چرا لینوکس بازی ندارد؟

یکی از سوالات متداول کاربرانی که قصد دارند سیستم عامل خود را به لینوکس (Linux) تغییر دهند، در مورد دلیل وجود عناوین بازی‌های روز در این سیستم عامل است. بنابراین، چرا انتشار بازی‌ها در توزیع‌های لینوکسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است؟

---

لینوکس چیست؟

تعاریف مختلفی از لینوکس (Linux) وجود دارد برخی‌ها عقیده دارند لینوکس در واقع فقط یک کرنل (Kernel) یا هسته به معنی پیوند دهنده ارتباط بین نرم‌افزار و سخت افزار است؛ و برخی دیگر بر این باورند لینوکس به تنهایی یک سیستم عامل کامل است.

واژه لینوکس ترکیبی از اسم سازنده آن لینوس توروالدز (Linus Torvalds) و سیستم عامل بسیار قدیمی یونیکس (Unix) است. لینوکس به موجب متن باز بودن خود، مورد علاقه اکثر برنامه نویسان است زیرا معماری لینوکس به آنها اجازه می‌دهد تا سریعتر و بسیار مفید‌تر کار کنند.

---

چرا برای لینوکس بازی نمی‌سازند؟

توزیع‌های لینوکسی در ۹۰ درصد از سرورها و ابر کامپیوتر سریع جهان استفاده می‌شود، تا آنجا که گوشی‌های اندرویدی بر پایه نسخه سفارشی لینوکس توسط گوگل است. بنابراین، مطمئناً این بدان معنی است که لینوکس یک سیستم عامل لایق است. اما چرا انتشار بازی‌ها در توزیع‌های لینوکسی کمتر مورد توجه قرار گرفته است؟

این موضوع دلایل زیادی دارد. از محدودیت کاربران تا مشکلات پیاده سازی نرم افزاری و سخت افزاری را می‌توان در لیست دلایلی که برای لینوکس بازی‌های زیادی در دسترس نیست، قرار داد. در ادامه به بررسی تک تک این عوامل می‌پردازیم.

---

تعداد کاربران لینوکس کم است

مهمترین دلیل عدم استقبال بازی سازان برای انتشار بازی‌ها در توزیع‌های لینوکسی تعداد کم کاربران خانگی آن است. این سیستم عامل از ابتدا فاقد رابط گرافیکی بوده و کار کردن با آن بسیار سخت بوده است. کاربر به اجبار برای انجام هر عملی نیاز بود وارد ترمینال شود و دستورات خطی را برای هر عملی وارد کند. به همین دلیل این سیستم عامل در نزد کاربران خانگی بسیار ناپسند شد.

هرچند آمار دقیقی از میزان استفاده کنندگان از توزیع‌های لینوکسی وجود ندارد، اما ما می‌توانیم آمار‌های استیم را مبنای حرف خود قرار دهیم.

بر اساس آمار ماه اکتبر استیم سهم توزیع‌های مختلف لینوکسی از میزان سیستم‌عامل‌های موجود فقط ۱.۲۸ درصد است. که عمده این سهم به دلیل عرضه کنسول‌های بازی مانند استیم دک (Steam Deck) است که سیستم‌عامل این کنسول‌ نیز بر مبنای لینوکس است.

---

تعدد توزیع‌های لینوکس

فلسفه لینوکس بر اساس اوپن سورس بودن آن است. اوپن سورس بودن، به معنی در دسترس بودن تمام کد‌های آن می‌باشد. این بدان معناست که کاربر امکان شخصی سازی سیستم عامل را با اضافه کردن کد‌ها و اصلاحات خود را دارا است. مثلا هر شخصی می‌تواند نسخه سفارشی خود را توسعه دهد و اسمی بر روی آن بگذارد و نسخه یا توزیع خود را منتشر کند.

در نتیجه توزیع‌های مختلفی از لینوکس به وجود آمد، هر کدام از این توزیع‌ها دارای ویژگی‌های منحصر به فردی است. به عنوان مثال توزیعی مانند دبیان از نگارش قدیمی برنامه‌ها و هسته لینوکس استفاده می‌کند، اما توزیعی مانند آرچ از آخرین به روز رسانی‌ها استفاده می‌کند.

بازی سازان اگر بخواهند برای هر یک از این توزیع‌های موجود، بازی خود را بهینه و منتشر کنند، با انبوهی از توزیع‌های مختلف روبرو می‌شوند، که هر کدام دارای استاندارد و ساختار متفاوتی است.

---

فرهنگ کاربران لینوکس!

از ابتدای به وجود آمدن لینوکس موضوع بازی در این سیستم عامل به دلایل عدم وجود انگیزه مالی و نبود گیمر در میان کاربران آن در گذشته به فراموشی سپرده شد و سرمایه گذاری خاصی روی آن انجام نشده.

با این حال، کاربران توزیع‌های لینوکسی تمایل زیادی به خرید بازی ندارند. به باور این کاربران، نرم‌افزار‌ها و بازی‌ها باید بصورت رایگان و متن باز در اختیار آنان قرار بگیرد و تمایل زیادی به پرداخت هزینه برای آن ندارند.

کاربران لینوکس همیشه به دنبال بروز بودن و پشتیبانی طولانی مدت از یک نرم‌افزار‌ها یا بازی‌ توسط سازنده آن می‌باشند.

---

انویدیا و درایورهایش

از دیگر مشکلات بزرگ توزیع‌ها لینوکسی عدم وجود و عرضه درایورهای سخت افزار‌ی توسط سازنده‌های سخت افزار‌ها است. انویدیا در ظاهر درایورهای کارت‌های گرافیکی را برای لینوکس عرضه کرده است، ولی در عمل این درایور‌ها دارای مشکلات عجیب و غریبی می‌باشند.

به عنوان مثال، ممکن است درایور انویدیا را روی توزیع لینوکسی خود نصب کنید و بعد از راه اندازی دوباره سیستم، شاهد یک صفحه سیاه خالی با کلی ارور یا عدم راه‌اندازی سیستم عامل باشید.

مشکل درایورهای انویدیا در لینوکس به دلیل متن باز (Open Source) نبودن آن‌ها می‌باشد. همانطور که گفته شد ما شاهد توزیع‌های مختلفی می‌باشیم با استانداردهای متفاوت، و انویدیا به تنهایی نمی‌تواند درایور‌های خود را برای هر یک از این توزیع‌ها بهینه‌سازی کند.

مشکل یاد شده در لینوکس برای همه درایور‌های متن بسته (Closed Source) وجود دارد، اما وقتی شرکتی درایور‌ خود را به صورت متن باز منتشر می‌کند، سازندگان توزیع‌ها و برنامه نویسان دست به کار می‌شوند و آن درایور‌ را برای توزیع خود بهینه‌سازی می‌کنند.

پس از هک انویدیا توسط گروه هکری $Lapsus در تابستان امسال، و منتشر شدن کد درایور‌های کارت‌های گرافیکی انویدیا، این شرکت بالاخره با فشار کاربران مجبور شد بخشی از درایورهای رسمی خود را اوپن سورس کند. اما متاسفانه همچنان شاهد عدم سازگاری و کارکرد صحیح این درایور‌ها می‌باشیم.

در سمت مقابل انویدیا شرکت‌های مانند اینتل و AMD درایور‌‌های خود را کاملا متن باز برای لینوکس عرضه کرده‌اند و پیشفرض درون خود لینوکس درایور‌های گرافیکی این شرکت‌ها نصب شده است و نیازی به نصب کاربر نیست.

---

محدودیت‌های توسعه نرم افزاری بازی روی لینوکس

لینوکس فاقد رابط‌های برنامه نویسی اختصاصی پلتفرم ویندوز است. رابط‌های برنامه نویسی یا به اصطلاح API و کتابخانه‌ها ابزارهای می‌باشند که بازی ساز با آن‌ها می‌تواند به آسانی حرکات، سایه‌‌ها، افکت‌ها و... را در بازی خود به سادگی و بدون کد نویسی مجدد پیاده سازی کند.

به عنوان مثال لینوکس فاقد رابط برنامه نویسی DirectX است به همین دلیل بازی سازن باید از ابتدا بازی‌های خود را با رابط‌های برنامه‌ نویسی OpenGL یا vulkan که توسط لینوکس پشتیبانی می‌شود پیاده سازی کنند.

هرچند با ابزارهای مانند Wine می‌توان DirectX را به لینوکس آورد و بازی‌ها را اجرا کرد، اما در نظر داشته باشید این کار همیشه باعث افت FPS می‌شود و کاربران معمولی نمی‌تواند آن را به آسانی انجام دهند. با این حال اگر همچنان قصد بازی کردن روی لینوکس را دارید می‌توانید راهنمای ویجیاتو در این مورد را مطالعه کنید.

---

ریسک فنی

در توسعه هر محصول همواره ریسک‌هایی آن محصول را تهدید می‌کند. در صنعت گیم این ریسک می‌تواند عدم وجود نیروی فنی یا عدم توانایی پیاده سازی یک ساختار در یک سیستم‌عامل دیگر مانند لینوکس باشد.

به عنوان مثال کمپانی نمی‌تواند آنطور که باید آنتی چیت خود را روی لینوکس توسعه بدهد. یا نیرو‌ی فنی کنونی یک کمپانی نمی‌تواند برای ساختاری مانند ساختار لینوکس بازی بسازد. یا تنها پلتفرم برای انتشار بازی در لینوکس استیم است. همه این دلایل و ریسک‌ها دست به دست هم می‌دهند تا ریسک ساخت یک بازی برای لینوکس نزد یک کمپانی بالا برود و کمپانی حاضر به ریسک ساخت بازی در این سیستم‌عامل نشود.

---

آنتی چیت‌ها و قفل‌های نرم‌ افزاری

هر ساله بازی سازان بخشی بزرگی از درآمد خود را صرف ساخت آنتی چیت و قفل‌های نرم افزاری برای جلوگیری از تقلب و غیرقابل کپی شدن بازی‌ خود می‌کنند. در توزیع‌های لینوکسی ساخت آنتی چیت بسیار سخت است. این موضوع به این دلیل است که کاربر به تمام اجزای سیستم از جمله هسته سیستم عامل دسترسی دارد. در نتیجه کاربر می‌تواند به سادگی محدودیت‌های موجود را دور بزند.

همچنین بسیاری از کاربران دارای قابلیت بوت امن (Secure Boot) یا حتی چیپ TPM نمی‌باشند. این در حالی که بسیاری از آنتی چیت‌‌ها در ویندوز از این دو فناوری برای ایمن سازی محیط بازی استفاده می‌کنند.

---

کلام نهایی

دلایل گفته شده شاید بهانه‌هایی باشد برای عدم عرضه بازی‌ها در توزیع‌های لینوکسی زیرا به تازگی حتی انویدیا هم بعد از چندین سال درایور‌های خود را اوپن سورس کرده است. می‌توان گفت، امروزه اصلی‌ترین دلیل عدم انتشار بازی برای این پلتفرم کم طرفدار بودن این سیستم عامل در میان کاربران خانگی رایانه‌ها می‌باشد.

کمپانی‌ها هیچ سرمایه‌گذاری در این بخش نمی‌کنند زیرا با این تعداد کم کاربران، امکان بازگشت سرمایه برای آن‌ها به هیچ وجه وجود ندارد. و اگر با دیدگاه صنعت بازی سازی به این مسئله نگاهی بیندازیم عرضه بازی‌ها برای توزیع‌های لینوکسی هیچ سود و منفعتی برای بازی سازان ندارد.