آیا عصر تاریکی بازار سخت‌افزارهای بازی آغاز شده است؟

با افزایش کاربرد هوش مصنوعی در زندگی روزمره و مشکلات فراوان دیگری که با برخی از آن‌ها سال‌هاست که دست و پنجه نرم می‌کنیم، بازار سخت‌افزار در شرایط سختی قرار گرفته‌ است. شرکت‌های تولیدکننده این قطعات برای کنار آمدن با کمبودها، مجبور به حذف سبد خرید مخاطبان عام یا افزایش چشم‌گیر قیمت‌ها هستند. شاید در آینده‌ای نزدیک ساختن یک کامپیوتر شخصی قدرتمند حتی برای کسانی که توان مالی آن را دارند، بسیار گران یا غیرممکن بشود. ویجیاتو به توجه به این نکات و نگرانی روزافزون کاربران تصمیم گرفته تا نگاهی به سوال آیا عصر تاریکی بازار سخت‌افزارهای بازی آغاز شده است؟ داشته باشد.

تاثیر هوش مصنوعی بر بازار سخت‌افزار

شرکت Micron، غول قطعات حافظه، اعلام کرده که خط تولید حافظه‌های Crucial را متوقف خواهد کرد و در ازای فروش به مخاطب عام، این قطعات را برای دریافت بیشترین سود ممکن از رونق هوش مصنوعی تنها به کسب و کارها خواهد فروخت. از دست دادن یکی از بزرگ‌ترین نام‌ها در بازار کامپیوترهای شخصی قطعا خبر خوبی برای صنعت به حساب نمی‌آید. رقابت کمتر به معنای قیمت‌های بالاتر است و مصرف دیوانه‌وار دوران طلایی هوش مصنوعی تاثیر فراوانی در تمام زمینه‌های سخت افزارهای گیمینگ دارد. دسترسی محدودتر به بهترین تولید کننده‌های قطعات و امکان کاهش مواد اولیه برای تامین بازار کامپیوترهای شخصی، از بزرگ‌ترین‌ موارد این تاثیرات هستند. نوآوری تکنولوژی در فضای سخت‌افزار می‌تواند متوقف شود تا کامپیتورهای آینده در مقایسه با سخت‌افزار حال حاضر تنها کمی قوی‌تر باشند.

بیاید در مورد شرایط حال حاضر صحبت کنیم. از لحاظ مقرون به صرفه بودن قطعات کامپیوترهای شخصی، قیمت SSD بالا رفته است، البته که شما همچنان می‌توانید چند مورد خوب پیدا کنید. کارت‌های گرافیک نسل حال حاضر به نظر همچنان با قیمت‌های منطقی (نسبت به قیمت تولید در خارج از کشور) در دسترس هستند و در مواردی حتی ارزان هم شده‌اند. قیمت CPU هم همچنان با افزایش شدیدی مواجه نشده‌اند. با این وجود، RAM تبدیل به نقطه حساس این بحث شده است. دو عدد رم 16GB DDR5 که در مجموع به ۳۲ گیگابات می‌رسند، با قیمت ۳۰۰ پوند در بریتانیا و ۳۳۰ دلار در ایالات متحده در دسترس هستند. رم‌های بهتر با مشکلات کمتر قیمت بسیار بیشتری نیز دارند.

در نگاه اول شاید این افزایش آنقدر بد به نظر نرسد. با این وجود خرید یک CPU جدید ممکن است شما را به حرکت به سمت یک مادربورد دیگر و در نهایت یک RAM جدید هدایت کند. ماهیت ساخت کامپیوتر شخصی این است که برخی از گزینه‌ها برای ارتقا، به معنای نیاز به قطعات جدید متعدد هستند، پس خبر کاهش ۵۰ درصدی فروش مادربوردها آنقدر غافلگیر کننده نیست. اما نکته آن است که یک افزایش قیمت چشم‌گیر داخل اکوسیستم تاثیرات افتضاحی روی ارتقای تمامی قطعات دارد. حرکت به سمت سیستم‌های از قبل ساخته شده می‌تواند بیشتر شود اما انفجار قیمت RAM به هر حال این سیستم‌ها را نیز دچار مشکل خواهد کرد. قیمت‌ها تا چه حد بالا خواهند رفت؟ قطعا در حال حاضر نمی‌توانیم حدسی داشته باشیم.

با نگاهی به شرایط میان‌مدت، بیایید چشم‌انداز سایر اجزای کامپیوترهای شخصی فراتر از حافظه و جایی که تقاضای مداوم و سرسام‌آور از بازار هوش مصنوعی مشکلاتی ایجاد خواهد کرد را در نظر بگیریم. در زمینه گرافیک، بعید است که انویدیا سری RTX 50- خود را به این زودی‌ها ارتقا دهد. تمامی اطلاعات فاش شده از مدل جدید، همگی در مورد ارتقای حافظه بودن که حالا ممکن به نظر نمی‌رسد. امیدهایی برای انتشار RDNA 5 از AMD در تاریخی در سال ۲۰۲۶ وجود داشتند که البته دلیلی برای آن وجود ندارد. RDNA 4 هنوز محصول بسیار قدرتمندی است.

تاریخی که ما می‌توانیم نسل جدید Nvidia Rubin یا AMD RDNA 5 را ببینیم، به احتمال زیاد سال ۲۰۲۷ خواهد بود. اگر سری RTX 50- Super تاخیر داشته باشد (البته که انویدیا تاریخ رسمی اعلام نکرده و در حقیقت تاخیری نیز به وجود نمی‌آید) و مثلا در ربع سوم ۲۰۲۶ وارد بازار بشود، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که Rubin تا سال ۲۰۲۷ به عقب برود. نو‌آوری‌های گرافیکی، بازار گیمینگ کامپیوترهای شخصی را هدایت می‌کنند و ارتقای سری‌های حال حاضر شاید تا مدت‌ها اتفاق نیافتد و ارتقاهای به معنای واقعی نسل بعدی نیز با تاخیر فراوانی مواجه شوند. این که انتظار برای ارتقا چقدر طول بکشد، بستگی به خریدی که AMD و Nvidia از شرکت تولید کننده تراشه TSMC داشته‌اند بستگی دارد و این که قطعات حافظه با قیمتی منطقی برای عرضه گسترده در دسترس هستند یا خیر.

دلایل بیشتری برای خوش‌بینی در فضای CPUها وجود دارد. در نوامبر ۲۰۲۵ شرکت AMD تایید کرد که Zen 6 براساس واحد پردازشی دو نانومتری TSMC، در سال آینده در دسترس قرار خواهد گرفت. بنابراین با اطمینان می‌توانیم بگوییم که سفارش‌ها ثبت شده‌اند و مواد اولیه در دسترس قرار دارند. Intel نیز محصولات هیجان‌انگیزی با استفاده از محصول خود یعنی Panther Lake و کنار زدن TSMC دارد. پردازنده‌های Nova Lake برای فضای دسکتاپ فوق‌العاده به نظر می‌رسند و طبق شایعات، بالاترین مدل آن تا ۵۲ هسته پردازشی خواهد داشت. هرچند که ابتدا باید منتظر به‌روزرسانی Arrow Lake باشیم.

کسانی که از قبل از DDR5 استفاده می‌کردند، می‌توانند حافظه حال حاضر خود را نگه داشته و با این محصولات جدید ارتقا بدهند. کسانی که در حال حرکت از DDR4 هستند با همان مشکلاتی اکنون در مورد قیمت‌گذاری حافظه و موجودی آن می‌بینیم، مواجه خواهند شد. سوالاتی در مورد قیمت‌گذاری مادربورد نیز وجود دارند. اگر اندازه بازار کوچک شود، ممکن است حاشیه سود افزایش یابد.

تاثیر کمبود سخت‌افزارهای بازی روی کنسول‌ها

می‌خواهید برای فرار از مشکلات و سردردها کنسول بخرید؟ شاید در این زمینه نیز مشکلاتی به وجود بیایند. همان حافظه GDDR6 که در کارت‌های گرافیکی پیدا می‌شود در سخت‌افزار ایکس‌باکس سریز و پلی‌استیشن ۵ مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازار هوش‌مصنوعی نیازمند RAMهای LPDDR5X مورد استفاده در سوییچ ۲ است. ما شاهد افزایش قیمت در فضای کنسول‌ها بوده‌ایم با این که سخت‌افزار سونی و مایکروسافت در حال حاضر ۵ ساله هستند و احتمالا به‌زودی دوباره شاهد افزایش خواهیم بود.

با توجه به تقاضای بسیار زیاد برای حافظه و ویفرهای سیلیکونی، باید سوال‌هایی در مورد قابل اتکا بودن کنسول‌های نسل بعدی مطرح شود. قیمت‌های دیوانه‌وار حافظه تاثیری روی قیمت کنسول خواهند داشت؟ آیا واحد پردازشی ۳ نانومتری مقدر شده برای پردازنده‌های نسل بعدی کنسول AMD توسط هوش‌مصنوعی مصرف خواهد شد؟ این می‌تواند دلیلی برای به تعویق انداختن سخت‌افزار جدید باشد.

جابجایی مرزهای گرافیکی و رساندن آن‌ها به سطح بعدی به صورت کلی باعث تعیین «نسل‌های گیمینگ» می‌شود. پس ایده به تعویق افتادن کنسول‌های جدید و کارت‌های گرافیکی همراه با نگرانی‌های حول محور قیمت‌گذاری سوالی بزرگ به وجود می‌آورند. آیا ما شاهد دوره‌ای از رکود برای تکنولوژی گیمینگ هستیم؟

برخی معتقدند که ما همین الان در حال تجربه این رکود هستیم. ایده قدیمی جابجایی‌های بزرگ نسلی در فضای کامپیوترهای شخصی واضحا از بین رفته است. در سال ۲۰۲۰، سری GeForce RTX 30 جهشی بزرگ با قیمت‌هایی به معنای واقعی تحسین برانگیز بود. RTX 40 هم چند سال بعد به همین شکل بود اما شما باید برای ارتقای عملکرد پول بیشتری پرداخت می‌کردید و با توجه به آمار نظرسنجی سخت‌افزار استیم، بازار این هزینه بیشتر را پرداخت کرد. سری RTX 50 ارتقاهای معنادار بسیار کمتری در زمینه عملکرد داشت و تنها هیولایی مانند RTX 5090 نسبت به نسخه پیشین پیشرفتی چشم‌گیر داشت.

آینده سخت‌افزارهای بازی

انتظار می‌رود Nvidia Rubin و AMD RDNA 5 به لطف واحد پردازشی ۳ نانومتری یک پیشرفت قابل توجه دیگر در زمینه عملکرد داشته باشند، اما این شاید آخرین جهش بزرگ برای مدت زمانی طولانی باشد و شما مجبور به قبول قیمت‌های بالاتر باشید مانند اتفاقی که برای سری RTX 40 افتاد. با این وجود، معنای جهش در عملکرد یا اگر بخواهیم دقیق‌تر بگوییم، این که جهش در چه زمینه‌ای اتفاق خواهد افتاد، در آینده تغییر خواهد کرد. اگر سخت‌افزار سقفی برای پیشرفت داشته باشد، تمرکز به سمت نرم‌افزار خواهد رفت. اتفاقی که همین الان در حال وقوع است.

انویدیا توجه شما را به بازی‌های ویدیویی که از تکنولوژی Path Tracing استفاده می‌کنند، جلب خواهد کرد که در آن‌ها اکثریت قریب به اتفاق پیکسل‌هایی که می‌بینید توسط هوش مصنوعی تولید می‌شوند. این شرکت همچنان به ترویج ایده تولید چند فریم به عنوان یک افزایش عملکرد واقعی ادامه خواهد داد و باعث ناراحتی مطبوعات فناوری و علاقه‌مندان آن خواهد شد. AMD چطور؟ مارک سرنی و سونی در هر دو زمینه سخت‌افزار و نرم‌افزار RDNA 5 عمیقا درگیر هستند و مسیر آن‌ها مانند انویدیا است. یک رویکرد جامع‌تر برای رندرینگ با سیلیکون بیشتر اختصاص داده شده به Ray Tracing با سرعت بیشتر و همانطور که احتمالا حدس زدید، قابلیت‌های مبتنی بر یادگیری ماشین. اگر به مصاحبه‌های مارک سرنی گوش نکرده‌اید، نگاهی به طراحی PS5 Pro داشته باشد و فعالیت‌های سونی برای وضوح تصویری بالا بر اساس یادگیری ماشین را زیر نظر بگیرید.

در زمینه کامپیوترهای شخصی، از AMD FSR Redstone به‌زودی رونمایی خواهد شد و تعهد این سازمان به ویژگی‌های مبتنی بر یادگیری ماشین را پررنگ‌تر خواهد کرد. انویدیا به خرج منابع عظیم مهندسی خود برای پیشرفت DLSS و فریم‌های تولید شده توسط ماشین ادامه خواهد داد. هدف هر دو شرکت واضح است، اگر کاربران تجربه‌ای جدید و فریم‌ریت‌های بالاتر می‌خواهند، سیلیکون به تنهایی نمی‌تواند پاسخگو باشد. چنین اتفاقی نیازمند ترکیبی از سخت‌افزار و نرم‌افزار است.

بنابراین اگر قرار باشد بحران هوش مصنوعی، عرضه سخت‌افزارهای جدید و متحول‌کننده را برای یک یا دو سال به تعویق بی‌اندازد، تمرکز به سمت پیشرفت نرم‌افزار خواهد رفت. چه این اتفاق به معنای کار شدیدتر روی کنسول‌های نسل حال حاضر باشد (نحوه عملکرد دموی ویچر ۴ در کنسول PS5 را به یاد بیاورید) و چه باعث تمرکز بیشتر روی تکنولوژی‌هایی مانند DLSS و FSR در فضای کامپیوترهای شخصی شود. اگر فروشندگان GPU نتوانند سخت‌افزارهای خود را تازه کنند، مشغول تبلیغ بیشتر ویژگی‌های آن‌ها می‌شوند. تکنولوژی جدید اضافه و تکنولوژی‌ها موجود را اصلاح خواهند کرد تا زمانی که دیگر آن‌ها به عنوان موارد اضافی با ارزش افزوده شناخته نشوند و به بخشی ضروری تبدیل شوند. کیفیت تصویر بالای DLSS این کار را انجام داد و می‌توانیم مطمئن باشیم که در مقطعی از تاریخ تولید فریم نیز آن را تکرار خواهد کرد.

با این حال، در کوتاه‌مدت، بحران هوش مصنوعی پیچیده خواهد بود. این که چقدر پیچیده باشد، ما نمی‌دانیم. چه ترس از جا ماندن باشد و چه طمع بازار خرده‌فروشی، قیمت حافظه‌های DDR5 به شدت افزایش یافته است. خروج Micron از بازار کاربران، قوی‌ترین نشانه تا کنون است که شاید تولید کنندگان سخت‌افزار بازار کامپیوترهای شخصی را برای بازاری پرسودتر رها کنند. که با توجه به ارتباط تاریخی بین پلتفرم و برند Crucial، این اتفاق می‌تواند به عنوان یک خیانت تلقی شود. شرکت‌های بیشتری نیز ممکن است همین مسیر را دنبال کنند. تاثیر دومینویی بر بازار کنسول‌ و کارت‌های گرافیکی هنوز دیده نشده‌ است. اما در حال حاضر قیمت‌گذاری منطقی و محصولاتی فوق‌العاده داریم پس همانطور که تا به الان گفتیم، زمان حال، زمانی خوب برای خرید به حساب می‌آید. بزارید این گونه بگوییم که کاهش قیمت در کوتاه مدت ممکن به نظر نمی‌رسد.

چیزی که تا به الان از نظر قیمت‌گذاری قطعات حافظه در سایت‌های خرده‌فروشی دیده‌ایم، نگران‌کننده به نظر می‌رسد، اما باید دید که این موضوع چگونه بر بازار گسترده‌تر تأثیر خواهد گذاشت. می‌توانیم متصور بشویم که شرکت‌هایی مانند Dell و Lenovo همچنان قدرت مذاکره بالایی برای اضافه کردن DDR5 و LDDR5X به نوت‌بوک‌ها و کامپیوترهای شخصی از قبل ساخته شده خود خواهند داشت. به همین شکل تاثیر قیمت‌گذاری GDDR6 و GDDR7 روی کارت‌های گرافیکی هنوز مشخص نیست. افزایش قیمت‌های فاش شده بد به نظر نمی‌رسد اما اگر قیمت‌های بازار باز به شکلی غیر منطقی افزایش پیدا کنند باید چکار کنیم؟ سوال‌های فراوانی وجود دارند.

چند هفته دیگر صنعت در نوادا، لاس‌وگاس، برای مراسم Consumer Electronics Show جمع خواهد شد. شاید با قرارگیری برند‌ها، سران آن‌ها و خبرنگاران در یک نقطه، بلاخره به جواب‌هایی قطعی دست پیدا کنیم.