مدرسه فیلم‌سازی: تفاوت فیلم ترسناک با فیلم تریلر چیست؟

یادگیری نحوه دسته‌بندی فیلم‌ها براساس ژانر به شما کمک می‌کند تا شناخت بهتری از سینما به دست آورید و در نقد فیلم‌ها یک منتقد صاحب‌سبک باشید. اگرچه تشخیص فیلم‌های کمدی از عناوین درام آسان به نظر می‌رسد اما ژانرهایی هم در سینما وجود دارند که دسته‌بندی آن‌ها ساده نیست. برای مثال، شباهت‌های زیادی میان یک فیلم ترسناک با فیلم تریلر وجود دارد اما این دو ژانر تفاوت‌های جذابی هم بایکدیگر دارند. با این حال این دو ژانر ضرباهنگی مشابه دارند و به همین دلیل بسیاری از کارگردان‌ها به ترکیب این دو ژانر علاقه‌مند هستند.

با این حال تفاوت‌های عمیقی میان ژانر ترسناک با ژانر تریلر وجود دارد. دقیقا به همین دلیل است که در جهان سینما با دو ژانر متفاوت ترسناک و تریلر مواجه هستیم. اگر قرار نبود تفاوتی میان این دو ژانر وجود داشته باشد پس آن‌ها را از یکدیگر تفکیک نمی‌کردند. در مجموعه مقالات مدرسه فیلم‌سازی با ویجیاتو همراه باشید تا تفاوت ژانر ترسناک با ژانر تریلر را زیر ذره‌بین قرار دهید.

تریلر در برابر ترسناک؛ تفاوت در چیست؟

شباهت‌هایی که میان دو ژانر تریلر و ترسناک وجود دارد هر تماشاگری را به اشتباه می‌اندازد. بنابراین باید با دقت بیشتری به این دو ژانر دقت کنید. برای تشخیص تفاوت میان ژانرهای ترسناک و تریلر باید اندکی حساسیت خرج دهید. به ویژه از آن‌جایی که یک فیلم ترسناک شباهت‌های زیادی با یک فیلم تریلر دارد، شرایط پیچیده‌تر از قبل می‌شود. با این حال باید این حقیقت را بدانید که پس از بررسی تفاوت‌های میان دو ژانر، این تصور شکل می‌گیرد که احتمالا حالا می‌توانید به راحتی یک فیلم ترسناک را از یک فیلم تریلر تشخیص دهید.

اما حقیقت آن است که وضعیت پیچیده‌تر از این صحبت‌ها به نظر می‌رسد. حتی پس از تشخیص تفاوت‌های میان یک فیلم ترسناک با یک فیلم تریلر هم همچنان باید با دقت بیشتری به تفکیک عناوین این دو ژانر بپردازید. بنابراین این نکته مهم را هرگز فراموش نکنید.

تعریف ژانر ترسناک چیست؟

ٰژانر ترسناک یا ژانر وحشت، ژانری تعریف می‌شود که هدف آن ایجاد ترس، وحشت، استرس و انزجار در تماشاگر است. هدف اصلی ژانر ترسناک آن است که تماشاگر را در معرض ترس و وحشت قرار دارد و فضایی ترسناک را برای او ایجاد کند. کلمه ترس که در زبان انگلیسی Horror نامیده می‌شود در حقیقت ریشه‌‌ای در یک کلمه فرانسوی دارد. واژه orror در زبان فرانسه به معنای به خود لرزیدن و مورمورشدن است.

داستان بیشتر فیلم‌های ترسناک ریشه در داستان‌های دینی، افسانه‌ها و قصه‌های محلی دارد. به عبارت دیگر، ژانر ترسناک یک ژانر جهانی است که کارگردان‌های هر کشوری به لطف داستان‌ها و فرهنگ‌های سرزمین خودشان به توسعه آن کمک می‌کنند. عناصر بومی هر فرهنگ در فیلم‌های ترسناک دیده می‌شوند. چراکه این عناصر به فیلم کمک می‌کنند تا برای تماشاگر ترسناک‌تر از قبل باشند و تماشاگر را درگیر داستان کنند.

اما مهم‌ترین ویژگی یک فیلم ترسناک آن است که باید روایتی فراطبیعی داشته باشد. فراطبیعی در حقیقت شامل پدیده‌هایی فرضی است که تابع قوانین طبیعت نیستند. از سوی دیگر مرگ شخصیت‌ها، شرارتی که در داستان وجود دارد، قدرت‌ شخصیت‌ها و هر اتفاقی که در فیلم رخ می‌دهد باید منشایی در مرکز داستان داشته باشد. تعدادی از کارگردان‌ها تصور می‌کنند منشا فراطبیعی یک اصل الزامی برای فیلم‌های ترسناک نیست و به همین دلیل این موضوع همواره مورد بحث بوده است.

کدام زیرژانرها در ژانر ترسناک وجود دارند؟

ژانر ترسناک یکی از منعطف‌ترین ژانرهای سینما است که به کارگردان‌ها اجازه می‌دهد تا اصول بسیاری از ژانرهای دیگر را با آن ترکیب کنند. زیرژانرهایی در ژانر ترسناک وجود دارند که شامل انواع گوناگون هیولاهای وحشتناک می‌شوند. کمدی ترسناک هم یکی دیگر از زیرژانرهای این ژانر عظیم لقب می‌گیرد. فیلم‌هایی که در آن بدن انسان مورد حمله قرار می‌گیرد، فیلم‌هایی با عناصر گوتیک، عناوینی که از دل تاریخ عامیانه استخراج شده‌اند و فیلم‌هایی که عناصر طبیعی را وحشت‌آفرین نمایش می‌دهند هم در گروه ژانرهای وابسته به ژانر ترسناک قرار می‌گیرند. شخصیت‌های نوجوان هم معمولا نقش مهمی در فیلم‌های ترسناک دارند.

برای درک بهتر ژانر ترسناک مربعی را تصور کنید که به چهار بخش تقسیم شده است. در این چهار بخش چهار رکن اساسی ژانر ترسناک قرار دارند؛ قاتل‌ها، هیولاها، عوامل فراطبیعی و وحشت روانشناختی. هر فیلمی که یکی از این چهار رکن اساسی ژانر ترسناک را میزبانی می‌کرد، بدون هیچ تردیدی یک فیلم ترسناک لقب می‌گیرد. گروهی از مردم تصور می‌کنند که فیلم‌های ترسناک روانشناختی در لیست فیلم‌های تریلر قرار می‌گیرند اما این تصور کاملا اشتباه است.

کدام عناصر اصلی در فیلم‌های ترسناک وجود دارند؟

مردم تماشای فیلم‌های ترسناک را انتخاب می‌کنند تا ضربان قلبشان افزایش پیدا کند، به معنای واقعی کلمه بترسند و از این ترس هیجان‌زده شوند. بنابراین از تماشای عناصر اصلی فیلم‌های ترسناک لذت می‌برند. ژانر ترسناک عناصر مشخصی دارد:

• ارواح
• موجودات فرازمینی
• خون‌آشام‌ها
• گرگ‌ها
• شیاطین
• شیطان‌پرستی
• دلقک‌های شیطانی
• خونریزی و شکنجه
• حیوانات شرور
• جادوگران شیطانی
• هیولاها و موجودات غول‌پیکر
• زامبی‌ها
• آدم‌خوارها
• بیماران روانی
• قاتلان سریالی

کلیشه‌های ژانر ترسناک هم معمولا مشخص هستند؛ از ماشینی که روشن نمی‌شود تا زیرزمینی که بیش از حد تاریک به نظر می‌رسد و عروسک‌های عجیب و غریب تا داستانی که مثلا از رویدادهای واقعی الهام گرفته شده اما در حقیقت زاییده ذهن نویسندگان فیلم‌نامه بوده است. معمولا فیلم‌سازان ژانر ترسناک به لطف عناصر و کلیشه‌های این ژانر به ساخت عناوین جذاب مشغول می‌شوند. با این حال یک فیلم ترسناک موفق در شرایطی شکل می‌گیرد که داستانی متفاوت داشته باشد و از کلیشه‌ها عبور کند.

حالا که تعریف و عناصر یک فیلم ترسناک را می‌دانید و با زیرژانرهای ژانر ترسناک هم آشنا شده‌اید، به نظر می‌رسد که درک درستی از آن پیدا کرده‌اید. اما یک سوال اساسی دیگر هم وجود دارد؛ یک فیلم تریلر دقیقا چگونه فیلمی است؟

تعریف ژانر تریلر چیست؟

فیلم‌های تریلر به شکل ویژه‌ای روی احساس هیجان‌زدگی تماشاگران‌شان حساب باز کرده‌اند. بنابراین یک فیلم تریلر درباره احساس هیجان است. فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی‌ای که در ژانر تریلر قرار می‌گیرند، همواره چند سوال را برای تماشاگر مطرح می‌کنند؛ آینده داستان به کدام سو حرکت می‌کند؟ چه سرنوشتی در انتظار شخصیت‌های داستان است؟ آیا داستان با خیر و خوشی به پایان می رسد؟

یک فیلم تریلر موفق در حقیقت فیلمی لقب می‌گیرد که احساساتی مانند تعلیق، هیجان، تعجب، انتظار، اضطراب و استرس را به خوبی به تماشاگر منتقل کند. در بیشتر فیلم‌های تریلر یک شخصیت اصلی وجود دارد که به شدت منزوی به نظر می‌رسد. با این حال این شخصیت‌های اصلی اگر با نیروهای سازمان‌‌یافته همکاری نکنند احتمالا به تنهایی در برابر تهدیدها مبارزه می‌کنند. فیلم Enemy of the State با هنرنمایی ویل اسمیت و جن هکمن در کنار فیلم Michael Clayton با نقش‌آفرینی جرج کلونی از نمونه‌های موفق ژانر تریلر هستند.

اما مهم‌ترین اصل یک فیلم تریلر که در حقیقت عامل تمایز آن با فیلم‌های ترسناک هم لقب می‌گیرد، تقریبا واضح به نظر می‌رسد. وقایع یک فیلم تریلر براساس رویدادهای طبیعی که در جهان واقعی وجود دارند، رخ می‌دهند. ماهیت اصلی ژانر تریلر را هم باید در تعلیق آن جستجو کرد. تعلیق شاید مهم‌ترین ویژگی یک فیلم تریلر باشد. چراکه به فیلم‌های سینمایی به لطف تعلیق می‌توانند احساس هیجانی آمیخته با دلهره را به تماشاگر تزریق کنند.

تعلیق همان احساسی است که باعث می‌شود تماشاگر درون داستان یک فیلم غرق شود. شاید به همین دلیل باشد که مردم فیلم‌های آلفرد هیچکاک را دوست داشته باشند. بهترین فیلم‌های آلفرد هیچکاک که باید تماشا کنید را از دست ندهید. تعلیق جذاب به نظر می‌رسد چون غیرقابل پیش‌بینی است؛ یک احساس هیجان‌انگیز و اسرار آمیز که می‌تواند به طول داستان ادامه پیدا کند یا در عرض داستان در اوج باقی بماند.

کدام زیرژانرها در ژانر تریلر وجود دارند؟

هر فیلمی که بتواند تماشاگرش را هیجان‌زده کند به عنوان یک فیلم تریلر معرفی می‌شود. بنابراین ژانر تریلر می‌تواند زیرژانرهای بسیاری داشته باشد. تریلر قضایی که وقایع قضایی و قانونی را پیگیری می‌کند، تریلر جاسوسی، تریلر اکشن و تریلر ماجراجویی از جمله زیرژانرهای ژانر تریلر هستند که معمولا در جهان فیلم‌های سینمایی دیده می‌شوند. در حالی که تریلرهای پزشکی بیشتر در جهان سریال‌های تلویزیونی احساس شده، تریلرهای پلیسی هم میان عناوین سینمایی و تلویزیونی دیده شده‌اند.

تریلر عاشقانه، تریلر تاریخی، تریلر سیاسی، تریلر مذهبی و تریلر نظامی از جمله سایر زیرژانرهای ژانر تریلر هستند. از آن‌جایی که فیلم‌های هیجان‌انگیز هر روز بیشتر از قبل می‌شوند و استودیوهای سینمایی برای کشاندن تماشاگران به سالن‌های سینما از هر ایده جذابی استقبال می‌کنند پس طبیعی به نظر می‌رسد که ژانر تریلر هر روز گسترده‌تر از قبل شود.

کدام عناصر اصلی در فیلم‌های تریلر وجود دارند؟

هیجان کلیدی‌ترین کلمه کلیدی ژانر تریلر لقب می‌گیرد. به همین دلیل هر فیلمی که هیجان‌انگیز باشد و تماشاگرش را هیجان‌زده کند در نهایت در لیست عناوین ژانر تریلر می‌درخشد. بنابراین عناصر فیلم‌های تریلر هم مشخص هستند:

• باج‌گیری
• اسارت و زندان
• سرقت و دزدی
• انتقام
• آدم‌ربایی
• کلاهبرداری و افراد فاسد
• جنایتکاران
• دزدها
• بازرسان خصوصی
• قربانیان جرایم کوچک و بزرگ
• افرادی با مشکلات روانی
• افرادی که جامعه‌گریز هستند
• عوامل مخفی وابسته به دولت‌ها و سازمان‌های محرمانه
• تروریست‌ها
• پلیس و نیروهای امنیتی
• جاسوس‌ها

این روزها تروریسم، توطئه سیاسی و کشتارهای ریالی به موضوع اصلی فیلم‌های تریلر تبدیل شده است. اما همه فیلم‌های تریلر رنگ و بوی سیاسی ندارند. تریلرهای روانشناختی هم یکی دیگر از مهم‌ترین عناوین این ژانر هستند که معمولا به بیماری‌های روانی می‌پردازند.

چند فیلم‌ از این دو ژانر را بشناسید

حالا به یک جمع‌بندی و مرور سریع درباره تفاوت‌های میان دو ژانر نیاز دارید. فیلم ترسناک فیلمی بود که عذاب‌هایی دردناک اما قابل پیش‌بینی برای تماشاگرش در نظر گرفته بود. بنابراین فیلم‌های ترسناک معمولا پایان‌هایی شبیه به یکدیگر دارند. فیلم‌های ترسناک [اگر روانشناسی‌شده نباشند] معمولا با موضوعات فراطبیعی پیوند خورده‌اند و تخیلی هستند. اما یک فیلم تریلر داستان‌هایی سرشار از تنش دارد که چندان هم قابل پیش‌بینی به نظر نمی‌رسد. داستان زمانی به اوج می‌رسد که یک شرارت تاثیرگذار در داستان افشا می‌شود. فیلم‌های تریلر با واقعیت پیوند خورده‌اند و سرشار از هیجان هستند.

فیلم The Conjuring یک فیلم ترسناک کامل است. در نقطه مقابل می‌توان از فیلم Spy Game به عنوان یک تریلر بی‌نقص یاد کرد. فیلم It را باید یک فیلم ترسناک دانست. همانطور که فیلم You Were Never Really Here یک تریلر جذاب لقب می‌گیرد. مثال‌هایی که از فیلم‌های ترسناک مطرح شد، داستان‌هایی فراطبیعی دارند و تماشاگر را می‌ترسانند. در حالی که نمونه‌هایی که به عنوان فیلم تریلر مطرح شدند، بر پایه یک داستان طبیعی ساخته شده‌اند و مخاطب را هیجان‌زده می‌کنند.

در مدرسه فیلم‌سازی ویجیاتو حضور پیدا کنید:

• درس‌های فیلم‌سازی که از دنیای سینمایی The Conjuring آموختیم
• درس‌های فیلم‌سازی که از فرانچایز Mission: Impossible آموختیم
• درس‌های فیلم‌سازی که از فیلم جاستیس لیگ زک اسنایدر کات آموختیم

اما وقتی نام فیلم Green Room را در گوگل جستجو می‌کنید، متوجه می‌شوید که این فیلم یک تریلر ترسناک است. پس تریلر ترسناک دقیقا چه معنایی می‌دهد؟

تعریف ژانر تریلر ترسناک چیست؟

مرز باریکی میان دو ژانر ترسناک و تریلر وجود دارد. بنابراین طبیعی است که بسیاری از هواداران سینما این دو ژانر را با یکدیگر اشتباه بگیرند و توانایی تفکیک آن‌ها از یکدیگر را نداشته باشند. دلیل اصلی این خطاهای ناشناختی اما مشخص است؛ در چند سال اخیر ژانر تریلر ترسناک با قدرت در سالن‌های سینما جولان داده و دقیقا به همین دلیل است که تماشاگران بیشتر از قبل این دو ژانر را با یکدیگر اشتباه می‌گیرند.

در محل مرزی که میان دو ژانر ترسناک و تریلر وجود دارد، عناصر داستانی هر دو ژانر به یکدیگر می‌رسند؛ جایی که فیلم‌نامه‌نویسان و کارگردان‌ها تلاش می‌کنند تا خلاقیت بیشتری به کار بگیرند و داستانی جذاب‌تر را نمایش دهند. بنابراین فیلم Green Room با ترکیب ویژگی‌های هر دو ژانر به یک تریلر ترسناک تبدیل می‌شود. اما وضعیت برای فیلم‌هایی مانند فیلم The Sixth Sense اندکی متفاوت به نظر می‌رسد.

این فیلم یک فیلم فراطبیعی بود. یکی از شخصیت‌های اصلی این فیلم، کودکی بود که می‌توانست مرده‌ها را ببیند. اما به جز او و البته تماشاگران هیچکس در جهان داستانی فیلم نمی‌توانست با مرده‌ها مواجه شود. هیجان این فیلم ناشی از تعلیق بود اما موضوع آن فراطبیعی، تخیلی و باورنکردنی لقب می‌گرفت. بنابراین استفاده‌ای که فیلم The Sixth Sense از کلیدی‌ترین ویژگی‌های دو ژانر ترسناک و تریلر می‌کند، واقعا تحسین‌برانگیز به نظر می‌رسد.

در سریال‌های تلویزیونی هم عناوین جذابی وجود دارند که با ترکیب دو ژانر تریلر و ترسناک به آثاری جذاب تبدیل شده‌اند. برای مثال سریال The Walking Dead با اصول هر دو ژانر بازی می‌کند و به یک عنوان تکان‌دهنده، احساسی و هیجان‌انگیز تبدیل می‌شود. زامبی‌های این سریال به شکل واضحی در ژانر ترسناک قرار می‌گیرند اما طرفداران سریال هیجان واقعی آن را هم احساس می‌کنند؛ انسان‌هایی که می‌خواهند به یکدیگر ضربه بزنند، افرادی که جاسوسی یکدیگر را می‌کنند و گروه‌هایی که به مراتب از زامبی‌های سریال هم خون‌خوارتر هستند.

جمع‌بندی

به نظر نمی‌رسد به عنوان یک هوادار سینما که در یکی دیگر از کلاس‌های مدرسه فیلم‌سازی ویجیاتو شرکت کرده حالا سوالی پیرامون تفاوت‌های دو ژانر ترسناک و تریلر داشته باشید که پاسخی برای آن مطرح نشده باشد. اگر تا امروز تصور می‌کنید شباهت‌های زیادی میان دو ژانر وجود دارد که حتی حرفه‌ای‌ترین تماشاگر سینما را هم به اشتباه می‌اندازد، از این لحظه جای تردیدی برای شما وجود ندارد.

بنابراین این بار اگر شخصی در برابر شما یک فیلم ترسناک را تریلر معرفی کرد، به آرامی با او سخن بگویید و او را قانع کنید که فیلمی که نام آن را مطرح کرده در حقیقت یک عنوان ترسناک هیجان‌انگیز است. سپس ویجیاتو را به او معرفی کنید تا در کلاس‌های فیلم‌سازی ما حاضر شود.

با بهترین فیلم‌های زامبی‌محور آشنا شوید:

• برترین انیمه زامبی محور: از Soul Eater تا Tokyo Ghoul
• برترین فیلم‌های زامبی محور که احتمالاً با آن‌ها آشنا نیستید
• ۱۰ فیلم برتر زامبی‌ محور کمدی که نباید از دست بدهید
• پیشنهاد ده فیلم زامبی محور برتر تاریخ سینما
• 10 فیلم‌ برتر زامبی محور کره‌جنوبی