تکنولوژی SLI چیست و آیا هنوز ارزشش را دارد؟

SLI یک تکنولوژی پردازش همزمان است که توسط انویدیا طراحی شده و در انحصار کارت‌های گرافیک این شرکت قرار دارد. این تکنولوژی اجازه می‌دهد که چند کارت گرافیک همزمان در یک پی‌سی از طریق یک پل SLI وصل شوند و برای انتقال سریع‌تر داده‌ها بین دو واحد فعالیت کنند.

SLI مخفف Scalable Link Interface (لینک رابط مقیاس‌پذیر) است و ایده مقیاس‌پذیری در راس این تکنولوژی چند GPUای قرار دارد. برای دستیابی به این هدف، چندین GPU می‌توانند فریم‌ها را به طور همزمان برای یک خروجی تصویر رندر کنند و حداقل روی کاغذ، بهبود بزرگی به توانایی پردازش گرافیکی یک کامپیوتر ببخشند.

SLI هم اکنون توسط انویدیا ساخته می‌شود و در مالکیت این شرکت قرار دارد، اما همیشه بدین شکل نبود. طرح اولیه SLI ابتدا در دهه ۹۰ میلادی توسط تولیدکننده کارت گرافیک هم‌اکنون ورشکست شده 3Dfx مطرح شد، که در آن دوران با انویدیا و ATI رقابت می‌کرد.

در ۱۹۹۸، کمپانی 3Dfx یک سری چیپ گرافیکی به نام Voodoo2 تولید کرد که از تکنولوژی انحصاری این شرکت به نام Scan-Line Interface، یا همان SLI، بهره می‌برد و از سه GPU روی یک کارت استفاده می‌کرد. Voodoo2 اولین کارت ویدیوی مشتری-محور مخصوص گیمینگ بود و از لحاظی، صحنه سخت‌افزار کامپیوتر امروز را پایه‌گذاری کرد.

اتصال بین دو کارت Voodoo2 از طریق یک کابل ریبون انجام می‌شد، که به کارت‌ها اجازه می‌داد داده‌ها را به اشتراک بگذارند و با تغییر رسم خطوط پیکسل افقی، صفحه را رندر کنند. این تکنولوژی می‌توانست رزولوشن 1024×768 را رندر کند، که در آن زمان یک جهش عظیم نسبت به رقبای تک کارتی که فقط از عهده رزولوشن 800×600 برمی‌آمدند محسوب می‌شد.

تکنولوژی SLI به شدت تبلیغ شد و 3Dfx وعده می‌داد که به وسیله آن می‌شد قدرت پردازش یک کامپیوتر را دو برابر کرد. اما در واقعیت، این تکنولوژی مشکلات زیادی داشت. اکثر این مشکلات به فدا کردن دو اسلات PCI برای قرار دادن دو واحد Voodoo2 مربوط می‌شدند؛ اسلات‌هایی که می‌توانستند برای چیزهای دیگری همچون کارت شبکه استفاده شوند.

در کنار این مشکل، خود فرایند رندر کردن تصویر هم دائما با مشکلاتی همچون فریم‌های ناقص و پارگی تصویر مواجه می‌شد. هزینه بالای تهیه کردن دو کارت (که آن موقع هر کدام ۳۰۰ دلار قیمت داشتند) هم جلوی محبوب شدن این تکنولوژی را گرفت.

متاسفانه 3Dfx بعد از ادغام شدن پرحاشیه‌اش با STB Systems وارد روزهای تاریکی شد. بعد از کم آوردن در رقابت با کارت‌های گرافیک GeForce و Radeon، انویدیا ۲۰۰۰ این کمپانی را خریداری کرد و پشتیبانی و تولید کارت‌های Voodoo2 هم خیلی سریع متوقف شدند.

انویدیا بلافاصله به سراغ استفاده از SLI نرفت. در سال ۲۰۰۴ بود که این شرکت SLI را این بار با عنوان Scalable Link Interface معرفی کرد، که این بار از اسلات‌های PCI-e استفاده می‌کردند. از اینجا بود که این تکنولوژی در کارت‌های گرافیک انویدیا محبوب‌تر شد و حتی امروزه هم اکثر تکنولوژی‌های چیپست مادربرد، از جمله سری‌های X و Z اینتل از آن پشتیبانی می‌کنند.

اکثر بخش‌های این تکنولوژی سخت‌افزاری به مرور به‌روزرسانی و تغییر پیدا کرده‌اند تا از سخت‌افزارهای مدرن پشتیبانی کنند. اما این ایده کلی که دو GPU به صورت همزمان از قدرت خود استفاده کنند همچنان پابرجا است.

SLI ساختاری همانند برده و ارباب دارد، که در آن یک کارت (یا همان ارباب) وظیفه ارسال تصاویر سه بعدی رندر شده نهایی را به صفحه نمایش دارد. این تکنولوژی می‌تواند ۲، ۳ و ۴ GPU را به هم وصل کند، که به ترتیب با اصطلاح‌های SLI دو طرفه، سه طرفه و چهار طرفه شناخته می‌شوند.

یک پل SLI انتقال داده و رابطه ارباب-برده‌ای را بین دو GPU یکسان تضمین می‌کند. نحوه کار این تکنولوژی دور زدن چیپست مادربرد است تا واحدها بتوانند مستقیما با هم تماس برقرار کنند و برای در اختیار گرفتن پهنای باند محدود با هم رقابت نکنند. چهار نوع پل وجود دارد:

• پل استاندارد که پهنای باند انتقالی تا نهایتا ۱ گیگابایت بر ثانیه دارد و از یک پیکسل کلاک ۴۰۰ مگاهرتزی بهره می‌برد.
• پل LED که همانند پل استاندارد است، اما با یک پیکسل کلاک ۵۴۰ مگاهرتزی و قابلیت روشن کردن چراغ‌های RGB LED.
• پل HB یا High-Bandwidth که پیکسل کلاکش ۶۵۰ مگاهرتز است و نرخ انتقالش به ۲ گیگابایت بر ثانیه می‌رسد. این پل امروزه رایج‌ترین پل است.
• پل NVLink جدیدترین فرمت است که در انحصار کارت‌های گرافیک RTX انویدیا قرار دارد و سرعتش تا ۱۰۰ گیگابایت بر ثانیه هم بالا می‌رود.

هر نرخ انتقال نشان می‌دهد که کدام نوع مناسب کدام رزولوشن است. پل SLI روی رزولوشن 1080p خوب کار می‌کند، SLI LED روی 4K و SLI HB و NVLink هم روی 5K.

اما در مورد این که SLI چگونه کار می‌کند، تمامش به تقسیم کردن وظایف رندرینگ به طور برابر میان GPUها برمی‌گردد. در اکثر حالت‌ها یک کارت روی یک ست خاص از فریم‌ها کار می‌کند، در حالی که کارت دیگر روی نیمه دوم فریم‌ها کار می‌کند. وقتی این دو با هم ترکیب شوند، یک فریم کامل برای نمایش روی مانیتور آماده می‌شود.

در حال حاضر سه حالت SLI وجود دارند:

• Split Frame Rendering یا رندرینگ فریم تقسیم شده، که بار رندرینگ به صورت افقی و بر اساس پیچیدگی سه بعدی به بخش‌هایی تقسیم می‌شوند.
• Alternate Frame Rendering یا رندرینگ فریم متناوب، که هر GPU فریمی را به ترتیب رندر می‌کند. GPU اول فریم اول را رندر می‌کند، GPU دوم فریم دوم، GPU اول فریم سوم، GPU دوم فریم چهارم، و الی آخر. این حالت باعث افزایش فریم ریت می‌شود.
• SLI Antialiasing، که با به اشتراک گذاشتن وظیفه پردازش به طور برابر بین GPUها، توانایی ضد پله‌پلگی یا Antialiasing افزایش پیدا می‌کند. این کار کیفیت تصویر را به شدت افزایش می‌دهد، اما در عوض فریم ریت هم کاهش پیدا می‌کند. شاید در تنظیمات گرافیکی برخی از بازی‌ها، برای Antialiasing گزینه‌هایی به نام SLI 8X یا SLI 16X دیده باشید. حالا می‌دانید معنای آن‌ها چیست!

برای این که SLI کار کند، توسعه‌دهندگان باید جوری بازی خود را کدنویسی کنند که از این تکنولوژی پشتیبانی کنند. به علت پیچیدگی فرایند همکاری دو کارت گرافیک به طور همزمان، این کار زحمت و هزینه زیادی دارد.

انویدیا هر وقت که به تنظیماتی دست پیدا کند که باعث خرابی بازی نشود، چیزی به نام پروفایل SLI منتشر می‌کند. این پروفایل شامل یک ست به‌روزرسانی درایور می‌شود که برای آماده‌سازی GPU جهت کار کردن روی بازی و بهبود گرافیک و پرفورمنس آن طراحی شده است.

از بعد از دوران کارت‌های GTX 600 و بعدا 700 و 900، پشتیبانی از SLI یک روند نزولی داشته است. آن موقع اکثر بازی‌ها به دنبال پشتیبانی از SLI بودند و انویدیا و سازندگان هم علاقه زیادی به این تکنولوژی نشان می‌دادند. از طرف دیگر هم مشتریان علاقه زیادی به SLI نشان دادند و آن را یک راه ارزان برای دو برابر کردن توانایی گرافیک کامپیوترشان می‌دانستند.

اما با روی کار آمدن GPUهای تک قدرتمندتر، مخصوصا سری‌های 1000 و 2000 که به راحتی می‌توانند از عهده بالاترین تنظیمات گرافیکی بازی‌های مدرن برآیند، نیاز به یک کامپیوتر دو کارت گرافیکی به مرور در حال از بین رفتن است.

امروزه تنها بخش کوچکی از گیمرها از SLI استفاده می‌کنند، که این باعث می‌شود پشتیبانی بازی‌های جدید از آن روز به روز کم‌تر شود. توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند منابع خود را به ویژگی‌ها، حل باگ‌ها و تغییراتی که روی بخش بزرگی از گیمرهای تک GPU می‌گذارند اختصاص دهند تا این که برای پشتیبانی از SLI کد بزنند.

هر چه مشتریان کم‌تری بخواهند یک کامپیوتر دو GPUای ببندند، توسعه‌دهندگان هم کم‌تر به SLI توجه خواهند کرد، که خودش باعث می‌شود مردم علاقه کم‌تری به SLI نشان دهند، و این چرخه ادامه پیدا می‌کنند.

حتی در اندک بازی‌هایی هم که از این تکنولوژی پشتیبانی می‌کنند، اکثر اوقات دو کارت گرافیک نمی‌توانند پرفورمنس را دو برابر کنند. همچنین این تکنولوژی می‌تواند باعث بروز مشکلات فنی زیادی شود (مخصوصا در حالت Alternate Frame Rendering). همین می‌تواند بسیاری از افراد را از SLI زده کند.

همچنین بسیاری از بازی‌های جدید و قدیمی کلا از SLI پشتیبانی نمی‌کنند و برای بازی کردنشان باید آن را خاموش کرد. با در نظر گرفتن این مشکلات، ارزش خرید یک کارت گرافیک دوم بسیار پایین می‌آید. به هر حال SLI به چه دردی می‌خورد وقتی که در ازای هزینه دو برابرش چنین نفع اندکی ارائه می‌دهد. مصرف برق افزایش یافته هم بماند.

در نهایت به نظر می‌رسد که انویدیا آرام آرام در حال محو کردن SLI است و با هر سری جدید کارت گرافیک، پشتیبانی از آن هم کاهش پیدا می‌کند. مثلا در کارت‌های سری RTX 2000، تنها 2080 و 2080Ti از NVLink برای نصب دو کارت گرافیک پشتیبانی می‌کنند. با قیمتی هم که این کارت‌ها دارند، کم‌تر کسی حاضر است چنین هزینه‌ای کند.

چیز دیگری که بخت SLI را از این هم سیاه‌تر می‌کند این است که DirectX 12 اصلا از آن پشتیبانی نمی‌کند. هرچقدر که توسعه‌دهندگان بیشتری به سمت نسخه‌های جدیدتر و انعطاف‌پذیرتر APIهای امروزی کوچ کنند، احتمال پشتیبانی بازی‌ها از SLI هم کم‌تر و کم‌تر می‌شود.

البته SLI هنوز مریدان خود را دارد که از آن دفاع کنند. اما منطقی است که بعد از خرج کردن هزاران دلار روی دو کارت گرافیک گران قیمت، بسیاری از این افراد با جان و دل پولی که خرج کرده‌اند را توجیه کنند.

اگر SLI شما را وسوسه می‌کند، حتما به وضعیت امروز آن در اکثر بازی‌ها توجه کنید. با این حال اگر پولش را دارید و مطمئنید که SLI همچنان مزایایی برایتان دارد، این تکنولوژی می‌تواند برایتان خوب باشد.

منبع: Gamingscan