نقد Another Round – سیاه مستی به سبک وینتربرگ

چه کسی فکرش را می‌کرد همکاری مجدد توماس وینتربرگ و مدس میکلسن، می‌تواند  موفقیت فیلم تحسین شده The Hunt را تکرار کند؟ اگر با لنز وینتربرگ آشنایی داشته باشید، احتمالا انتظار درام تاریک روانشناختی را دارید که در بستر قشر متوسط اتفاق می‌افتد. تمرکز این کارگردان دانمارکی اغلب روی کنش و واکنش در قالب فردیت است که اثر جدید او نیز از این قائده مستثنی نیست. لازم به ذکر است کارگردانی این اثر، تجربه‌ بسیار دشوار و دردناکی را برای توماس وینتربرگ به دنبال داشته است، زیرا اندکی پس از شروع فیلمبرداری دختر وی در سانحه‌ای فوت می‌کند.

در ساده‌ترین شکل، می‌توان گفت Another Round حکایت چهار دوست و استاد دبیرستانی را روایت می‌کند که با بحران میان‌سالی دست و پنجه نرم می‌کنند و طبق نظریه‌ روانپزشکی به نام اسکادرود، تصمیم می‌گیرند تا با مصرف الکل به مقدار مشخص(0.05)، غلظت الکل در خون خود را به حدی برسانند تا در زندگی آرامش و توازن بیشتری داشته باشند.

اما مارتین (با هنرنمایی چشمگیر مدس میکلسن) در لایه عمیق‌تری از این مشکل نسبت به دوستان خود به سر می‌برد. مارتین موجودیتی است که فاعلیتش را از دست داده است و به‌ جای تاثیرگذاری تنها تاثیر می‌پذیرد. از دست دادن فاعلیت معمولا نوعی خلاء وجودی را در پی دارد که انسان حتی به یاد ‌نمی‌آورد کدام تصمیم یا اعمالی، او را به چنین وضعیتی رسانده است.

شاید در سطح فردی، تاثیر این خلاء وجودی به چشم نیاید، اما در تعامل با اجتماع، اثار آن به وضوح دیده می‌شود. در چشم اجتماع، مارتین کاملا نامرئی است. از بی‌توجهی آنیکا (همسر مارتین) گرفته تا مقوله مهم‌تر از آن، یعنی کلاس تاریخ. همانطور که پیش از این اشاره کردم، توماس وینتربرگ علاقه زیادی به نمایش کنش و واکنش، و پیشامد‌های در پی آن دارد، که نمونه محرز آن می‌تواند کلاس درس باشد. چهار دیواری که استاد تاثیر می‌گذارد و شاگردان تاثیر می‌پذیرند (و برعکس). حال مدس میکلسن میخواهد مربی کودکستان باشد (The Hunt) یا استاد تاریخ (Another Round) فرقی نمی‌کند. پس در نتیجه می‌توان گفت مارتین فاقد مهم‌ترین ویژگی یک انسان در آستان یک آموزگار مناسب است.

بدون شک مارتین از دوران جوانی خود فاصله گرفته است و در دنیایی به سر میبرد که عشق (نه تنها به معنای فردی) در آن جایگاهی ندارد، اما تصمیم گروهی دوستان او برای آزمایش کردن نظریه اسکادرود به گونه‌ای او را از روزمرگی دوران میان سالی خارج و به رویای جوانی نزدیک می‌کند، مانند مسابقه دریاچه، که مشخص است مارتین در گذشته تجربه شرکت در آن را داشته است.( جوانی چیست؟ یک رویا، عشق چیست؟ محتوا رویا)

در ابتدا مصرف الکل، محرکه مارتین برای تغییر شرایط است اما بدون شک عامل آن نیست، زیرا به نقل وی حتی در حالت هوشیاری نیز احساس بهتری دارد. با این حال گروه تصمیم می‌گیرند شرایط آزمایش را کمی تغییر دهند و این بار مصرف الکل خود را به شکل جداگانه و متغیر برای هر فرد برسانند تا به عملکرد اجتماعی و شغل مطلوب خود، دست یابند.

در طی دو مرحله اول آزمایش، زبان بصری به خوبی با سفر پر پیچ و خم پرسوناژ داستان مطابقت دارد، به نحوی که ما هیچگاه در اولین کلاس تاریخ، مارتین و شاگردان را در یک قاب مشترک نمیبینم، اما رفته رفته تا جلسه سوم او حتی در صندلی دانش‌آموزان جایگاهی پیدا می‌کند برای اینکه تاثیر بپذیرد تا بتواند تاثیر بگذارد.

شاید با نقل قول‌هایی که در طول فیلم یافت می‌شود (بخصوص در کلاس‌های درس) بتوانیم تا حدودی بعضی از پیشامد‌ها را حدس بزنیم اما جذابیت کلی فیلم از تصمیمات غیر قابل پیشبینی و تعلیق آن تغذیه می‌کند. در اخرین مرحله آزمایش، اعضای گروه، علی رغم اینکه به شکلی، از نتیجه آن خبر دارند، به زعم خود تصمیم می‌گیرند تا به سطحی از سیاه مستی برسند تا تاثیرات روانی تخلیه کننده  و رهایی بخش آن‌را مورد مطالعه قرار بدهند. مطابق انتظار، افراط در این مورد نیز نتایج خوشایندی ندارد و تمامی اعضا گروه را به وضعیتی می‌رساند که تصمیم می‌گیرند، برای جلوگیری از تاثیرات اجتماعی منفی وخطر همینجا به این فرضیه پایان دهند.

شاید در طول این فرضیه، زندگی مارتین تغییرات زیادی کرده باشد، اما این چیزی نیست که او در پایان به دنبالش می‌گشت. مارتین برای محتوا رویا (عشق) ، رویا جوانی را دنبال می‌کرد نه چیز دیگر. به همین خاطر تصمیم می‌گیرد شانسش را امتحان کند، و زندگی خود را از نو در کنار آنیکا بسازد.

آخرین اثر وینتربرگ در مقایسه با اثار قبلی او روشن‌تر است. سرعت دوچندانی ندارد و به راحتی بیینده را با جریان خود همراه می‌کند تا بتواند با ایدئولوژی مخلوقات او تعامل داشته باشد. نکته قابل توجه Another Round  این است که شاید مقصد آن چنان دوری نداشته باشد، اما هیچگاه از رسیدن به آن نمی‌ترسد، برای مثال در سکانس آخر، فیلم طناب برخی از رئالیسم‌هایی که قبلا تثبیت شده اند را به سمت بیننده می‌کشد که به مراتب می‌تواند به تنهایی کمر یک فیلم را خم کند (هجوز آمیز) ، اما  Another Round  به خوبی از عهده این تصمیم پرریسک بر می‌آید و در آخرین نما بیننده را همانند مارتین (بین هوا و آسمان) در تعلیق ، تنها می‌گذارد.

«اگر ریسک کنی نهایتا جای پای خود را از دست می‌دهی اما اگر ریسک نکنی در انتها خودت را»