برترین کنسول‌ های دوران ۱۶ بیتی

دهه ۱۹۹۰ یکی از طلایی‌ترین دوران‌ بازی‌های ویدیویی بود. در این دهه که با پیشرفت بسیار زیادی در فناوری همراه بود نقطه آغاز و شکوفا شدن پردازش ۱۶ بیتی در کنسول‌ها محسوب می‌شود. این نوع پردازش صرفا باعث افزایش سرعت رایانه‌ها نشد، بلکه ایده‌های جدیدی را نیز در فناوری‌های مرتبط زنده کرد.

کنسول‌های زیادی نیز با تکامل این نوع پردازش توانستند تجربیات جذابی را برای بازیکنان مختلف فراهم کنند. به همین دلیل در این مقاله از ویجیاتو به معرفی و بررسی ده کنسول کم‌نظیر می‌پردازیم که از فناوری ۱۶ بیتی بهره می‌بردند و خاطرات شیرینی ساختند.

۱۰ کنسول برتر دوران طلایی ۱۶ بیتی

تعداد کنسول‌های ۱۶ بیتی زیاد نبود، اما همان تعداد اندک نیز تاثیر عمیقی بر صنعت بازی گذاشتند. چه در رقابت شدید میان سوپر نینتندو و سگا جنسیس و چه در تلاش دیگر کنسول‌ها برای سهم‌بردن از بازار. به همین دلیل بسیاری بر این باور هستند که دوران ۱۶ بیتی یکی از درخشان‌ترین مقاطع تاریخ بازی‌های ویدئویی بود.

---

۱۰. Super A’Can

امروزه شرکت‌های تایوانی سهم چندانی از صنعت بازی‌های ویدیویی ندارند. اما در گذشته‌ای نه‌چندان دور اوضاع به این گونه نبود. Super A’Can تلاشی از سوی شرکت تایوانی Funtech بود تا با کنسول‌های بزرگ آن زمان مانند Super Nintendo و Sega Genesis رقابت کند.

این کنسول ظاهری شبیه به SNES داشت، اما از نظر سخت‌افزاری به سگا جنسیس نزدیک‌تر بود، زیرا دقیقا از همان پردازنده ۱۶ بیتی Motorola 68000 استفاده می‌کرد که در جنسیس هم به کار رفته بود. اما زمان اشتباه عرضه این کنسول باعث شد که چیزی جز یک شکست تمام و کمال نصیبش نشود.

این کنسول زمانی عرضه شد که سگا سترن و پلی استیشن ۱ وارد بازار شده بودند. در نتیجه این کنسول از همان ابتدا کنسولی منسوخ محسوب می‌شد. به همین دلیل بود که صرفا ۱۲ بازی برای این کنسول منتشر شد و پس از چند ماه به‌صورت کلی پشتیبانی شرکت سازنده از آن متوقف شد.

---

۹. Intellivision

آتاری ۲۶۰۰ رقبای متعددی داشت که هر کدام به نوبه خود سعی در به زیر کشیدن این کنسول داشتند. یکی از رقبای اصلی این کنسول، Intellivision نام داشت که توسط Mattel طراحی و تولید شده بود. این کنسول تمام تلاش خود را برای تقویت قدرت سخت‌افزاری کرده بود.

در نگاه اول به‌هیچ عنوان نمی‌شد حدس زد که این کنسول از آتاری قوی‌تر است. اما باید بدانید که این دستگاه سال‌ها قبل از سگا جنسیس و نینتندو SNES از پردازنده‌ای ۱۶ بیتی استفاده می‌کرد. اما تنها نقطه قوت این کنسول صرفا قدرت پردازشی‌اش نبود.

کتابخانه نسبتا غنی این کنسول عناوین متعدد و مختلفی را در خود جای داده بود که شامل عناوینی متنوع از ورزش گرفته تا بازی‌های اقتباسی مانند Advanced Dungeons & Dragons بود. البته که با وجود ۱۶ بیتی بودن، گرافیک بازی‌های این کنسول نسبت به کنسول‌های بعدی ساده‌تر بود، اما در زمان خودش تحسین‌برانگیز محسوب می‌شد.

---

۸. Philips CD-i

احتمالا در برخورد اول با Philips CD-i گمان کنید که با یک پخش کننده سی دی مواجه شده‌اید. اما دلیل نام‌گذاری این کنسول فیلیپس، این بود که CD-i در اصل فرمتی برای دیسک نوری و یک پلتفرم چندرسانه‌ای بود که توسط شرکت فیلیپس توسعه یافت.

در ابتدا قرار بود که این فرمت جدید، صرفا وظیفه پخش رسانه را برعهده داشته باشد. اما بعدها همین فرمت برای توسعه بازی‌های ویدیویی نیز استفاده شد. جالب است بدانید که کنسول Philips CD-i یکی از بدنام‌ترین کنسول‌های تاریخ است که میزبان یکی از بدنام‌ترین مجموعه‌ بازی‌ها در تاریخ شد.

فیلیپس پیش‌تر با نینتندو روی ساخت یک افزودنی CD-ROM برای SNES همکاری کرده بود، اما پروژه لغو شد. در عوض نینتندو به فیلیپس اجازه داد تا با استفاده از شخصیت‌هایش بازی بسازد. نتیجه اما چیزی جز نسخه‌های ضعیف و موردانتقاد The Legend of Zelda و بازی متوسط Hotel Mario نبود.

---

۷. Commodore CDTV

در سالهای دهه ۱۹۹۰ بسیاری از سازنده‌های کامپیوترهای خانگی به ساخت کنسول رو آوردند. Commodore CDTV نیز از این قائده مستثنی نبود. CDTV در واقع نسخه‌ای از رایانه‌های خانگی Amiga بود که به‌صورت کنسول بازی بازطراحی شد، اما بیشتر به‌عنوان پلتفرم چندرسانه‌ای معرفی گردید.

این کنسول به معنای واقعی کلمه دچار بحران هویت بود. این دستگاه نه کنسول محسوب می‌شد و نه کامپیوتر، دقیقا همین موضوع نیز باعث سردرگمی خریداران شد. برای این کنسول صرفا ۶۳ بازی منتشر شد، که بیشتر آنها نسخه‌هایی از بازی‌های Amiga بودند. البته که عناوینی مثل Defender of the Crown و SimCity نیز در لیست بازی‌های آن به چشم می‌خورد.

---

۶. Atari Jaguar

دیدن نام آتاری جگوار در این لیست بسیار عجیب است. زیرا آتاری جگوار با تبلیغاتی پر سر و صدا به عنوان اولین کنسول ۶۴ بیتی وارد بازار شد. با این حال پردازنده این کنسول صرفا از ترکیب ۳۲ و ۱۶ بیتی تشکیل شده بود. البته که بسیاری از بازی‌سازان تنها از بخش ۱۶ بیتی استفاده کردند.

به همین دلایل عناوینی که برای این کنسول عرضه شدند تقریبا هیچ تفاوتی با بازی‌های ۱۶ بیتی نداشتند. البته که آتاری جگوار میزبان بازی‌های خوبی مانند Rayman بود که بعدها روی کنسول‌های قوی‌تر نیز توانستند به‌خوبی بدرخشند و تاریخ‌سازی کنند.

---

۵. Neo Geo CD

نئو جئو احتمالا نامی ناآشنا برای گیمرهای نسل جدید باشد. اما واقعیت این است که این کنسول یکی از خاطره انگیز‌ترین کنسول‌های ۱۶ بیتی بازار بود که مخاطبان بسیاری را به خود جذب کرد. Neo Geo CD در واقع نسخه‌ی CD-ROM از نئو جئو اصلی بود و همان پردازنده را داشت.

هدف شرکت SNK از عرضه این کنسول صرفا این بود که بازی‌های گران نئو جئو را با قیمتی پایین‌تر در دسترس عموم قرار دهد و فروش خود را افزایش دهد. البته که سیاست‌های شرکت سبب شد که صرفا همان بازی‌های قدیمی مجددا روی این کنسول تکرار شوند اما با این تفاوت که بارگزاری این بازی‌ها زمان نسبتا بیشتری نسبت به نسخه کارتریجی می‌طلبید.

---

۴. Neo Geo Pocket Color

نسخه Pocket Color نئو جئو همانطور که از نامش پیداست یک کنسول دستی بود که برای رقابت با Game Boy Color ساخته شده بود. این دستگاه در زمان عرضه یکی از معدود کنسول‌های دستی ۱۶ بیتی بازار محسوب می‌شد. نئو جئو اما با محدود نکردن بازی‌های این کنسول به بازی‌های SNK، این کنسول توانست اکثر رقبایش را کنار بزند.

یکی از محبوب‌ترین بازی‌هایی که روی این کنسول عرضه شد، بازی Sonic the Hedgehog Pocket Adventure بود که تا حد زیادی روی فروش Neo Geo Pocket Color تاثیر گذاشت. به‌صورت کلی ۷۳ بازی برای این کنسول منتشر شد که علیرغم کم بودن تعداد، بهترین عناوین دستی زمان خود به شمار می‌رفتند.

---

۳. Neo Geo

نسخه اصلی نئو جئو یکی از قدرتمندترین کنسول‌های تاریخ است که در واقع نسخه‌ی خانگی دستگاه‌های آرکید شرکت SNK بود. قدرت پردازشی این کنسول به اندازه‌ای بالا بود که علیرغم عرضه آن در سال ۱۹۹۰، حتی تا سال ۲۰۰۴ یعنی چهارده سال پس از عرضه هم برای آن بازی جدید منتشر می‌شد. از عناوین برجسته این کنسول می‌توانیم Metal Slug 3 و Neo Turf Masters را نام ببریم.

---

۲. Super Nintendo Entertainment System (SNES)

احتمالا از نام این کنسول هم به‌سادگی می‌توانید متوجه داستان پشت پرده‌اش بشوید. سوپر نینتندو جانشین قدرتمند نینتندو انترتینمنت سیستم یا همان میکرو بود. این کنسول که در ژاپن با نام Super Family Computer عرضه شد، برای رقابت بهتر با Sega Genesis و Blast Processing آن طراحی شده بود و به‌خوبی نقاط ضعف کنسول قبلی را برطرف کرده بود.

گرافیک SNES طیف بسیار گسترده‌ای داشت و از تصاویر 2D استاندارد تا کیفیت 3D نزدیک به Nintendo 64 متغیر بود. اما به‌طور کلی گرافیک استاندارد توسط S-PPU پشتیبانی می‌شد و پردازش گرافیک پیشرفته‌تر توسط تراشه‌های اضافی در برخی کارتریج‌ها امکان‌پذیر بود.

این کنسول از پردازنده Ricoh 5A22 شانزده بیتی استفاده می‌کرد. همین سیستم جالب پردازش گرافیکی این کنسول باعث شد که دست سازنده‌ها حتی نسبت به کنسول قبلی نینتندو نیز بیشتر باز باشد. می‌توانیم مهم‌ترین دلیلی که باعث شد SNES بازی‌های خیره‌کننده و گرافیکی‌ای مانند Star Fox داشته باشد را همین موضوع بدانیم.

---

۱. Sega Genesis

سگا جنسیس کنسولی بود که برای رقابت با NES و TurboGrafx-16 در ژاپن عرضه شد. با این تفاوت که زمانی که هر دو این کنسول‌ها از پردازنده‌های ۸ بیتی استفاده می‌کردند. جنسیس از یک پردازنده ۱۶ بیتی بسیار سریع استفاده می‌کرد که چیزی فراتر از کنسول‌های بازی بود و در کامپیوترهای خانگی آن زمان رایج بود.

قرار گرفتن این قدرت پردازشی عجیب در کنار پشتیبانی خارق‌العاده سگا از بازی‌سازان سبب شد که بازی‌های شاهکاری برای این کنسول خلق شود. پردازنده قدرتمند جنسیس از فرآیندی عجیب برای تغذیه تراشه ویدیویی نمادین کنسول استفاده می‌کرد که بعدها با عنوان Blast Processing معروف شد.

این فرآیند که با نامگذاری‌اش به سرعت‌ بالای گرافیک‌های جنسیس در مقایسه با رقبایش نیز اشاره داشت، باعث شد که توانایی ساخت بازی‌هایی خاطره‌انگیز فراهم شود. از جمله این بازی‌ها می‌توان به سری Sonic the Hedgehog اشاره کرد که فضای بصری بسیار چشم‌نوازی داشتند.

---

کلام آخر

مرور کنسول‌های ۱۶ بیتی به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه این نسل از سخت‌افزارها توانستند مسیر آینده‌ی صنعت بازی را هموار کنند. از سگا جنسیس که سرعت و هیجان را به اوج رساند تا SNES که با کیفیت بصری و موسیقایی منحصربه‌فردش تجربه‌ای ماندگار رقم زد، هر یک نقشی حیاتی در شکل‌گیری فرهنگ گیمینگ مدرن ایفا کردند.

گرچه بسیاری از این کنسول‌ها امروز تنها در خاطرات یا کلکسیون‌ها زنده‌اند، اما تأثیرشان همچنان در طراحی، گیم‌پلی و حتی روح رقابت میان برندها قابل مشاهده است. دوران ۱۶ بیتی، نه فقط عصری از پیشرفت فنی، بلکه نمادی از خلاقیت، نوآوری و اشتیاق بی‌پایان سازندگان و گیمرها بود. دورانی که هنوز هم الهام‌بخش دنیای بازی‌های ویدئویی است.