار و ایزابلا روسلینی فریبنده در نقش راهبه اگنس، همه کمک کرده‌اند که فیلم به عنوان یک اثر سینمایی از ریتم خارج نشود. فیلم «Conclave» به‌طور مؤثری با فیلم‌برداری استفان فونتن و موسیقی متن به‌یادماندنی فولکر برتلمن برنده اسکار که موسیقی در جبهه غرب خبری نیست را نیز ساخته بود، تکمیل می‌شود.

اگر بخواهم ساده این فیلم را برای شما توصیف کنم باید گفت این فیلم تلاقی بین داستان‌های رمزآلود دن براون و فیلم ماندگار ۱۲ مرد خشمگین (نزدیک به دومی) است. پیشنهاد نگاه کردن به پشت صحنه واتیکان، مثل همیشه، بسیار وسوسه انگیز به نظر می‌رسد، به خصوص که هریس به عنوان نویسنده داستان مورد اقتباس این اثر، کار خود را در روزنامه نگاری و مقالات غیرداستانی آغاز کرد؛ در نتیجه او به تحقیقات دقیق برای داستان‌های هیجان‌انگیز تاریخی‌اش شناخته شده است.

بر همین اساس ما در این فیلم، در مورد نحوه عملکرد سیستم انتخابات پاپ، علاوه بر دود معروف سوختن رای‌ها، جزئیات نه کامل و دقیقاً هیجان‌انگیز، اما نکات جالب فنی زیادی مشاهده می‌کنیم که بر اساس واقعیت‌ها نمایش داده می‌شوند. نکته دیگر این است که سازندگان این فیلم به خود اجازه می‌دهند حرکت‌های داستانی را به گونه‌ای نمایش دهند که اصالت منظره نیز به طور خودکار شروع به ایجاد شک و تعلیق در مخاطب می‌کند.

در نتیجه با توجه به شرایط داستانی، این فیلم تقریباً شبیه یک نمایش سینمایی پلیسی هیجانی است که کاردینال‌ها با قطع کامل ارتباط خود از جهان، باید تصمیمی بگیرند که یک و نیم میلیارد نفر منتظر آن هستند. در واقع ادوارد برگر همه این کارها را انجام می‌دهد تا قهرمان داستان را به یاد ماندنی کند، و به نظر من توانسته در لحظاتی به این خواسته‌اش برسد.

باید بدانید شخصیت فاینس به عنوان قهرمان فیلم وجدان واتیکان و چشمان ماست. کاردینال لارنس شک دارد (نه آنقدر در مورد خدا که در مورد کلیسا) و به طور کلی قصد دارد پس از پایان مجمع رم را ترک کند، اما در حال حاضر او در تلاش است تا به بهترین نامزدها، که به نظر می‌رسد بلینی مترقی (استنلی توچی) است، کمک کند.

با این حال، آیا او نسبت به انتخابات بیش از حد بدبین است؟ و چه ابزارهایی در مبارزه با رقبای او، در درجه اول تدسکو ایتالیایی کاریزماتیک (یک کاستلیتو عالی)، که آرزوی عقب نشینی اصلاحات کلیسا را ​​تقریباً به قرون وسطی دارد، خوب است؟! و با جاه‌طلبی‌های خودش، که ممکن است جایی در اعماق روح لارنس تکان بخورد، چه باید کرد؟ تمام این نکات یک قهرمان جالب در یک اجرای سنتی و محکم توسط یک بازیگر فوق‌العاده خلق می‌کند.

در کنار این بازی خوب، ادوارد برگر ریتم را کاملاً حفظ می‌کند، با دقت با موسیقی کار می‌کند و به طرز ماهرانه‌ای ترکیب‌های تصویری کلاسیک را از روپوش‌های بنفش، صلیب‌های طلایی و موهای خاکستری کاردینال‌ها می‌سازد. اما نکته اصلی این است که روایت سنجیده، آرام و کاملاً مبتنی بر دیالوگ به عنوان یک تریلر (سیاسی) خوب عمل می‌کند. اگر در ابتدا مکالمات بین شخصیت‌ها یکنواخت و خسته‌کننده به نظر می‌رسد، پس هر چه بیشتر در این داستان غوطه‌ور شوید، همه چیز جالب‌تر می‌شود. به علاوه در اینجا یک فتنه کاملاً منطقی وجود دارد که باید همچون یک معمای پلیسی حل شود.

البته چیزی که تا حدی می‌تواند طعم دیدن فیلم را پس از تماشای آن خراب کند، پایان مبهم است که در اصل، چندان ناامیدکننده نیست، بلکه یک پایان ساده و معمولی است. در واقع آن افشای نهایی باعث طغیان عاطفی من مخاطب نمی‌شود و این چیزی است که کمی از کیفیت کل کار کم می‌کند.

به طور کلی فیلم Conclave از منظر یک اثر هیجان‌انگیز سیاسی با چاشنی داستان پلیسی و نگاه کنایه آمیز به رویدادها، کار می‌کند. البته ممکن است موضوع انتخاب پاپ برای برخی چندان جالب به نظر نرسد و خود داستان نیز برای برخی مخاطبان خسته کننده به نظر برسد. اما باز هم ارزش این را دارد که به این فیلم فرصت بدهید، حتی اگر تنها تجربه شما از مشاهده روی کار آمدن یک پاپ باشد.

با این حال، قبل از تماشای آن، شایان ذکر است که کلمه «تریلر سیاسی» که این فیلم در دایره آن قرار می‌گیرد به عنوان «هیجانی» یا «هیبت» ترجمه می‌شود و این احساسات را می‌توان به روش‌های مختلفی برانگیخت و فیلم Conclave نمونه بارز آن است.

فیلم شباهت بسیار کمی با آثار هیجانی ترسناک دارد، چرا که از اساس کاملاً بی خون و خون‌ریزی است، اما در عین حال، فضای تنش همیشه در طول روند تماشای آن وجود دارد. اما ابزار اصلی که با آن تنش به دست می‌آید خود تاریخ است که به طور سیستماتیک حقایق جدیدی را برای بیننده مطرح می‌کند و روند انتخاب پاپ را بیشتر و بیشتر گیج کننده می‌کند. در نتیجه Conclave سزاوار این است که به آن فرصت داده شود.