Chromatic Aberration در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
خطای رنگی یا Chromatic Aberration یکی از افکت‌های بصری در بازی‌های ویدیویی است که برای شبیه‌سازی نقص‌های طبیعی لنزهای دوربین در دنیای واقعی به کار می‌رود. این افکت معمولا به صورت حاشیه‌هایی با رنگ‌های قرمز، ...
خطای رنگی یا Chromatic Aberration یکی از افکت‌های بصری در بازی‌های ویدیویی است که برای شبیه‌سازی نقص‌های طبیعی لنزهای دوربین در دنیای واقعی به کار می‌رود. این افکت معمولا به صورت حاشیه‌هایی با رنگ‌های قرمز، سبز یا آبی در اطراف اشیاء، به ویژه در لبه‌های تصویر، دیده می‌شود.
در واقع، این پدیده تقلیدی است از نحوه‌ی شکست نور در لنزهای شیشه‌ای؛ جایی که طول موج‌های مختلف نور (رنگ‌ها) به دلیل تفاوت در میزان انکسار، به نقاط متفاوتی از حسگر یا فیلم می‌رسند. نتیجه‌ی این فرآیند، ایجاد مرزهای رنگی در تصویر است که حالا به صورت هدفمند در بازی‌ها بازآفرینی می‌شود.
این افکت می‌تواند حس تصویربرداری با دوربین واقعی، یا حتی جلوه‌ای سینمایی و احساسی به صحنه‌ها بدهد. در این مقاله از ویجیاتو، به طور کامل با مفهوم Chromatic Aberration، کاربردهای آن در طراحی بصری بازی‌ها، مزایا و معایب این افکت از دیدگاه گیمرها و توسعه‌دهندگان، و اینکه چه زمانی باید آن را فعال یا غیرفعال کرد، آشنا خواهید شد.
بیشتر بخوانید: هرآنچه که باید پیش از خرید کارت گرافیک (GPU) گیمینگ بدانید
بیشتر بخوانید: کارت گرافیک دست دوم بخریم یا نه؟ راهنمای جامع خرید کارت گرافیک دست دوم
- 1 Chromatic Aberration در بازی‌های ویدیویی چیست؟
- 1.1 خطای رنگی در بازی‌های ویدیویی چیست؟
- 1.2 آیا Chromatic Aberration فشار سخت‌افزاری ایجاد می‌کند؟
- 1.3 خطای رنگی از منظر فنی
- 1.4 آیا Chromatic Aberration ارزش فعال‌سازی دارد؟
- 1.5 علت ایجاد خطای رنگی در بازی‌های ویدیویی چیست؟
- 1.6 چرا برخی گیمرها از Chromatic Aberration گلایه دارند؟
- 1.7 انواع مختلف خطای رنگی در بازی‌های ویدیویی
- 1.8 راهنمای جامع مفهوم Chromatic Aberration
Chromatic Aberration در بازی‌های ویدیویی چیست؟
در سال‌های اخیر، توسعه‌دهندگان بازی، طراحان بصری و تولیدکنندگان محتوا تلاش می‌کنند با استفاده از افکت‌ها و تکنیک‌های مدرن گرافیکی، بازی‌ها را چشم‌نوازتر و حرفه‌ای‌تر جلوه دهند. این جلوه‌های بصری، که اغلب در بخش تنظیمات گرافیکی بازی‌های امروزی دیده می‌شوند، معمولا فشار زیادی به سخت‌افزار وارد نمی‌کنند.
خطای رنگی در بازی‌های ویدیویی چیست؟
Chromatic Aberration (یا به اختصار CA) افکتی است که از دنیای عکاسی و فیلم‌برداری واقعی الهام گرفته شده است. در لنزهای فیزیکی، زمانی که نور با طول موج‌های متفاوت (مثلا قرمز، سبز یا آبی) به‌درستی در یک نقطه متمرکز نمی‌شود، پدیده‌ای به نام «خطای رنگی» یا «شکست رنگ» رخ می‌دهد.
نتیجه‌ی این اختلال، ایجاد هاله‌هایی رنگی در لبه‌ی اشیاء است.\این افکت، که با نام‌هایی مانند Chromatic Distortion و Spherochromatism نیز شناخته می‌شود، در اصل نوعی خطا در سیستم‌های نوری به شمار می‌رود. با این حال، بسیاری از هنرمندان و عکاسان از همین «خطا» برای خلق جلوه‌هایی هنری و منحصر‌به‌فرد بهره می‌برند.
در بازی‌سازی، افکت Chromatic Aberration به عنوان ابزاری برای خلق فضای بصری خاص مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک به ویژه در سبک‌هایی مثل علمی‌تخیلی و سوررئال رایج است؛ جایی که هدف، القای حس بی‌قراری، توهم یا دگرگونی ذهنی است. بازی‌هایی مانند Cyberpunk 2077، Bloodborne و Hellblade: Senua’s Sacrifice از این افکت به صورت هوشمندانه برای افزایش بار احساسی و درگیر کردن بیشتر مخاطب بهره برده‌اند.
شاید این سؤال مطرح شود که چرا اصلا باید افکتی که در دنیای واقعی ناشی از نقص لنزهای دوربین است، در یک محیط دیجیتال که اصلا لنزی در آن وجود ندارد، شبیه‌سازی شود؟ پاسخ ساده است ایجاد حس واقع‌گرایی.
با اضافه کردن Chromatic Aberration، تصویر بازی حالتی شبیه به فیلم‌برداری با دوربین‌های واقعی پیدا می‌کند. این افکت می‌تواند در روایت داستان، انتقال حس خاص یک صحنه، یا بالا بردن ارزش تولید (Production Value) بازی تاثیر گذار باشد. به همین دلیل، بسیاری از سازندگان و حتی ناشران، این تکنیک را ب ه‌عنوان بخشی از هویت بصری محصول خود انتخاب می‌کنند.
بیشتر بخوانید: موتور بازی‌سازی چیست و چطوری کار می‌کند؟
آیا Chromatic Aberration فشار سخت‌افزاری ایجاد می‌کند؟
در اغلب موارد، فعال بودن افکت Chromatic Aberration تأثیر محسوسی بر عملکرد بازی یا نرخ فریم ندارد. این تکنیک نسبتا سبک است و برخلاف برخی گزینه‌های گرافیکی دیگر مانند Ray Tracing یا Ambient Occlusion، نیاز به قدرت پردازشی بالایی ندارد. با این حال، اگر روی سیستمی با سخت‌افزار بسیار ضعیف بازی می‌کنید یا به دنبال بیشترین بازدهی ممکن هستید، غیرفعال کردن آن می‌تواند کمی کمک‌کننده باشد.
خطای رنگی از منظر فنی
از دیدگاه فنی، افکت Chromatic Aberration معمولا در مرحله‌ی پس‌پردازش (Post-Processing) فرآیند رندرینگ اعمال می‌شود. موتورهای بازی‌سازی مدرنی مانند Unreal Engine و Unity این افکت را به‌صورت داخلی پشتیبانی می‌کنند. توسعه‌دهندگان می‌توانند تنظیماتی مانند شدت، شعاع، و نوع شکست رنگ را بسته به اهداف هنری یا فضاسازی مورد نظر، شخصی‌سازی کنند.
بیشتر بخوانید: رزولوشن (Resolution) در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
آیا Chromatic Aberration ارزش فعال‌سازی دارد؟
در یک جمله بستگی دارد. این افکت در میان گیمرها محبوبیت چندانی ندارد، اما همچنان در برخی سبک‌ها و موقعیت‌ها می‌تواند تجربه‌ی بازی را غنی‌تر کند. شاید مهم‌ترین پرسشی که باید مطرح کنید این باشد، آیا می‌خواهم تجربه‌ی بازی شبیه به تماشای فیلمی سینمایی از پشت یک دوربین واقعی باشد؟
اگر پاسخ شما مثبت است مثلا در بازی‌هایی با سبک واقع‌گرایانه، داستان‌های کارآگاهی، یا فضاسازی تاریک و روان‌شناختی فعال کردن Chromatic Aberration می‌تواند حس غوطه‌وری و واقع‌گرایی را تقویت کند. بازی‌هایی که از جلوه‌های شبه‌واقعی (Photorealistic) بهره می‌برند، اغلب از این تکنیک برای افزایش وزن احساسی صحنه‌ها استفاده می‌کنند.
در مقابل، اگر بازی شما دنیایی فانتزی، رنگارنگ یا سبک کارتونی دارد، یا اگر دنبال بیشترین وضوح تصویر هستید، ممکن است این افکت نه تنها ضروری نباشد، بلکه حتی تجربه‌ی شما را مختل کند.
در نهایت، تصمیم‌گیری درباره‌ی فعال‌سازی یا غیرفعال‌سازی Chromatic Aberration به ترجیح شخصی شما بستگی دارد؛ چیزی که به سادگی می‌توانید در منوی تنظیمات گرافیکی بازی‌ها کنترلش کنید.
بیشتر بخوانید: Bloom در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
بشتر بخوانید: چه رزولوشنی برای بازی کردن مناسب است؟
علت ایجاد خطای رنگی در بازی‌های ویدیویی چیست؟
برای درک بهتر اینکه Chromatic Aberration در بازی‌های ویدیویی چگونه شکل می‌گیرد، ابتدا باید با منشأ این پدیده در دنیای واقعی آشنا شویم. در علم اپتیک و عکاسی، خطای رنگی نتیجه‌ی نحوه‌ی شکست نور توسط لنزهاست. زمانی که نورهای دارای طول موج متفاوت (یعنی رنگ‌های مختلف) از یک عدسی عبور می‌کنند، هر کدام با زاویه‌ای کمی متفاوت شکسته می‌شوند.
این اختلاف در شکست نور باعث می‌شود که همه‌ی رنگ‌ها دقیقا بر یک نقطه از سنسور دوربین یا سطح فیلم متمرکز نشوند. نتیجه‌ی این پدیده، ایجاد هاله‌های رنگی در لبه‌های اشیاء است؛ پدیده‌ای که با نام Color Fringing نیز شناخته می‌شود.
در محیط‌های بازی، چنین شکستی واقعا وجود ندارد چون لنز فیزیکی در کار نیست. با این حال، توسعه‌دهندگان بازی برای شبیه‌سازی یک تجربه‌ی سینمایی یا برای القای نوعی اختلال دیداری و روانی، این افکت را در مرحله‌ی پس‌پردازش به تصویر اضافه می‌کنند. این شبیه‌سازی، دقیقا همان هاله‌های رنگی‌ای را ایجاد می‌کند که در عکاسی واقعی ناشی از خطای لنز است.
بیشتر بخوانید: SSR در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
بیشتر بخوانید: Level Of Detail (LOD) در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
چرا برخی گیمرها از Chromatic Aberration گلایه دارند؟
یکی از انتقادهای اصلی بازیکنان نسبت به این افکت، کاهش شفافیت تصویر است. حتی افرادی که به طور کلی با استفاده از Chromatic Aberration در بازی‌ها مشکلی ندارند، معمولا اذعان می‌کنند که این تکنیک، تصویر را تا حدی تار و دوتایی می‌کند.
به‌طور خاص، هنگام اجرای بازی‌ها در رزولوشن‌های بالا مانند 4K، استفاده از CA می‌تواند باعث شود تصویر به اندازه‌ی انتظار، واضح و دقیق به نظر نرسد. لبه‌های اجسام ممکن است هاله‌دار، چندرنگ و ناصاف شوند؛ انگار که تصویر از پشت یک شیشه‌ی شکسته یا لنز غیرکالیبره دیده می‌شود.
در نتیجه، بسیاری از گیمرها ترجیح می‌دهند این افکت را کاملا غیرفعال کنند یا در صورت امکان، شدت آن را کاهش دهند تا وضوح و دقت تصویر حفظ شود.
انواع مختلف خطای رنگی در بازی‌های ویدیویی
همان‌طور که در دنیای واقعی اپتیک، خطای رنگی دارای انواع گوناگونی است، در بازی‌های ویدیویی نیز این افکت را می‌توان به دسته‌های مختلفی تقسیم کرد. هر یک از این انواع، جلوه‌های بصری منحصر به فردی ایجاد می‌کنند و در راستای اهداف هنری یا طراحی تجربه‌ی کاربری به کار گرفته می‌شوند. در ادامه به سه نوع رایج و کاربردی این پدیده در بازی‌های ویدیویی می‌پردازیم.
۱. خطای رنگی جانبی (Lateral Chromatic Aberration)
که با نام خطای رنگی عرضی یا Transverse Chromatic Aberration نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که رنگ‌های مختلف نور در امتداد صفحه (افقی یا عمودی) به درستی هم‌راستا نباشند. در بازی‌های ویدیویی، این افکت معمولا از طریق جابه‌جایی جزئی کانال‌های رنگی قرمز، سبز و آبی از مرکز تصویر به سمت لبه‌ها شبیه‌سازی می‌شود.
این نوع افکت بیش از همه در کناره‌های تصویر نمایان است؛ جایی که هاله‌هایی رنگی در اطراف اشیاء یا کاراکترها دیده می‌شود. Lateral Chromatic Aberration رایج‌ترین نوع پیاده‌سازی شده در بازی‌ها است.
در اغلب عناوین، این افکت به‌صورت ملایم و کنترل شده اعمال می‌شود. اما در برخی بازی‌ها، به ویژه عناوین دارای فضای سوررئال، علمی‌تخیلی یا تاریک، از این تکنیک به شکل شدید و برجسته استفاده می‌شود تا به القای حس بی‌قراری یا غیرواقعی بودن کمک کند.
بیشتر بخوانید: Draw Distance در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
۲. خطای رنگی طولی (Longitudinal Chromatic Aberration)
با نام دیگر خطای رنگی محوری (Axial Chromatic Aberration) نیز شناخته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که نورهای دارای رنگ‌های مختلف، در فواصل متفاوتی نسبت به محور اپتیکی متمرکز می‌شوند. در این حالت، برخی رنگ‌ها ممکن است واضح‌تر و برخی دیگر مات یا تار دیده شوند بسته به عمق تصویر.
در بازی‌های ویدیویی، شبیه‌سازی این نوع افکت پیچیده‌تر و کمتر رایج است. با این حال، در موتورهای گرافیکی پیشرفته یا سیستم‌های پس‌پردازش همراه با عمق میدان واقع‌گرایانه (Depth of Field)، نسخه‌ای از این افکت دیده می‌شود. اگر به‌درستی پیاده‌سازی شود، می‌تواند حس عمق بیشتر و تحریف دیداری واقع‌گرایانه را به تصویر ببخشد
۳. واریاسیون‌های هنری (Artistic Variations)
برخی از توسعه‌دهندگان فراتر از اصول علمی اپتیک عمل می‌کنند و از نسخه‌های اغراق شده یا پویا Chromatic Aberration استفاده می‌کنند. در این حالت، افکت تنها یک ابزار بصری ساده نیست، بلکه به عنوان ابزار روایی یا گیم‌پلی محور نیز به کار گرفته می‌شود.
برای نمونه، این افکت ممکن است هنگام وارد شدن کاراکتر به یک رؤیا، توهم، یا تجربه‌ی نزدیک به مرگ فعال شود. همچنین می‌تواند در لحظه‌هایی که شخصیت آسیب می‌بیند یا یک قابلیت ویژه فعال می‌شود، به شکل داینامیک ظاهر گردد.
| نوع خطای رنگی | نام دیگر | نحوه‌ی شکل‌گیری | محل بروز در تصویر | میزان استفاده در بازی‌ها | کاربرد هنری/روایی |
|---|---|---|---|---|---|
| Lateral Chromatic Aberration | Transverse / جانبی / عرضی | جابه‌جایی افقی یا عمودی کانال‌های رنگی | عمدتاً در لبه‌های تصویر | بسیار رایج | ایجاد حس واقع‌گرایی لنزی، فضاسازی سوررئال |
| Longitudinal Chromatic Aberration | Axial / طولی / محوری | تمرکز متفاوت رنگ‌ها در محور عمق | بسته به فاصله از دوربین (نزدیک/دور) | کمتر رایج | افزایش عمق میدان، شبیه‌سازی دید آسیب‌دیده یا روانی |
| Artistic Variations | — | استفاده‌ی آزاد، غیرعلمی و وابسته به شرایط گیم‌پلی | ممکن است در کل تصویر یا بخش‌هایی از آن فعال شود | متغیر (بسته به سبک بازی) | تقویت روایت، نمایش حالت روانی یا رؤیایی، بازخورد گیم‌پلی |
بیشتر بخوانید: Ambient Occlusion در بازی‌های ویدیویی چیست؟ | اصطلاحات گرافیکی
راهنمای جامع مفهوم Chromatic Aberration
در پایان، خطای رنگی (Chromatic Aberration) یک افکت بصری جذاب و کاربردی است که به‌طور گسترده در بازی‌های ویدیویی استفاده می‌شود تا تجربه‌ی کاربری را به‌طرزی هنری و سینمایی تقویت کند.
اگرچه این افکت در دنیای واقعی به عنوان یک خطای اپتیکی شناخته می‌شود، در دنیای دیجیتال و بازی‌های ویدیویی به ابزاری برای خلق فضاهای بصری خاص، افزایش عمق و غوطه‌وری، و حتی تقویت حس‌های روان‌شناختی یا احساسی تبدیل شده است.
برای اطلاعات بیشتر درباره‌ی اصطلاحات گرافیکی مقاله‌های «Depth of Field در گیمینگ چیست؟ بررسی کامل + تاثیر آن بر تجربه بازی»، «Anti-Aliasing چیست و کدام تکنیکش برای شما بهتر است؟ | اصطلاحات گرافیکی» و «Motion Blur در بازی‌ها چیست و چگونه کار می‌کند؟ | اصطلاحات گرافیکی» را مطالعه کنید.
دیدگاه‌ها و نظرات خود را بنویسید
مطالب پیشنهادی
مطالب مرتبط از نگاه دیجیاتو
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.