ضررهای ویروس کرونا به سینمای چین

حضور فروشندگان و خریداران چینی و هنگ کنگی در بازار فیلم اروپایی (EFM) امسال حضور چشمگیری خواهد داشت. این مسئله به لطف ویروس کرونای  است که تمام برنامه‌های صنعت فیلم را از مسیر خارج کرده. شیوع ویروس کرونا، که تا کنون بیش از 75000 نفر را در سراسر جهان بیمار کرده و 2000 نفر را هم کشته، یک بازار مهم دیگر را نیز از مارس به آگوست به تعویق انداخته، بازار سینما.

اما این مزاحمتی که در چرخه بین المللی فیلم ایجاد شده فقط نوک کوه یخی ازعواقب جدی‌تر شیوع ویروس بر بدنه اصلی صنعت فیلم چین است. میدانیم که سینماها از 24ام ژانویه بسته شده‌ و بدین ترتیب گیشه‌ها در پرفروش‌ترین وقت سال، خالی مانده‌‍اند.

تمام فعالیت‌های تولیدی از اوایل ماه فوریه به حالت تعلیق در آمده‌اند. هر چند برخی بخش‌های بزرگ‌ترین کمپانی فیلم کشور، استودیوی هندیگان (Hengdian Studios) هفته پیش دوباره شروع به کار کرد.  با این حال زمان زیادی تا بازگشایی سینماها مانده. برخی از نمایش‌دهندگان زمان به راه افتادن دوبارهِ بازار سینما را اواخر آوریل یا حتی دیرتر پیش‌بینی کرده‌اند.

برای بهتر فهمیدن عمق فاجعه خوب است بدانید که درآمد گیشه امسال در سال نوی چین (از 24 ژانویه تا 12 فوریه 2020) فقط 3.9 میلیون دلار بود. در حالی که بنا بر آمار مشاوره سینمایی Artisan Gateway (مهم‌ترین شرکت مشاوره صنعت فیلم و سینمای آسیا) این رقم در ابتدای سال نوی گذشته (5 تا 24 فوریه 2019) 1.5 میلیارد دلار بوده است.

تهیه‌کنندگان، توزیع‌کنندگان و سینماهای چینی تنها افرادی نیستند که از این مسئله رنج می‌برند. تمام گیشهِ فیلم‌های وارداتی، از جمله فیلم‌های غیر هالیوودی، از ابتدای سال تا 16ام فوریه درآمدی برابر 37.8 میلیون دلار داشته‌اند در حالی که سال گذشته این رقم برابر 267 میلیون دلار بوده.

تمام فیلم‌های هالیوودی تا بازگشایی سینماها در نوبت اکرانند، استودیوهای آمریکایی باید منتظر برنامه‌ریزی جدید اداره فیلم چین بمانند. فیلم‌های به تعویق افتاده شامل عناوین روبرو می‌شوند: Dolittle ساخت کمپانی یونیورسال، Mulan ساخت دیزنی، Sonic The Hedgehog ساخت کمپانی پارامونت، در کنار فیلم‌های برنده اسکار چون Jojo Rabbit، Marriage Story و Little Women.

در همین حال، فیلم‌برداری‌ها به حالت تعلیق در آمده و ریشه تولیدات محلی ممکن است در سال جاری بخشکد. رگولاتورهای فیلم چینی تلاش می‌کنند فیلم‌های محلی در هر سال حداقل نصف گیشه را اشغال کند، این به این معنی است که فیلم‌های هالیوودی نیز ممکن است در مضیغه باشند. حتی اگر تابستان خیلی پررونق باشد بعید است که امسال طبق پیش بینی‌ها گیشه چین از آمریکای شمالی پیشی بگیرد.

وثیقه دولت

بار صنعتی که همین حالا نیز از سانسور و مالیت پشتش خم شده، سنگین‌تر نیز شده است. گزارشات جدیدی از tech giant Tencent (شرکت چینی) اشاره کرده که مشکلات زیرساختی عمیق‌تری نیز وجود دارد: رشد گیشه در سال گذشته فقط 5.4 درصد بوده، و با این که بازار درآمدی حدود 9.2 میلیارد دلار داشت، نرخ اشغال سینماها در پایین‌ترین حد خود در پنج سال گذشته قرار داشت.

بزرگ‌ترین قربانی این روال، سالن‌های سینما خواهند بود چرا که علی‌رغم درآمد صفر، مجبورند خرج‌های اجاره، تجهیزات و نیروی انسانی را بدهند. اما شرکت‌های تولید و پخش نیز در حال ضرر دیدن هستند و با وجود پایین‌تر بودن مخارجشان (از جمله پرداخت حداقل حقوق به کارمندان) خیلی از این شرکت‌ها ممکن است ورشکسته شوند.

طبق انتظار، صنعت به صورت عمومی از دولت برای حمایت مالی درخواست کمک کرده. فروم‌های آنلاین پر از پیشنهادهایی درباره کارهای لازمند، از کم کردن مالیات و وام‌های کم سود گرفته تا تعطیلات روز کارگر ماه می و ابداع سیستمی برای رتبه‌بندی یا طبقه‌بندی فیلم‌ها (سیستمی که خیلی وقت است درخواست شده اما هنوز وجود ندارد).

بونگ جون هو برای فیلم انگل (Parasite) چندین اسکار برد که این اتفاق نیز به بحث‌ها دامن زد. بسیاری به این امر اشاره کردند که دولت کره جنوبی صنعت فیلم کشور را حمایت کرده و دولت چین نیز باید همین کار را انجام دهد.

در هفته‌های اخیر، پاسخ‌هایی من باب این خواسته دریافت شده است. دولت‌مردان مرکزی و استانی برای ارزیابی تاثیرات ویروس کرونا پرسش‌نامه‌هایی فرستاده‌اند و از مدیران اجرایی صنعت درباره کارهای لازم سوال کرده‌اند. هفته گذشته، اداره فیلم پکن گفت که برنامه‌هایی برای ارائه حمایت مالی دارد، گرچه به جزئیات اشاره‌ای نکرد. مناطق یاسو ( Jiangsu) و جیجان (Zhejiang) نیز اعلام کمک مالی همانند یارانه و مالیات تشویقی کرده‌اند.

اما به طور کلی، به نظر می‌رسد که صنعتگران سینمای چین حس می‌کند حمایت‌های مالی، حداقل تا کنون، برای خنثی کردن تبعات منفی یک وضعیت بحرانی، به اندازه کافی گسترده نیستند. برخی به یاد می‌آورند هنگام شیوع سارس در سال 2002، سینماهای چین حدود دو ماه تعطیل بودند. اما در آن زمان گیشه سینمای چین تنها کسر کوچیکی از آنچه که امروز است محسوب می‌شود و میزان سرمایه‌گذاری، مخارج و نیروی انسانی حتی نزدیک به میزان کنونی‌اش نیز نبود.

تقویت پخش آنلاین

تنها ذی‌نفعان وضعیت کنونی، سایت‌های پخش فیلم آنلاین و پلتفرم‌های ویدیو‌های کوتاه مانند Kuaishou و Douyin هستند. این شکل از اشتراک گذاری و تماشای فیلم و ویدیو تبدیل به تفریح اصلی اکثر شهروندان چینی خانه نشین شده است. موفق‌ترین‌ سریال زمان شیوع، مستند سریالی The Chinese Doctor بوده. همچین محتوی UCG (ویدیوهای تولید شده به دست کاربران)، مخصوصا ویدیوهای وی‌لاگرهای شهر ووهان که مرکز فاجعه است، در حال گرفتن میلیون‌ها بازدید است.

به علاوه، برخی فیلم‌های چینیِ به تعویق افتاده از جمله Lost In Russia و Enter The Fat Dragon، به صورت آنلاین پخش شده‌اند، هر چند به نظر میرسد مسئولین چین تلاش دارند جلوی این اتفاق را بگیرند.

بزرگ‌ترین نگرانی برای صنعت سینما حتی بازگشایی دوباره سینماها هم نیست، بلکه تغییر عادات مخاطبین چینی است. وقتی سارس بالاخره متوقف شد، مردم سریعا به سینماها بازگشتند، چرا که تشنه سرگرمی و کسل از حصر اجباریشان بودند. اما مسئله اینجاست که در سال 2003 تماشای محتوای سرگرم کننده در خانه، چه بر روی سرویس‌های پخش فیلم آنلاین چه اپلیکیشن‌های ویدیو کوتاه، امکان پذیر نبود و حالا با این امکان،‌ شاید آنها ترجیح دهند که دیگر سینما نروند.

بیشتر بخوانید:

ویروس کرونا رویای هالیوود در چین را با خاک یکسان کرد!

آیا صنعت فیلم چین از دست کرونا جان سالم به در خواهد برد؟