بردگیم‌ و طراحانی که علم را به دنیای بازی‌ها پیوند زدند

زمانی که الیزابت هارگریو در حال ساخت یک بردگیم بر اساس علاقه‌اش به پرندگان بود، هیچ‌گاه انتظار نداشت که اثرش به یک پدیده در صنعت بازی‌های رومیزی تبدیل شود. ولی بازی وینگ‌اسپن (Wingspan) در طول یک هفته تمام نسخه‌های چاپ اولش به فروش رسید، نقدهای مثبت زیادی دریافت کرد و نیویورک تایمز در مقاله‌ای به تمجید از آن پرداخت. در مصاحبه‌ای با همین مجله هارگریو گفت:

فراتر از چیزی بود که انتظارش را داشتم! یک محقق حوزه سلامت در واشنگتون، بتواند به گیمرها یک بردگیم مدرن ارائه دهد. همیشه سوالم این بود که چنین تم غیرمعمولی چگونه می‌تواند موفق باشد؟ ولی از بازخوردهای فوق‌العاده آن می‌توان فهمید که مردم بسیار برای آن هیجان‌زده هستند.

شاید ریشه‌های علمی بازی باعث شدند تا چنین استقبال گسترده‌ای از آن صورت بگیرد. هارگریو بسیار تلاش کرده است تا پرندگان بازی و کارت اطلاعات آن‌ها کاملا حقیقی و نزدیک به واقعیت باشند. نیازی نیست که زیاد به پرندگان علاقه‌مند باشید تا بتوانید از این نکته لذت ببرید، ولی در آخر یک بازی وینگ‌اسپن متوجه خواهید شد که ناخودآگاه اطلاعاتتان راجه به این موجودات بسیار بیشتر شده است.

هارگریو اعلام کرده است که می‌خواهد بازیش به طور اتفاقی آموزش‌دهنده باشد و نه به طور فعال. از آن‌جایی که این موجودات در دنیای واقعی و پیرامون انسان‌ها حضور دارند پس ارتباط برقرار کردن با آن‌ها کار راحتی به نظر می‌رسد.

وینگ‌اسپن بازی جدیدی از موج محصولات سبک STEM هستند. Stem مخفف کلمات Science ،Technology ،Engineering و Mathematics است که به ترتیب به معنای علم، مهندسی، تکنولوژی و ریاضیات است. بازی‌هایی که در پنج یا شش سال اخیر با تم‌هایی نظیر زیست‌شناسی سلولی، تکامل، بیماری‌های واگیردار و مسکونی‌سازی مریخ ساخته شده‌اند در این دسته قرار می‌گیرند. در حالی که ارتباط بین علم و بازی چیز جدیدی نیست ولی هم‌اکنون در شکل‌های بسیار خاص و خلاقانه‌ای در حال عرضه هستند.

بازی‌های Edu که مخفف Educational و یا آموزشی است، سال‌هاست که در قفسه‌های بازی‌فروشی‌ها به چشم می‌خورند ولی براساس گفته سم ایلینگوورث (Sam Illingworth)، سخنگو ارشد روابط علمی دانشگاه متروپولیتن منچستر، به طور کلی چیزی مثل زباله هستند که توسط آدم‌هایی ساخته شده‌اند که تا به حال پشت میز بازی ننشسته‌اند و ناگهان تصمیم گرفته‌اند تا یک بازی آموزشی بسازند!

در حالی که بخش علمی این بازی‌ها قابل‌قبول است ولی اکثر آن‌ها بسیار ملال‌آور و خسته‌‌کننده هستند که این بازی‌ها را تقریبا بی‌ارزش می‌کند. این همان مشکلی است که جان کوویو (John Coveyou)، طراح بازی‌های رومیزی اهل سنت لوییز ایالت میسوری به دنبال حل کردنش بود. به عنوان یک معلم شیمی بازنشسته، کوویو آن‌قدر در این امر ثابت قدم بود که یک شرکت بازی‌سازی به نام Genius Games تاسیس کرد تا بازی‌های STEM مناسبی روانه بازار کند.

او بعد از مشاهداتش فهمید که دانش‌آموزان به راحتی از مفاهیم علمی زده‌ می‌شوند و در کنار آن دوستان گیمرش هم از اطلاعات اضافه درباره دنیاهای علمی تخیلی که وجود خارجی ندارند خسته شده‌اند؛ پس به این نتیجه رسید که بازی‌های خوش ساخت استراتژیک بهترین بستر برای ارائه مفاهیم علمی هستند. تا به حال کوویو بازی‌هایی درباره پیوند یونی، پیوند کووالانسی، ساخت پروتئین، ساخت اتم، دی‌ان‌ای و زیست‌شناسی سلولی ساخته است. او می‌گوید:

هزاران ایده وجود دارد که می‌تواند چهارچوب کاری شما را شکل دهند. تنها مرز خلاقیت آسمان است؛ بازی ساختن از علم بسیار هیجان‌انگیز است. گاهی تا هفته‌ها روی کامپوننت‌ها و پروسه بازی وقت و فکر می‌‎گذارم تا ببینم سیستم‌های علمی چگونه باید پیاده سازی شوند.

او می‌گوید هیچ‌‎گاه در رابطه با مسائل علمی به خودش آزادی عمل نمی‌دهد تا گیم‌پلی بازی بهتر شود. برای مثال نمی‌توان ناگهان تصمیم گرفت به یک زامبی اره‌برقی داد! پس آن‌ها به سراغ کتب می‌روند تا ببینند چگونه می‌توانند مفاهیم علمی را در قالب بازی ارائه دهند.

برای ایلینگوورث، که اغلب با بازی‌های رومیزی مفاهیم علمی را برای عوام توضیح می‌دهد، یک بازی خوب لزوما بازی‌ای نیست که شما را تحت بمباران اطلاعاتی قرار دهد بلکه به صورت ظریفو با سلیقه از طریق مکانیزم‌های بازی باید این کار صورت بگیرد. او از بازی Terraforming Mars که توسط یک معلم علوم سوئدی به نام جیکوب فریکسلیوس (Jacob Fryxelius) ساخته شده است به عنوان یک مثال فوق‌العاده یاد می‌کند. ایلینگوورث می‌گوید:

بردگیم‌ها باید کاری کنند که خودتان به یادگیری ناخودآگاه دچار شوید؛ زمانی که مشغول بازی کردن ترافورمینگ مارز هستید، با خودتان می‌گویید چقدر مسکونی‌سازی یک سیاره دشوار است! پس باید به سیاره خودمان بیشتر اهمیت بدهیم.

ترند STEM به نظر نمی‌رسد که قصد عقب‌نشینی داشته باشد. در حال حاضر هارگریو مشغول کار روی بازی‌ای راجع به آزمایشات ژنتیکی شوروی در دهه پنجاه میلادی در رابطه با بومی سازی روباه‌ها و یک بازی مربوط به پروانه‌های مونارک را به پایان رسانده است. کوویو هم به مناسبت صد و پنجاهمین سالگرد جدول تناوبی عناصر، بازی‌ای با همین موضوع را روانه بازار خواهد کرد.

بهترین بازی‌های STEM محور

• Cytosis: A Cell Biology Board Game 
  طراح: John Coveyou

موفق‌ترین بردگیم کوویو تا به امروز بازی سایتوسیس است. این بازی در سبک کارگرگذاری است که به این معناست هر بازیکن یک مهره را جایی روی صفحه بازی قرار می‌دهد تا یک اکشن را فعال کرده باشد.

در این بازی، این صفحه یک سلول رنگارنگ است که بازیکنان باید مهره‌هایشان را طوری قرار دهند تا کربوهیدرات به دست آورند، یا کارت‌های ساخت سلولی به دست آورند. منابع می‌تواند برای ساخت آنزیم‌ها، هورمون‌ها و دریافت کننده‌های هورمون و یا سم‌زدایی سلول‌ها به کار بروند.

این کارها باعث می‌شود تا بازیکنان امتیازهای سلامتی دریافت کنند و نفری که تعداد بیشتری از آن‌ها را در پایان بازی داشته باشد برنده بازی است.

• Evolution 

طراحان: Dominic Crapuchettes, Dmitry Knorre, Sergey Machin

• Terraforming Mars 
  طراح: Jacob Fryxelius

این تنها بردگیم فوق‌العاده در سبک STEM نیست، بلکه یک بازی خارق‌العاده است! هر بازیکن در نقش یک شرکت قرن بیست و چهارمی قرار می‌گیرد تا با کمک یک‌دیگر سطح مریخ را مسکونی سازی کنند. سه عنصر اقیانوس، اکسیژن و دما باید به حد مطلوب برسند تا بازی تمام شود.

در عین حال آن‌ها در تلاشند تا بیشترین میزان مسکونی‌سازی را داشته باشند تا در آخر برنده بازی باشند که توسط کارت‌های پروژه و یا رویداد این اتفاق رخ خواهد داد.

• Wingspan 
  طراح: Elizabeth Hargrave

وینگ‌اسپن یکی از زیباترین بازی‌های تاریخ صنعت بردگیم است. این بازی شامل یک غذاخوری پرنده به عنوان برج‌تاس، تعداد زیادی تخم پرندگان رنگی و 170 کارت پرنده است که هر کدام آرت‌وورک و اطلاعات مختص به خودشان را دارند.

هر بازیکن باید صفحه خودش را به اقلیم‌های جنگلی، علف‌زار و مردابی اختصاص دهد که هر کدام پرندگان خودشان را دارد. هم‌چنین پرندگان با تخم‌گذاری، انبار کردن غذا و آزاد کردن قدرت‌هایشان باعث دریافت امتیاز می‌شوند.