تحلیل شخصیت والتر وایت _ شیمی‌دان یاغی

اگر بخواهیم یک نگاه اجمالی به بهترین سریال‌های آمریکایی - اروپایی بی‌اندازیم، به جرات می‌توان گفت سریال برکینگ بد جزو این سریال‌ها آن هم در مقام بالا قرار دارد. اما یکی از علت‌های محبوبیت این سریال بزرگ، وجود شخصیت‌های بسیار جذاب و پویا به خصوص شخصیت دوست داشتنی اصلی آن یعنی والتر وایت است. تو این مقاله ما شخصیت والتر را از نظر تئوری‌های روانشناسی تحلیل کردیم؛ با تحلیل شخصیت والتر وایت همراه ویجیاتو باشید.

احساس شدید بی کفایتی

یک لحظه خودتان را جای مردی بگذارید که پول گذارندن زندگی را ندارد، معلمی که حتی ذره‌ای برای دانش آموزانش ارزش ندارد، شوهری که نمی‌تواند نیاز‌های زنش را برطرف کند، پدری که موفق به برقراری ارتباط صحیح با پسر معلولش نشده و در آخر شهروندی که نمی‌تواند در جامعه مثل یک آدم عادی زندگی کند. این زندگی والتر وایت است، مردی که در میانسالی هنوز نتوانسته معنایی برای خودش پیدا کند و بین افراد ارزش داشته باشد.

منظور از ارزش داشتن، صرفا عزیز بودن و دوست داشته شدن نیست، منظور مفید بودن است.

حتی اگر حقیقت نداشته باشد، ناخودآگاه والتر با گذارندن این روز‌ها این موضوع را قبول کرده که هیچ ارزشی در زندگی اجتماعی و حتی شخصی و خصوصی ندارد.

ظاهرا او شغل معلمی را انتخاب کرد تا بتواند در زندگی مفید باشد، ولی وقتی می‌بیند که دانش آموزانش برای او احترامی قایل نمی‌شوند و خیلی راحت او را تمسخر می‌کنند و به حرفایش اهمیت نمی‌دهند، متوجه می‌شود که تمام عمرش بی جهت هدر رفته و نتوانسته به اندازه کافی مفید باشد. (حداقل ناخودآگاهش این گونه برداشت می‌کند)

این موضوع از نظر روانشناسی باعث شکل‌گیری نوعی اختلال روانی می‌گردد که آغاز یک سفر درونی و وجودی است.

نظریه پیاژه

ژان پیاژه یک روانشناس فرانسوی است که در مورد احساس شدید حقارت در ناخودآگاه، نظریه‌ای جالب را ارائه کرده؛ از نظر او احساس شدید حقارت می‌تواند یک عامل بزرگ برای موفقیت باشد. به این صورت که فرد مبتلا به واسطه احساس شدید حقارت تلاش می‌کند تا ضعف‌هایش را برطرف کند و در واقع از این عقده، به عنوان یک محرک قوی استفاده کند.

اما این نظریه پیاژه یک سوی دیگری هم دارد؛ این که شخص مبتلا به جای استفاده از محرک عقده حقارت در راه صحیح، از آن برای موفقیت در اعمال غیر متعارف استفاده می‌کند و به اصطلاح تابو‌ها را برای خود مجاز می‌کند.

هر دو سوی این نظریه به یک نتیجه کلی می‌رسد، آن هم اینکه این عقده و احساس حقارت در هر صورت برطرف می‌شود و فرد معنای خاص زندگی را که به دیدگاه خودش بستگی دارد پیدا می‌کند.

نکته مهم اینه که این نظریه در صورتی رنگ عمل به خود می‌گیرد که فرد مبتلا محرک عقده حقارت را قبول کند. بسیاری از افراد مبتلا، با این حس حقارت کنار می‌آیند و اصلا به فکر برطرف کردنش نمی‌افتند و سال‌ها در برزخ بی هدفی و بی مفهومی می‌مانند.

برگردیم به داستان والتر؛ والتر که در میانسالی به سر می‌برد، این احساس حقارت را داشت؛ اما در اوایل سریال هنوز محرک آن را نپذیرفته بود. او برای مدت‌ها در همان برزخ زندگی می‌کرد تا اینکه با سرطان روبه رو شد.

سرطان، محرک اصلی والتر

صحنه‌ای که والتر متوجه سرطان کشنده‌اش شد را به یاد بی‌آورید. در آن صحنه انگار تمام سال‌های زندگی‌اش از جلو چشمانش رد شد. احتمالا به چنین چیزی فکر می‌کرده که این همه سال بی مفهوم زنده بودم، آخرشم خیلی مسخره می‌میرم.

محرک عقده حقارت والت، کم کم از بخش ناخودآگاه او خارج می‌شد و این موضوع بیشتر برایش روشن‌تر می‌شد.

فکر اینکه در سن حدود پنجاه سالگی نتوانسته هیچ ارزشی بین خانواده و جامعه داشته باشه و در آخر هم قرار بود در همین وضعیت بمیرد بدجوری عذابش می‌داد.

هر چه بیشتر می‌گذشت، محرک عقده حقارت بزرگ‌تر می‌شد و والت را به یک تحول بزرگ نزدیک‌تر می‌کرد.

او در نهایت از این محرک استفاده کرد ولی در راه یک تابو !

تولید مواد؛ برطرف کردن نیاز خود یا خانواده؟

سرانجام والتر به واسطه محرک عقده حقارت، وارد کار پخت و پز شیشه شد؛ اما مسئله این است، اینکار برای خودش است یا خانواده‌اش؟

وقتی والت وارد اینکار شد، خبری از شیمی درمانی و پافشاری خانواده بر درمان والت نبود، والتر با نیت دیگری وارد این کار شد.

در رابطه با عقده حقارت، وقتی محرک از ناخودآگاه خارج می‌شود، شخص مبتلا تمام تلاشش را می‌کند که حس حقارت را برطرف کند و اگر در کار موفق نشود، عقده بزرگ‌تر می‌شود و فرد از لحاظ روحی آسیب شدیدی می‌بیند.

والت که در جامعه احساس حقارت می‌کرد و این احساس دیگر برای او مشخص و واضح شده بود، تصمیم گرفت با انجام یک کار ضد اجتماعی از جامعه‌ای که او را حقیر کرد انتقام بگیرد. در واقع هدف اولیه والت از پخت پز این بود که انرژی عقده حقارتش را تخلیه و حس بی معنایی را جبران کند.

اما وقتی بحث شیمی درمانی و وارد شدن خانواده به قضیه پیش‌آمد، والتر نیتش از پخت پز را عوض کرد و اینکار را برای خوشحال کردن خانواده‌اش انجام داد تا خرج شیمی درمانی را در بیاورد. او تنها راهی که برای پیدا کردن معنا در زندگی یافت، همین راه تابو بود که ادامه داد.

دو انگیزه تابو شکنی در روانشناسی

روانشناسان و متفکران در رابطه با علت و انگیز‌های روانشناسی خلافکاران تحقیقات بسیار گسترده و عمیقی انجام دادند که نتیجه آن رواج تئوری‌های بود که به تشریح انگیزه‌های تابو شکنان می‌پرداخت.

ناهنجاری شناختی

اگر بخواییم با یک جمله مفهوم این تئوری رو بیان کنیم، می‌ریم سراغ کلیشه خود را به اون راه زدن.

وقتی شخصیت، یکسری باور‌هایی را در خود پرورش می‌دهد، از خودش انتظار دارد به این باور‌ها عمل کند؛ اما وقتی فرد مجبور به خلاف می‌شود(یا حداقل خودش اینطور فکر می‌کند) دیگر مرز بین باور‌های خوب و اعمال را نمی‌بیند و با وجود آگاهی از تناقض عمل و باور، خودش را به آن راه می‌زند و آن کار خلاف را، خوب تلقی می‌کند.

درست مثل والتر که با نیت خوشحال کردن خانواده وارد اینکار شد و با وجود اینکه می‌داند کار خلافی می‌کند، خودش را به آن راه می‌زند و به بد بودن کارش فکر نمی‌کند.

درِ قانونی که شکسته شده باز می‌ماند!

شاید یکی دیگر از عوامل محرک والت برای پخت و پز همین باشد‌.

این موضوع به تئوری پنجره شکسته معروف است. از دید این تئوری، قانونی که در جامعه به صورت مکرر شکسته شود، افراد دیگر جامعه دیگر آن را یک قانون نمی‌دانند و با این دیدگاه که هرکس دارد از اینکار خلاف نون در می‌آورد منم باید یه حرکتی بکنم، دست به قانون‌شکنی‌هایی می‌زند که در جامعه قبلا شکسته شده و ادامه دارد.

منطقه‌ای که والت در آن زندگی می‌کند، یعنی جنوب ایالات متحده آمریکا، پر از مواد فروش و معتاد است و خود والت بار‌ها از تلویزیون شاهد این قانون‌شکنی در منطقه خودش بوده است. شاید یکی دیگر از دلایل شخصیت وایت برای تابو شکنی این بوده.

شخصیت والتر وایت، با وجود تمام قانون‌شکنی‌هایش، از اصولی پیروی می‌کند که به آن باور دارد؛ همین ویژگی او را به یک شخصیت محبوب تبدیل کرده است.

او تنها برای خانواده‌اش این راه را انتخاب کرد و نیت خوبی داشت، اما بزرگ‌ترین اشتباه او این بود که در برابر ضعف درونی‌اش یعنی حس حقارت راه بدی در پیش گرفت و رفته رفته در آن راه غرق شد.

بیشتر بخوانید:

چرا باید Better Call Saul را بعد از تماشای برکینگ بد ببینیم؟

آیا والتر وایت و جسی پینکمن با فصل پایانی سریال Better Call Saul بازمی‌گردند؟

با برترین سریالهای تلویزیونی یک دهه اخیر آشنا شوید (بخش اول)