نقد فیلم آن شب – بهترین فیلم ترسناک تاریخ سینمای ایران

تماشای یک تریلر وحشتناک و خون‌آلود در سینمای ایران تقریبا غیرممکن است. نه تنها سینماگران ایرانی چنین دغدغه‌ای ندارند بلکه تماشاگر هم علاقه زیادی به این نوع فیلم‌ها نشان نمی‌دهد. بنابراین به نظر می‌رسد شهاب حسینی و دوستانش کار دشواری داشته باشند. اگرچه فیلم «آن شب» در ایران تولید نشده اما همه پیش‌فرض‌های ناامیدکننده ژانر ترسناک در ایران را فراموش می‌کند تا هویت خودش را بسازد. با نقد فیلم آن شب همراه ویجیاتو باشید.

ساخته ارزشمند کوروش آهاری با روندی مثبت نه تنها به بهترین فیلم ترسناک تاریخ سینمای ایران تبدیل می‌شود بلکه یکی از بهترین تجربه‌های وحشت‌آلود تماشاگرش است. فیلمی بیمار و مورمورکننده که داستانش را می‌داند و برای نزدیک‌شدن به مخاطبش عجله‌ای ندارد.

بلام‌هاوس به فارسی

هواداران فیلم‌های ترسناک استودیوهای بلام‌هاوس را می‌شناسند. مجموعه‌ای سینمایی که تمرکزش را بر روی فیلم‌های ترسناک قرار داده و موفقیت‌های بزرگی را جشن گرفته است. فرانچایزهایی مانند The Purgeو Paranormal Activity و Insidious توسط این استودیو توسعه پیدا کرده‌اند. حتی فیلم‌هایی مانند Get Out و Split و Glass هم توسط بلام‌هاوس ساخته شده است. بنابراین با استودیویی مواجه هستیم که با انقلاب در فیلم‌های ترسناک، سلیقه تماشاگران این ژانر را تغییر داده و حالا به یک الگوی واقعی تبدیل شده است.

از سوی دیگر، فیلم‌های وحشتناک همیشه گزینه خوبی برای کارگردانان تازه‌کار هستند. کوروش آهاری پس از فیلم کوتاه Malaise و فیلم The Yellow Wallpaper موفق شده نخستین فیلم فارسی‌زبانش را کارگردانی کند. او با همکاری استودیو ماموت پیکچرز در ایالات متحده آمریکا و ندای هفت آسمان (استودیویی متعلق به شهاب حسینی) آن شب را به مرحله اکران رساند. هم‌چنین، تری جرج، نویسنده فیلم In the Name of the Father و کارگردان فیلم Hotel Rwanda هم به عنوان مشاور تهیه‌کننده در کنار فیلم بود. اما یکی از جذابیت های پشت صحنه فیلم حضور جفری آلارد است. او سابقه تهیه‌کنندگی دو فیلم از مجموعه The Texas Chainsaw Massacre را در کارنامه‌اش دارد. البته سازمان سینمایی فقط محمد درمنش را به عنوان تهیه‌کننده معرفی کرده است. حضور درمنش هم داستان جالبی دارد. پسر او به واسطه آشنایی با آهاری، تصمیم می‌گیرد این فیلم را تهیه کند اما طبق قوانین جشنواره فجر، او نمی‌تواند به عنوان اولین پروژه‌اش، میزبان یک کارگردان فیلم اولی باشد. پس محمد درمنش به عنوان تهیه‌کننده معرفی می‌شود اما وظیفه اصلی برعهده پسرش بوده است.

بنابراین با فیلم قدرتمندی مواجه هستیم که هم در اتمسفر جذاب تریلرهای سیاه بلام‌هاوس نفس می‌کشد و هم عوامل پشت صحنه کاربلدی را گرد یکدیگر جمع کرده است. فضای فیلم‌های مستقل که همیشه در فیلم‌های بلام‌هاوس هم قابل احساس بوده فیلم را فرا می‌گیرد.

ترس زیرپوستی آهسته آهسته تزریق می‌شود

کوروش آهاری عجله‌ای برای روایت داستانش ندارد. بنابراین با پی‌ریزی ارزشمند شخصیت‌ها، تماشاگر را برای واردشدن به دنیای ترسناکش آماده می‌کند. در ابتدا با جمعی خانوادگی از ایرانیانی مواجه هستیم که در ایالات متحده زندگی می‌کنند. شهاب حسینی پس از چهار سال به جشنواره فجر بازگشته و در کنار گلبرگ خاوری نقش زوجی را بازی می‌کنند که پس از پایان مهمانی خانوادگی، تصمیم می‌گیرند راهی خانه شوند. اما مرد خانه آن‌قدر مست است که توانایی رانندگی را ندارد. بنابراین ندا از همسرش می‌خواهد در مسیرشان به سمت خانه، در یک هتل توقف کنند تا روز بعد و با خیال راحت راهی خانه شوند.

اما هتلی که آن‌ها در آن اقامت دارند، شرایط ویژه‌ای دارد. بهترین فیلم هیجانی ایرانی تا لحظه رسیدن زوج اصلی داستان به هتل خیلی درگیر هویت ترسناکش نمی‌شود. اما از لحظه‌ای که هتل وارد داستان می‌شود، بوی رازهای آلوده به مشام می‌رسد. آهاری موفق شده در تزریق آهسته آهسته ترس فیلمش به تماشاگر موفقیت بزرگی را کسب کند. فیلم سرشار از نکته‌های ریز و درشت ترسناک است که به عنوان یک فیلم مستقل، جزییات قابل قبولی دارد. فیلم‌نامه هم شخصیت‌هایش را مدیریت می‌کند تا خارج از فضای اصلی فیلم، دچار اشتباه نشوند.

جیغ‌های ممتد و وحشتناک

این فیلم ترسناک ایرانی موفق می‌شود تماشاگرش را به شکل بیمارگونه‌ای به فیلم وابسته کند. بنابراین ترس‌های مشت‌کرده‌اش را یکی پس از دیگری و با فواصل کوتاه‌تر به صورت مخاطب می‌کوبد. کوروش آهاری ثابت می‌کند در کنار عواملی که توانایی ساخت یک فیلم ارزشمند را داشته‌اند، درس‌های بسیاری آموخته است. موسیقی فیلم با وسواس خاصی انتخاب شده که وهم آن را بیشتر می‌کند. صحنه‌های وحشت‌آور فیلم هم کیفیت قابل قبولی دارد. بنابراین با عنوانی مواجه هستیم که نه تنها خودش را بیش از حد جدی نمی‌گیرد بلکه به واسطه شناخت درستی که از ژانر فیلم‌های مورمورکننده دارد، در ترساندن مخاطبش پیروز است.

فیلم‌نامه عجله‌ای برای روایت داستانش ندارد. بنابراین با سرعتی معمولی پیش می‌آید اما هرچه به انتهای فیلم نزدیک‌تر می‌شود، جنون بیشتری پیدا می‌کند. مسئله‌ای که فیلم کوروش آهاری را ارزشمند می‌کند، آن است که او موفق شده همه جزییات فرمول‌ موفقیت یک فیلم ترسناک قرن بیست و یکمی را درک کند و اعداد فیلمش را به درستی درون آن‌ها قرار دهد. پس آن شب بدون شکست پیشروی می‌کند. اگرچه فیلم ناامیدی‌هایی هم دارد که بیشتر از هر علتی به بودجه محدودش بازمی‌گردد. اتفاقی که برای فیلم‌هایی مانند ساخته آهاری، یک حادثه طبیعی است.

چرا آن شب بهترین فیلم ترسناک تاریخ سینمای ایران است؟

صحنه‌پردازی‌های فیلم سطحی بالاتر از سینمای ایران دارد. موسیقی فیلم، با دقتی باورنکردنی انتخاب شده و بازیگران واقعا می‌دانند قرار است چگونه ترس تماشاگرشان را بیشتر کنند. اما هیچکدام از جذابیت‌های بی‌نظیر آن شب که تاکنون در هیچ فیلم ایرانی‌ دیده نشده، دلیل اصلی موفقیت آن نیست. آن شب فوق‌العاده است چون جریان فعلی فیلم‌های ترسناک سینمای جهان را فهمیده و آن را به دنیای مخاطب ایرانی وارد کرده است. در طول تماشای فیلم، بسیاری از تماشاگران سالنی که من در آن حاضر بودم با صندلی‌هایشان خداحافظی کردند. این به معنای آن است که فیلم مسیر دشواری برای موفقیت در بازار ایران دارد. تماشاگر ایرانی به تماشای فیلم‌های ترسناک آن هم در این سطح دیوانه‌کننده عادت ندارد.

اما واقعیت این است که آن شب سطح فوق‌العاده بالاتری از سینمای ایران دارد. جزییات ساخته آهاری آن‌قدر زیاد است که می‌تواند به تنهایی کلاس درس بسیاری از فیلم‌سازان ایرانی باشد. این فیلم نه تنها یکی از مدرن‌ترین عناوین سینمای ایران است بلکه بهترین فیلم ترسناک تاریخ سینمای ایران لقب می‌گیرد. چون برای به جنون‌رساندن تماشاگرش برنامه ویژه‌ای دارد که بسیاری از فیلم‌های ترسناک هالیوودی هم از ارائه آن عاجز هستند. فیلمی مستقل و ارزشمند که اگر بودجه بیشتری داشت، توانایی رقابت با تریلرهای شناخته‌شده‌ی سینمای غرب را در سکانس‌هایش پیدا می‌کرد. با این حال آن شب ایده بی‌نظیری دارد که تا امروز در سینمای ایران ندیده‌ایم. یاری‌گرفتن فیلم از سینماگران خارجی بخش عمده‌ای از موفقیت آن بوده است. اتفاقی که باید امیدوار باشیم تکرار شود.

اما برای دانلود فیلم آن شب باید چه کار کرد؟ باید گفت که این فیلم برای مدتی روی پلتفرم‌های VOD نماوا و فیلیمو قرار گرفت اما به سرعت برداشته شد چرا که قرار است اولین فیلم محصول مشترک ایران و آمریکا باشد که بعد از انقلاب در ایران اکران قانونی می‌شود و از همین جهت لینک‌های دانلود و تماشای آنلاین فیلم آن شب تا پایان اکران قانونی آن در کشور، وجود نخواهند داشت. هرچند دانلود این فیلم با جستجو در برخی سایت‌های دانلود غیرقانونی آثار سینمایی میسر است.

بیشتر بخوانید:

فیلم آن شب از نگاه عوامل سازنده: گزارش هالیوود ریپورتر از آخرین فیلم شهاب حسینی