سریال‌های فراموش‌شده: سریال The X-Files و مخوف‌ترین پرونده‌های ماورایی

آیا موضوعات علمی تخیلی می‌توانند به سوژه اصلی یک سریال معمایی تبدیل شوند؟ احتمالا سریال The X-Files یکی از بهترین پاسخ‌های ممکن را به این سوال می‌دهد. سریالی که در دهه ۹۰ میلادی و در شبکه فاکس پیدا شد و در روزهایی که سالن‌های سینما اصلی‌ترین مسیر سرگرمی را دنبال می‌کردند، توانست جنبه‌های پنهانی از یک سریال تلویزیونی دلچسب را نمایش دهد. در ادامه مجموعه مقالات سریال‌های فراموش‌شده برای بررسی و معرفی سریال The X-Files همراه با ویجیاتو باشید.

دهه ۹۰ میلادی با هیچ متر و معیاری دورانی طلایی برای سریال‌های تلویزیونی نبود. آخرین سال‌های قرن بیستم در ادامه مسیر همه سال‌ها و دهه‌های قبلی آن فرصت زیادی به درخشش تلویزیون نمی‌داد و اگرچه جعبه جادویی همیشه محترم شمارده می‌شد اما وقتی صحبت از یک داستان شگفت‌انگیز به زبان می‌آمد، کم‌تر کسی به سریال‌های تلویزیونی اشاره می‌کرد. بنابراین سریال‌های تلویزیونی در همه سال‌های قرن بیستم در بهترین حالت کمدی‌های خانوادگی دوست‌داشتنی اما تکراری بودند یا به داستان‌های جنایی درجه دویی تبدیل می‌شدند که ذات سناریوشان کشش حضور روی پرده نقره‌ای را نداشت.

در این میان اما سریال‌هایی هم ظهور کردند که فرصت به یادماندن در ذهن بینندگان را مغتنم شماردند. سریال The X-Files یکی از معدود عناوین دهه ۹۰ میلادی بود که با ایجاد یک توازن به‌یادماندنی میان سوژه‌های خارق‌العاده و مدیوم تلویزیون به همان عنوانی تبدیل شد که احتمالا هیچکس انتظار تماشای آن در جعبه فعلا کوچک و هنوز نه چندان جادویی خانه‌اش را نداشت.

یک روایت هوشمندانه از ماورایی‌ترین پدیده‌ها

سریال The X-Files داستان همکاری‌های دو مامور ویژه اف‌بی‌آی را روایت می‌کند که وظیفه اصلی آن‌ها بررسی مخوف‌ترین پرونده‌های ماورایی و حوادث ماورالطبیعه است. فاکس مادلر (با هنرنمایی دیوید دوکاونی) و دانا اسکالی (با هنرنمایی جیلیان اندرسون) همان شخصیت‌های اصلی سریال هستند که همه داستان‌های فرعی و اصلی سریال حول محور آن‌ها می‌چرخد.

داستان سریال The X-Files قرار نیست نگاهی صرفا سطحی به حوادث ماورایی داشته باشد و عوامل فیلم دست در دست یکدیگر سطحی از ماجراجویی را خلق کرده‌اند که حتی بینندگان حرفه‌ای سریال‌های تلویزیونی هم به تماشای آن در ابعاد اپیزودیک عادت ندارند. کریس کارتر که به‌عنوان خالق سریال شناخته می‌شود در کنار نگارش فیلم‌نامه همه اپیزودها، فرصت کارگردانی ۱۵ اپیزود را هم داشته تا سریال X-Files را به متمایزترین ساخته دوران حرفه‌ای‌اش تبدیل کرده باشد.

بنابراین در اپیزود به اپیزود یکی از جذاب‌ترین ساخته‌های شبکه فاکس می‌توانید مجموعه‌ای از سناریوها، روایت‌ها و حوادث گوناگون را با جزییاتی قابل تامل تماشا کنید؛ از موجودات خارجی بیگانه تا نیروهایی نفوذی با توانایی‌های شیطانی که هدفی جز تسخیر کاخ سفید ندارند. اما این ماجراجویی‌های بی‌پایان تنها بخشی از فیلم‌نامه سریال The X-Files را دربرمی‌گیرد و مهم‌ترین نکته داستان‌سرایی سریال که به جذاب‌تربودن آن کمک می‌کند، ارتباط میان شخصیت‌های اصلی به نظر می‌رسد.

جایی که فاکس مادلر و دانا اسکالی به‌عنوان دو شخصیت اصلی اما کاملا متفاوت و متمایز سریال مانند قطعات یک پازل سه‌بعدی دوتکه‌ای به یکدیگر می‌چسبند. تفاوت‌های شخصیتی این دو مامور اف‌بی‌آی یکی از کلیدی‌ترین اصول داستان‌سرایی سریال The X-File را شامل شده و همین هم به این عنوان رازآلود اما علمی تخیلی کمک می‌کند تا روایت‌پردازی‌اش را به بالاترین سطح ممکن برساند؛ یعنی همان سطحی از کلیشه‌محوری که اگرچه ذات و ماهیت روایت‌های سریال را تکراری جلوه می‌دهد اما در نهایت به همان سطحی از هیجان و جذابیت می‌رسد که عین تماشای هر عنوان شاهکاری به آن دست پیدا می‌کنید.

سریال The X-Files شخصیت‎های اصلی‌اش را در سطحی از تقابل قرار می‌دهد که به نظر می‌رسد برای مسیر اصلی داستان هم مناسب نباشد. به همان میزان که فاکس مادلر به دنیای ماورا اعتقاد دارد، دانا همه این موضوعات را غیرواقعی و غیرقابل باور می‌داند. این تضاد بزرگ و مستقیم یکی از اصلی‌ترین برگ‌های برنده سریال است که آهسته آهسته تاثیرگذاری‌اش را نشان می‌دهد. چون دقیقا در شرایطی که به نظر می‌رسد هر کدام از دو شخصیت از موضع خود کوتاه آمده‌ است، اتفاقی رخ می‌دهد که باورهای آن‌ها را تایید یا تکذیب می‌کند.

از مجموعه سریال‌های فراموش‌شده بخوانید:

• فیلسوف کمدین نیویورکی در سریال Louie
• تنها انسان باقی‌مانده از شیوع ویروسی در سال ۲۰۲۰ در سریال The Last Man on Earth
• جیمز باند بی‌تربیت در سریال Archer
• وقتی والتر وایت در سریال Ozark حسابدار می‌شود
• کمدی‌تر از زندگی کارمندی با سریال The Office
• سریال Freaks and Geeks و روزهایی که ستاره‌های هالیوود نوجوان بودند
• سریال Sons of Anarchy و داستان رفتن و نرسیدن پیوسته

روایت‌های بی‌پایان

موفقیت سریال The X-Files که از ۱۰ سپتامبر ۱۹۹۳ تا ۱۹ می ۲۰۰۲ پخش می‌شد به حدی بود که شبکه فاکس نمی‌توانست توسعه آن را فراموش کند. اگرچه سریال از فصل ششم به بعد با کاهش تدریجی مخاطبان روبرو می‌شد اما داستان هنرنمایی‌های دیوید دوکاونی و جیلیان اندرسون در نهایت به پایان ایستگاه نهم هم رسید. در حالی که نخستین اپیزود فصل ششم بیشتر از ۲۰ میلیون تماشاگر داشت، اپیزود پایانی فصل نهم را فقط ۱۳.۲۵ میلیون تماشاگر دنبال کرده بودند.

وقتی از کریس کارتر درباره ریزش باورنکردنی بینندگان سریال The X-Files سوال شد، او در پاسخ گفت:

در شرایطی که منتقدان تلویزیون اعتقاد داشتند سقوط آزاد سریال به دلیل ضعف‌های روایی و مشکلات فیلم‌نامه بوده، کریس کارتر و همکارانش تاثیرات فرهنگی حادثه یازده سپتامبر را دلیل اصلی از دور خارج‌شدن سریال The X-Files می‌دانستند. اما در هر صورت پایان فصل نهم، پایان ابدی طولانی‌ترین سریال تلویزیونی علمی تخیلی آمریکای شمالی نبود.

قطار مرموزی که در نهایت به ایستگاه پایانی رسید

پس از فیلم The X Files که در سال ۱۹۹۸ منتشر شد، فیلم دیگری هم از داستان‌های این سریال در سال ۲۰۰۸ از راه رسید که I Want to Believe نام داشت. این فیلم‌های تلویزیونی هم نتوانستند کریس کارتر و همکارانش را برای بستن ابدی پوشه‌های فیلم‌نامه محبوبشان قانع کنند. بنابراین سریال در ژانویه ۲۰۱۶ برای فصل جدید بازگشت. خبری که برای هواداران این سریال جنایی-علمی تخیلی همان‌قدر که جذاب بود، ترسناک هم به نظر می‌رسید.

فصل دهم تنها ۶ اپیزود داشت و میانگین تماشاگران هر اپیزودش تنها اندکی بیشتر از فصل نهمی بود که ۱۵ سال پیش پخش می‌شد. اولین اپیزود این فصل با بیشتر از ۱۶ میلیون تماشاگر به پربیننده‌ترین اپیزود سریال The X-Files از فصل هشتم تبدیل شد. پس سریال می‌توانست برای فصل دهم بازگردد. این اتفاق رخ داد و فصل دهم در ده ده اپیزود و در ژانویه ۲۰۱۸ پخش شد. با سقوط آزاد بینندگان و نارضایتی ملموس منتقدان که البته دلایل مشخصی هم داشت، به نظر می‌رسید پایان ابدی یکی از بهترین سریال‌های جنایی-رازآلود-علمی تخیلی تلویزیون رقم خورده باشد.

جیلیان اندرسون که نقش دانا اسکالی را در سریال برعهده داشت، پیش از آغاز پخش فصل یازدهم و پایانی برای همیشه از سریال خداحافظی کرد و همین هم باعث شد نه تنها هواداران این سریال محبوب از ناامیدی‌شان برای تماشای فصل بعدی صحبت کنند بلکه عوامل سریال هم اعلام کردند که بدون حضور شخصیت دانا اسکالی خبری از اپیزودهای بعدی این سریال نیست. با این حال به نظر می‌رسد غیبت جیلیان می‌توانست سال‌ها زودتر نهایی شود. در فصل نهم که در حقیقت آخرین فصل سریال در دوران نخست انتشارش بود، جیلیان اندرسون تنها در اپیزود نهایی حضور پیدا کرد و غیبت طولانی او در سایر اپیزودها حسابی بینندگان سریال را تحت تاثیر قرار داد. اتفاقی که می‌تواند دلیل اصلی پایان سریال The X-Files در فصل نهم هم لقب بگیرد.

بیشتر بخوانید:

• اگر جیمز باند نبود: بهترین فیلم‌های جاسوسی دهه ۲۰۱۰
• درس‌هایی در حوزه کسب و کار که از فیلم‌سازی مارول آموختیم
• سونی چه نقشه‌ای برای موفقیت فیلم‌های اسپایدرمن دارد؟