برترین کنسول های دوران ۸ بیتی
کنسول‌های نسل اول بیش از چیزی که فکر می‌کنید اهمیت دارند!
منتخب سردبیر
برترین سازه‌هایی که در بازی ماینکرفت ساخته شده است
نوشته شده توسط آتنا حسینی | ۸ آبان ۱۴۰۴
بازیهای ویدیویی سالیان سال است که به بخشی از سبک زندگی ما تبدیل شده‌اند. توسعه اولین کنسول‌های بازی به اواخر دهه ۱۹۴۰ و آزمایش‌های اولیه روی سخت‌افزارهای نظامی بازمی‌گردد. اما با این حال تا سی سال بعد یعنی دهه ۱۹۷۰ کنسول‌های بازی نتوانستند که جایگاه مستحکمی در میان مردم پیدا کنند.
این دوره اولیه که کنسول‌های بازی به تازگی مقبولیتی عمومی پیدا کرده‌اند و اکثر افراد با آنها به تجربه بازی‌ها میپرداختند، با نام دوران ۸ بیتی نیز شناخته می‌شود. در این مقاله از ویجیاتو به بررسی کنسول‌های دوره ۸ بیتی می‌پردازیم و بهترین کنسول‌های آن دوران را معرفی خواهیم کرد.
۱۰ کنسول برتر ۸ بیتی تاریخ
کنسول‌های ۸ بیتی مانند Atari 2600 و Nintendo Entertainment System (NES) جزو نوستالژیک‌ترین کنسول‌های تاریخ هستند. این کنسول‌ها دوام شگفت‌انگیزی داشتند، به صورتی که حتی کنسول‌های قابل‌حملی مانند گیم‌بوی حتی تا اوایل دهه‌ی ۲۰۰۰ تولید شد و از آن استقبال شد.
۱۰. Atari 5200
پس از موفقیت و محبوبیت Atari 2600، آتاری به فکر عرضه یک جایگزین در حد و اندازه آن افتاد. کنسول Atari 2600 یکی از پرفروش‌ترین و نمادین‌ترین کنسول‌های تاریخ است. اما با وجود اینکه کنسول ۵۲۰۰ از لحاظ فنی بسیار قدرتمندتر از ۲۶۰۰ بود. و از دو برابر حافظه بیشتر و نسخه‌ی سریع‌تری از همان پردازنده‌ی ۸ بیتی بهره می‌برد، نتوانست محبوبیت نسل قبل را تکرار کند.
بازیهای کنسول Atari 5200 از لحاظ گرافیک و صدا نسبت به نسل قبلی پیشرفت محسوسی داشتند. اما دسته‌های این کنسول مهم‌ترین دلیلی بودند که سقوط آن را رقم زدند. دسته‌های این کنسول به مرور زمان دچار انحراف (Drift) می‌شدند و بسیاری از بازی‌ها را عملاً غیرقابل‌بازی می‌کردند.
۹. Atari 7800
نسل بعدی کنسول‌های آتاری که پس از Atari 5200 عرضه شد و سعی در بهبود خاطره‌ای که از این کنسول به‌وجود آمده بود داشت. این کنسول Atari 7800 نام داشت بسیار موفق‌تر از ۵۲۰۰ و به‌نوعی ادامه‌دهنده‌ی میراث ۲۶۰۰ بود. این کنسول از لحاظ حافظه نسبت به نسل قبلی پسرفت کرده بود، اما به واسطه بهره بردن از پردازنده‌ی SALLY توانست به‌طرز محسوسی کیفیت بازی‌ها را ارتقا دهد.
کنسول Atari 7800 مانند بیشتر کنسول‌های آتاری، از نسخه‌های خانگی بازیهای آرکید پشتیبانی می‌کرد. اما با این تفاوت که نسبت به Atari 2600 صدا و تصویر بسیار بهتری داشتند. اما مهم‌ترین مزیت این کنسول، این بود که برخلاف Atari 5200 از بازیهای Atari 2600 نیز پشیبانی می‌کرد و به‌واسطه همین موضوع از ارزش خرید بالاتری برخوردار بود.
۸. TurboGrafx-16
TurboGrafx-16 که در خارج از آمریکای شمالی با نام PC-Engine شناخته میشد، یکی از رقبای متعدد و فراوان NES و Master System محسوب میشد. یکی از نکاتی که در زمان عرضه درباره این کنسول مطرح شد و تبلیغات فراوانی نیز روی آن صورت گرفت ۱۶ بیتی بودن این کنسول بود. اما این موضوع به هیچ عنوان ربطی به پردازنده ۸ بیتی آن نداشت.
TurboGrafx-16 از پردازنده‌ای قدیمی‌تر و ۸ بیتی مشابه آتاری 2600 و NES استفاده می‌کرد. اما پردازنده گرفیکی اختصاصی آن که Hudson Soft HuC6270 نام داشت، از لحاظ فنی یک پردازنده ۱۶ بیتی محسوب میشد. این کنسول به واسطه همین پردازنده اختصاصی توانست بازی‌هایی مانند Keith Courage in Alpha Zones را اجرا کند که گرافیک‌هایی چشمگیر نسبت به زمان خود به نمایش گذاشتند.
۷. Atari Lynx
آتاری لینکس دومین کنسول بزرگ پیش از عرضه آخرین کنسول شرکت آتاری بود و همچنین تنها کنسول دستی موفق این کمپانی به حساب می‌آمد. مهم‌ترین رقیب این کنسول نینتندو گیم بوی بود اما رقابت این دو به هیچ عنوان عادلانه نبود. زیرا این دستگاه در مقایسه با رقیب اصلی خود مزیت‌های بسیار بیشتری داشت و از هر لحاظ یک محصول کاملتر بود.
نسخه‌ی اول لینکس دارای صفحه‌نمایش رنگی و نسخه دوم آن دارای صفحه‌نمایش رنگی با نور پس‌زمینه بود. این موضوع یک پیشرفت قابل توجه نسبت به نمایشگر مونوکروم گیم بوی محسوب میشد. همچنین بازیهای جذابی مانند Chip’s Challenge که برای این کنسول عرضه شدند عنواین قابل توجهی بودند.
اما تمام این نقاط قوت، نتوانستند باعث موفقیت این کنسول شوند و نقاط ضعف آتاری لینکس موجب زمین خوردن آن شدند. مشکل اصلی لینکس این بود که با وجود چند بازی خوب، کتابخانه‌ی کلی آن بسیار کوچک بود. همچنین با ورود سگا گیم گیر به بازار باعث شد فروش لینکس حتی کمتر هم بشود و نقطه پایانی بر داستان کنسول‌های دستی آتاری گذاشته شود.
۶. Sega Game Gear
رقیب اصلی گیم بوی که بسیاری در زمان عرضه گمان می‌کردند بدون شک این کنسول را له خواهد کرد، سگا گیم گیر نام داشت. سگا هم مانند طرفدارانش بسیار امیدوار بود با تکیه بر نام تجاری قدرتمند خود و عرضه‌ی مجموعه‌ای از فرنچایزهای شناخته‌شده، جایگاه محکمی در بازار کنسول‌های دستی به‌دست خواهد آورد.
از مشخصات و امکانات این کنسول به‌خوبی میتوانیم متوجه تلاش‌های سگا برای چیره شدن بر نینتندو بشویم. یکی از مزیت‌های مهم گیم گیر، صفحه‌نمایش رنگی با نور پس‌زمینه بود که در مقایسه با نمایشگر کم‌نور و سیاه‌وسفید گیم بوی تفاوت چشمگیری ایجاد می‌کرد و تجربه بهتری در بازی‌ها به کاربر می‌داد.
اما مانند بسیاری از کنسول‌های این لیست، یک اشتباه کوچک باعث شد که تمام تلاش‌های سگا نابود شود. عمر باتری بسیار ضعیف این کنسول یکی از دلایل اصلی شکستش در رقابت بود و باعث میشد بازی کردن طولانی‌مدت با آن دشوار شود. به احتمال زیاد اگر سگا موفق میشد که نسخه‌ای با مصرف انرژی کمتر و باتری بزرگتر تولید کند، احتمالا خیلی ساده می‌توانست با کتابخانه‌ی بازیهای قابل قبولی که داشت در رقابت با گیم‌بوی پیروز شود.
۵. Sega Master System
سگا هم مانند بسیاری از تولید کنندگان ژاپنی، کار خود را از بازار محلی خود یعنی ژاپن آغاز کرد. اما اولین تلاش بین‌المللی سگا که Sega Master System نام داشت اما در ژاپن با نام Sega Mark III به فروش می‌رسید، انقلابی در دنیای بازیهای ویدئویی به پا کرد. البته که رقیبی سرسخت با نام NES پیش روی این کنسول وجود داشت که چالش‌هایی جدی برای آن به‌وجود آورد.
البته که علاوه بر NES، رقبای دیگری نیز برای این کنسول وجود داشت. همین رقبای قدرتمند باعث شدند که در نهایت این کنسول سگا نتواند به آن جایگاهی که لیاقتش را داشت برسد. با این حال گرافیک این کنسول یکی از نکاتی بود که باعث میشد این کنسول در مقایسه با رقبایش ارزنده‌تر به نظر بیاید.
پردازنده Zilog Z80 باعث شده بود که از نظر فنی این کنسول حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد و بتواند عملکردی بسیار مناسب در انواع مختلف بازی‌ها از خود نشان دهد. با یک مقایسه ساده بین Super Mario Bros در NES و Alex Kidd in Miracle World در Master System میتوانیم تفاوتی آشکار را ببینیم که دلیلی محکم برای برتری سخت‌افزاری این کنسول است.
۴. Atari 2600
یکی از الهام‌بخش‌ترین کنسول‌های تاریخ بازیهای ویدیویی بدون شک Atari 2600 است. این کنسول که بسیاری از افراد با عنوان موفق‌ترین کنسول نسل‌های اولیه‌ی بازیهای ویدیویی آن را می‌شناسند. اگر امروز به این کنسول نگاهی بیاندازیم، با سخت‌افزاری بسیار ساده رو به رو می‌شویم. اما در زمان عرضه این کنسول مرزهای فناوری بازیهای خانگی را به معنای واقعی کلمه جابه‌جا کرد.
به واسطه استقبال بی‌نظیری که از این کنسول شد، کتابخانه‌ی بازیهای ۲۶۰۰ نیز پر از عناوین ماندگار است.از Adventure و Basketball گرفته تا شاهکارهای استودیوی Activision مثل Pitfall! و Freeway، این کنسول پاسخگوی هر فردی با هر سلیقه‌ای بود. به‌واسطه همین موضوع بود که Atari 2600 تبدیل به یکی از نمادهای مهم صنعت بازیهای ویدیویی شد.
۳. ColecoVision
کنسول کمتر شناخته شده ColecoVision صرفا رقیب دیگری برای آتاری ۲۶۰۰ نبود، بلکه از نظر فنی یکی از پیشرفته‌ترین کنسول‌های دوران خود به شمار می‌رفت. قدرت اصلی آن از پردازنده‌ی ۸ بیتی Z80 تامین میشد. البته که ترکیب آن با تراشه‌های گرافیکی و صوتی جداگانه، توانست یک تجربه بی‌نقص در سال ۱۹۸۵ ایجاد کند. تا جایی که حتی نینتندو در طراحی کنسول‌های آینده‌اش از آن الهام گرفت.
بازیهای متنوعی برای این کنسول عرضه شدند، از پلتفرمرهایی مثل Montezuma's Revenge تا عناوین ورزشی مثل Antarctic Adventure. همچنین پورت‌های آرکید فوق‌العاده‌ای از بازیهای نینتندو روی آن وجود داشت. بزرگترین عنوانی که برای این کنسول از سوی نینتندو عرضه شد، Donkey Kong بود که بعدها الگوی نسخه‌های NES شد.
۲. Nintendo Game Boy
کنسول‌های دستی ۸ بیتی چندان زیاد نبودند، اما Nintendo Game Boy به معنای واقعی کلمه نقطه‌ی عطفی در دنیای بازیهای قابل‌حمل بود. برخلاف بازیهای LCD محدود دهه‌ی ۸۰، این کنسول با پردازنده‌ی ۸ بیتی Sharp SM83 خود تجربه‌ای نزدیک به کنسول‌های خانگی آن زمان ارائه می‌داد که به نوبه خود در آن زمان اعجاب‌آور بود.
این کنسول پر است از بازیهای خاطره‌انگیز و به‌یادماندنی. از افسانه Tetris، که پرفروش‌ترین بازی این کنسول هم بود گرفته، تا بازی‌هایی همچون Ninja Gaiden Shadow. به‌صورت کلی گیم بوی معیار تازه‌ای برای یک کنسول قابل‌حمل تعیین کرد و به آینده کنسول‌های دستی شکل داد.
۱. Nintendo Entertainment System
بدون شک NES کنسولی بود که در دهه ۱۹۸۰ میلادی یکه‌تاز دنیای بازیهای ویدئویی بود و حتی توانست رکوردهایی که آتاری ۲۶۰۰ به‌جا گذاشته بود را نیز به نام خود کند. این کنسول که در ایران به اشتباه میکرو نامیده میشد، هنوز هم پس از چهل سال، در ایران و جهان محبوب است که برای آن بازی ساخته می‌شود و بازیکنان زیادی با این کنسول به تجربه بازیهای مختلف می‌نشینند.
یکی از نکاتی که این کنسول را تا این محبوب و به‌یاد ماندنی کرده است، نحوه استفاده بازی‌هایش از سخت‌افزار گرافیکی آن است. این کنسول از تراشه گرافیکی Ricoh 2C02 هشت بیتی به‌عنوان تراشه گرافیکی اصلی استفاده می‌کرد. اما این گرافیک در واقع یک هم‌پردازنده با پردازنده هشت بیتی Ricoh 2A03 بود که همزمان با آن کار می‌کرد.
همین چینش عجیب و جذاب پردازنده‌های گرافیکی در این کنسول باعث شده که بازیهای NES همچنان با وجود سن زیاد این کنسول ظاهری بسیار زیبا دارند و همچنان بازی‌کردن با این کنسول تجربه‌ای جذاب و لذت بخش باشند. یکی از بازی‌هایی که به‌خوبی نمایانگر این موضوع می‌باشد، Kirby's Adventure است. فضای چشم‌نواز این بازی به هیچ عنوان باعث نمی‌شود که حتی ثانیه‌ای به این فکر بیافتید که به تجربه یک بازی بسیار قدیمی نشسته‌اید.
کلام آخر
مرور کنسول‌های ۸ بیتی به‌خوبی نشان می‌دهد که چگونه پایه‌های صنعت بازیهای ویدیویی در همین نسل شکل گرفت. از NES افسانه‌ای که استانداردی تازه برای سرگرمی خانگی تعریف کرد تا Game Boy که مفهوم بازی قابل‌حمل را متحول ساخت، هر یک از این کنسول‌ها گامی تعیین‌کننده در بلوغ دنیای گیم برداشتند.
گرچه امروز فناوری با سرعتی سرسام‌آور پیش می‌رود، اما روح آن دوران خلاقیت، سادگی و اشتیاق برای تجربه‌ی چیزی نو هنوز در قلب صنعت بازی زنده است. عصر ۸ بیتی، فراتر از محدودیت‌های فنی خود، نقطه‌ی آغاز رؤیای بزرگ میلیون‌ها گیمر بود؛ رؤیایی که هنوز هم ادامه دارد.
مطالب مرتبط از نگاه دیجیاتو
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.