فاجعه آلبوم موسیقی Doom Eternal چگونه رخ داد؟

میک گوردون یکی از شناخته‌شده‌ترین اسم‌های چند سال اخیر در زمینه آهنگ‌سازی بازی‌هاست. کار بی‌نظیر او روی بازی‌هایی مثل دووم، ولفنشتاین و Prey باعث شد تا امضای خاص خودش را بین آهنگ‌سازهای دیگر پیدا کند. آخرین کار مهم و پرحاشیه او با بتسدا و استودیوی اید سافتور، به بازی Doom Eternal در سال برمی‌گردد. گوردون پس از انتشار آلبوم موسیقی بازی به شکل غیرمتتظره‌ای اعلام کرد همکاری‌اش با بتسدا به پایان رسیده و تهیه‌کننده بازی هم چندی بعد اعلام کرد که برای آینده این فرنچایز به دنبال جایگزین کردن او هستند. حالا میک گوردون، پس از گذشت نزدیک به ۳ سال، ماجرای پشت پرده ساخت موسیقی‌های این بازی را از زبان خودش روی وب‌سایت مدیوم منتشر کرده است. بیانیه‌ای که ادعاهای عجیب و غریب و باورنکردنی‌ای را مطرح می‌کند و بسیاری از حرف‌های تهیه‌کننده بازی را از همان زمان را بی‌اعتبار می‌کند.

گوردون در یک بیانیه طولانی ۱۵ هزار کلمه‌ای، جمعی از ادعاهای خود را درباره همکاری برای ساخت موسیقی‌های بازی منتشر کرده که به طور خاص جوابی برای پست ردیت تهیه‌کننده بازی دوم ایترنال یا مارتی استراتون (Marty Stratton) است که کمی پس از عرضه آلبوم موسیقی‌های بازی (OST) منتشر شد. بیانیه بیانیه گوردون از چند جهت هوشمندانه و حساب‌شده است. او پس از گذشت دو سال و نیم از اتفاقات پس از انتشار بازی صحبت کرده، اما چرا؟ دلیل اصلی می‌تواند جمع کردن مدرک برای ارائه اسناد قابل ارائه به طرف حقوقی باشد و دلیل دیگر، شاید قراردادهای مبنی بر NDA که باعث می‌شود تا کارمندها برای مدت زمان مشخصی نتوانند اسرار پشت پرده را با عموم به اشتراک بگذارند.

این مطلب در پاییز ۱۴۰۱ منتشر شده بود اما به بهانه معرفی بازی جدید مجموعه یعنی Doom: The Dark Ages و عدم بازگشت میک گوردون یا آهنگساز این سری، بازنشر شده است.

اما ماجرا واقعا چه بود؟ بازی Doom Eternal زمانی منتشر شد که کرونا کمتر از یک ماه بود که همه دنیا را خانه‌نشین می‌کرد. همه چیز از جایی شروع شد که تعدادی از خریداران نسخه کالکتورز ادیشن بازی که قرار بود به آلبوم OST بازی دسترسی داشته باشند، متوجه تغییر جنس موسیقی‌های بازی شدند. این موضوع تا جایی داغ شد که یکی از هواداران، میک گوردون را در توییتر منشن کرد و از او درباره این موضوع توضیح خواست. میک گوردون در جواب به کاربری که نسخه اصلی یکی از قطعه‌های معروف بازی اول یا BFG Divison را از در کنار نسخه ریمیکس‌شده سال ۲۰۲۰ قرار داده بود گفته بود که «من این قطعه‌ها را میکس نکرده‌ام و می‌توانید میکس‌های من را در قطعه‌هایی مثل Meathook، Command و Control بشنوید.»

البته که ماجرا به همین اتفاق ختم نشد. رسانه‌های مختلفی پس از انتشار OSTهای بازی به بی‌کیفیت بودن میکس‌های بازی پرداختند تا جایی که تهیه‌کننده بازی یا مارتی استراتون پستی در ردیت منتشر کرد که جوابی به این انتقادها محسوب می‌شد. بیانیه اخیر میک گوردون، اخیرا دو سال و نیم پس از انتشار این پست ردیت منتشر شده و سعی می‌کند آن را تصحیح کند و بخش‌هایی از آن را به صورت شفاف‌تر توضیح دهد. مارتی استراتون در بخشی از پست ردیت خود می‌گوید:

بعضی از کاربرها اعتقاد دارند که ما با انتشار این OSTها به آن بی‌احترامی کرده‌ایم. بعضی‌های دیگر نیز عقیده دارند که ما به میک گوردون آزادی عمل یا زمان کافی را برای ساخت موسیقی‌ها نداده‌ایم. واقعیت اینجاست که هیچ کدام از این ادعاها درست نیست.

مارتی استراتون - می ۲۰۲۰ در ردیت

در ادامه این پست ردیت، استراتون اشاره می‌کند که موسیقی‌های بازی را طراح صدای استودیوی id Software میکس کرده است. به گفته استراتون، طراح صدای اید سافتور یا چد ماسهولدر (Chad Mossholder) از زمانی وارد پروسه میکس OSTهای نهایی بازی شده که آن‌ها با دادن زمان اضافی به میک گوردون، همچنان می‌ترسیدند که گوردون با بدقولی‌های خودش نتواند آلبوم موسیقی را به موقع تحویل دهد و ماسهولدر قرار بوده تا نقش یک پلن B را برای اید سافتور داشته باشد. از آن جایی که کالکتورز ادیشن بازی تاخیر خورده تا آلبوم موسیقی حاضر شود، حالا میک گوردون بیشتر از یک ماه اضافه هم زمان داشته تا آلبوم موسیقی با ۵۹ قطعه مختلف را ادیت و میکس کند اما فقط ۱۲ تای آن‌ها به آلبوم نهایی رسیده است.

ساخت آلبوم موسیقی بازی

میک گوردون در بیانیه جدیدش، این ادعا و بخش‌های اصلی این پست ردیت را به شکل شفاف‌تر می‌شکافد تا ما را یک قدم به واقعیت ماجرا نزدیک‌تر کند. طبق گفته‌ی گوردون، پروسه ساخت OST دووم ایترنال در وهله اول به شدت شلخته و بی‌نظم آغاز شده است. منظور از OST نسخه‌ای از موسیقی‌هاست که در پکیج کالکتورز ادیشن و به صورت یک آلبوم مستقل در اختیاران این کاربران قرار گرفته و معمولا در سرویس‌های استریم موسیقی مثل اسپاتیفای منتشر می‌شود. این نسخه از موسیقی‌ها معمولا با چیزی که در بازی شنیده می‌شوند کمی فرق دارند، میکس تمیزتری دارند و به جای پخش شدن به صورت تکه تکه، در قالب قطعه‌های میکس‌شده و به صورت کامل داخل آلبوم موسیقی بازی قرار می‌گیرند. با وجود قول بتسدا، همچنان آلبوم موسیقی Doom Eternal پس از دو سال و نیم روی این پلتفرم‌ها در دسترس قرار نگرفته است.

• بیشتر بخوانید: بررسی بازی Doom Eternal - مرا از جهنم برهان

به گفته گوردون، بتسدا پیش از این که با گوردون برای تهیه یک آلبوم از موسیقی‌های دوم ایترنال (مثل نسخه اول Doom در سال ۲۰۱۶) هماهنگی انجام دهد، نسخه کالکتورز ادیشن بازی را با عنوان «موسیقی میک گوردون» معرفی کرده است. واضح است که خیلی از هواداران به خاطر عملکرد بی‌نظیر بازی اول در بخش موسیقی -که حتی در مراسم گیم اواردز سال ۲۰۱۶ موفق به برنده شدن بهترین موسیقی شد- حاضر شدند تا این نسخه را در کنار محتویات دیگر مثل اکشن فیگور و... خریداری کنند. رونمایی از این نسخه بازی در بزرگترین مراسم بازی سال یا E3 2019 باعث شد تا تعداد زیادی از هواداران دست به خرید نسخه کالکتورز با قیمت چند صد دلاری بزنند.

در این بین، میک گوردون مسئله مالی بین خودش و بتسدا/ اید سافتور را می‌شکافد؛ چیزی که در پست ردیت تهیه‌کننده بازی به آن اشاره‌ای نشده بود. طبق گفته گوردون، هیچ یک از جزئیات ساخت این آلبوم موسیقی «جداگانه» پیش از رونمایی آن با وی هماهنگ نشده و مسائلی مثل زمان ساخت، پیچیدگی کار و ددلاین نزدیک (یک ماه پس از عقد قرارداد در مارس ۲۰۲۰) همگی باعث شده‌اند تا او در شرایط سختی برای کار قرار بگیرد.

تهیه‌کننده بازی در پستی که در می ۲۰۲۰ منتشر شده، به طور غیرمستقیم گوردون را برای «کیفیت» و موسیقی نهایی بازی در این آلبوم موسیقی مقصر می‌داند. گوردون از سوی دیگر، در این بیانیه جدید ادعا می‌کند که پست ردیت استراتون باعث شده تا هواداران ناراضی نه تنها نسخه بهتری از این آلبوم را دریافت کنند، بلکه به اعتبار شغلی وی نیز صدمه زده است چرا که این پست ۲۵۰۰ کلمه‌ای خیلی از واقعیت‌ها را مثل زمان محدود و شفاف نبودن قرارداد عنوان نمی‌کند. برای مثال، میک گوردون درباره عدم شفافیت قرارداد می‌گوید که استراتون به او نگفته بود که در صورت تاخیر خوردن مجدد آلبوم موسیقی، گوردون باید تمام ضررهای حاصل از ریفاند یا کنسل شدن نسخه‌های کالکتورز ادیشن بازی از سوی خریداران را متحمل می‌شد. این یعنی چند صد هزار دلار به ازای کنسل شدن هر ۱۰ نسخه از کالکتورز ادیشن بازی!

مشکلات مالی و بدقولی‌های بتسدا

بازی Doom Eternal ابتدا در E3 2018 معرفی شد و اوایل سال بعدی میلادی، تاریخ انتشار آن برای نوامبر ۲۰۱۹ اعلام شد. البته که بازی به خاطر پیچیده شدن فرایند ساخت، تا مارس ۲۰۲۰ یعنی به اندازه ۵ ماه تاخیر خورد و این یک تاخیر عجیب برای بازی‌ای بود که در شرایط عادی پیش از شیوع ویروس کرونا منتشر می‌شد. میک گوردون به عنوان آهنگ‌ساز بازی می‌گوید که تا ژانویه ۲۰۱۹ یعنی حدودا ۸ ماه پس از این که در مراحل ابتدایی ساخت و ساخت موسیقی ۴ مرحله مختلف که یکی از آن‌ها برای دمو QuakeCon 2018 بوده هیچ دستمزدی نگرفته است. این بدقولی‌ها اینجا به پایان نمی‌رسد و دوباره به مدت ۱۱ ماه تکرار می‌شود. این در حالی است که میک گوردون نه فقط به عنوان یک آهنگ‌ساز مستقل، بلکه از نوازنده‌های دیگر برای ساخت قطعات مختلف کمک گرفته و ادعا می‌کند که بخشی از هزینه‌ها را در آن مدت از جیب خودش پرداخت کرده است.

ساخت قطعات موسیقی برای یک بازی به شکل‌های مختلفی از نظر میزان پرداخت دستمزد محاسبه می‌شود اما رایج‌ترین آن‌ها، محاسبه بر اساس «تعداد دقیقه» است. در مورد میک گوردون هم قضیه از همین قرار بوده است. یعنی میک گوردون هر موسیقی‌ای که فکر می‌کند برای بازی مناسب است را به بهترین شکل می‌سازد و آن را به سازنده‌ها ارائه می‌کند. نکته قابل توجه این است که اگر سازنده با موسیقی نهایی مشکل داشته باشد، آن قطعه از نظر پرداختی محسابه نشده و در نتیجه کار نهایی قرار نمی‌گیرد. گوردون ادعا می‌کند که تعدادی از موسیقی‌های او به همین شکل و به طور عجیبی توسط اید سافتور رد شده است و این بخش عجیب ماجرا نیست. همه چیز وقتی عجیب‌تر می‌شود که متوجه می‌شویم آلبوم موسیقی Doom Eternal و خیلی از دموها و تریلرهای بازی، از موسیقی‌هایی استفاده کرده که هیچ‌وقت هزینه ساخت آن‌ها به گوردون پرداخت نشده بوده و گوردون این‌ها را پس از انتشار بازی متوجه شده است!

یکی از ادعاهای میک گوردون در بیانیه اخیر خود، پیشنهاد ۶ رقمی استراتون به عنوان حق‌السکوت به او بوده است. این یعنی پرداخت مبلغی بین ۱۰۰ هزار الی ۱ میلیون دلار برای این که گوردون درباره هیچ کدام از اتفاقاتی که حالا درباره آن‌ها بیانیه صادر کرده، صحبت نکند. این رقم قطعا چیزی بیشتر از رقم معقول برای آهنگ‌سازی یک بازی ویدیویی است.

میکس غیراصولی و اشتباه

اما فرای تمام این بحث‌ها، چرا آلبوم موسیقی Doom Eternal بد صدا می‌دهد و حتی کاربران توییتر هم می‌توانند ایرادهای واضح آن را متوجه شوند؟ فارغ از این که به گفته گوردون، بیشتر میکس‌هایی نهایی را طراح صدای اید سافتور انجام داده، او ظاهرا به میکس موسیقی اشراف کافی نداشته یا حداقل به اجرای اصول آن پایبند نبوده است.

چد ماسهولدر برای میکس کردن آلبوم موسیقی بازی از «قطعات میکس و مسترشده» و نهایی میک گوردون استفاده کرده. این یعنی ماسهولدر به جای این که قطعات را میکس و مستر کند، بخش‌هایی از پروژه نهایی میک گوردون را که برای شنیدن داخل بازی ساخته شده بودند، به صورت اشتباه کنار هم چسبانده است. یکی از بهترین نمونه‌ها برای مقایسه کثیف بودن میکس گوردون و ماسهولدر، قطعه معروف BFG Divison است. نسخه میک گوردون از Doom 2016 نه تنها میکس تمیزتری دارد، بلکه صدای تمام سازهای استفاده‌شده، به خوبی قابل تفکیک هستند و با یک هارمونی درست چیده شده‌اند. نسخه ریمیکس ماسهولدر از Doom Eternal، این هارمونی را ندارد و از طرفی پر از تمپوهای اشتباه است که نشان می‌دهد او حتی فاصله‌گذاری بین سازها را هم رعایت نکرده و پر از ترنزیشن‌های اشتباه و صداهای اضافی و بی‌ربط است.

ماجرا وقتی جالب‌تر می‌شود که بتسدا برای ساخت آلبوم موسیقی بازی، اسم ماسهولدر را در تمام قطعات کنار اسم گوردون قرار داده است. گوردون در بیانیه اخیر خود اعلام می‌کند که ماسهولدر در ساخت نوشتن، اجرا، تهیه یا ضبط هیچ‌کدام از این قطعات نقشی نداشته است و صرفا به عنوان ادیتور موسیقی روی قطعات از پیش ساخته‌شده گوردون کار کرده است.

مشکلات حقوقی و اعتباردهی غلط

گوردون در بیانیه خود نه تنها به این موضوع اشاره می‌کند که چد ماسهولدر در پروسه ساخت هیچ‌کدام از قطعات آلبوم موسیقی نقشی نداشته و فقط آن‌ها را میکس کرده، بلکه می‌گوید که اید سافتور در گذشته حتی حاضر نشده تا افرادی که واقعا روی ساخت موسیقی‌های Doom با گوردون همکاری کرده بودند را در بخش Credits هر قطعه ذکر کند و فقط به ذکر نام او بسنده کرده بودند. گوردون می‌گوید که تعدادی از این افراد، از هواداران قدیمی Doom بوده‌اند و با این کار، به آن‌ها توهین شده است.

از طرف دیگر، استراتون در پست ردیت خود بهترین‌ها را برای گوردون آرزو می‌کند و اظهار امیدواری برای برنده شدن کار او در گیم اواردز دارد. با این که Doom Eternal در بخش «بهترین موسیقی» گیم اواردز ۲۰۲۰ یکی از نامزدها بود اما برنده نشد، گوردون اولین بار جایزه گیم اواردز ۲۰۱۶ را برای ریبوت Doom برنده شده بود و به دعوت جف کیلی، یک اجرای به‌یادماندنی در سالن مایکروسافت تیاتر داشت که خیلی‌ها آن را یک مینی‌اجرای کنسرت متال می‌دانستند.

حالا ۶ سال پس از گذشت آن روزها، میک گوردون می‌گوید جایزه‌ای که برای موسیقی آن سال برنده شده است را فقط یک بار، آن هم از پشت شیشه در دفتر اید سافتور دیده است و استودیو حاضر نشده هیچ کدام از جوایزی که او به خاطر ساخت موسیقی این بازی‌ها برنده شده است را ولو به عنوان یادگاری به او اهدا کند.

نظر شما چیست؟

دستمزد غیرمنطقی، پیشنهاد حق‌السکوت و البته بی‌اعتبار شدن یک آهنگ‌ساز بازی. به نظر شما پس از اظهارات میک گوردون، اید سافتور و بتسدا چگونه باید به اتفاقات داخل استودیوی خود واکنش نشان دهند؟