پرچمدار نسل دوازدهم اینتل؛ بهترین پردازنده‌ی گیمینگ دنیا

اینتل (Intel) پس از مدت‌ها که به صورت متمادی وضعیت نه چندان جالبی را در بازار پردازنده‌های مرکزی (CPU) تجربه می‌کرد، بالاخره با معرفی پردازنده‌های جدید خود بازگشتی قابل توجه را رقم زد. این کمپانی مدتی پیش از پردازنده‌های نسل دوازدهم خود موسوم به Alder Lake (آلدر لیک) رونمایی کرد. پردازنده‌هایی که خبر از بازگشت اینتل به دوران اوج می‌دهند.

بر اینتل چه گذشت؟

---

برای یک دهه گذشته اینتل با پردازنده‌های گران قیمت و باکیفیت خود، کمابیش بازار پردازنده‌های بالارده و میان رده را از آن خود کرده بود. این در حالی که ای‌ام‌دی (AMD) در تمام این سال‌ها به عنوان انتخاب باجت فرندلی شهرت یافته بود. اما ظهور پردازنده‌های سری رایزن (Ryzen) این معادله را برهم زد.

پردازنده‌های جدید رایزن می‌توانستند در برابر قیمت کمتر، خروجی بهتری در میان پردازنده‌های پایین رده و میان رده ارائه دهند. در نتیجه در چند سال بعدی ای‌ام‌دی با سرمایه گذاری برروی لاین رایزن خود نه تنها توانست در فروش پردازنده‌های پایین رده نیز از اینتل پیشی گیرد، بلکه پس از سال‌ها توانست وارد رقابت پردازنده‌های بالارده شود. تا در نهایت شاهد بازار رقابتی دوش تا دوش بین این دو برند باشیم.

با ظهور نسل رایزن ای‌ام‌دی در سال ۲۰۱۷، این کمپانی خیلی زود توانست به واسطه عرضه خروجی مشابه در ازای قیمت مناسب‌تر، در رقابت با پردازنده‌های دسکتاپ اینتل پیش روی کند. بسیاری معتقد بودند اینتل در برابر قیمت بالا نوآوری کافی را ندارد و کمابیش معماری و لیتوگرافی یکسانی را حفظ کرده است. این تنها آغازی بر مشکلات پی در پی اینتل در بازار پردازنده‌ها بود.

ای‌ام‌دی طی سال‌های بعدی با همکاری سامسونگ برای تولید پردازنده‌های یکپارچه گیمینگ برای گوشی‌های این کمپانی توانست عملکرد درخشانی را از خود در بازار پردازنده‌های سبک به نمایش بگذارد. این کمپانی همچنین با ورود هدفمندتر به بازار پردازنده‌های مجتمع لپ تاپ توانست به واسطه قیمت تمام شده‌ی بهتر، توجهات بسیاری را به خود جلب کند.

بسیاری از کاربران لپ تاپ‌های ای‌ام‌دی را به نسخه‌های اینتلی آن ترجیح می‌دادند و قیمت تمام شده برای کمپانی سازنده نیز مقبول به صرفه‌تر بود. و در نهایت با عرضه‌ی مجدد کنسول‌های بازی نسل نهم که از پردازنده‌های قدرتمند و انحصاری ای‌ام‌دی بهره می‌بردند، اینتل بیش از پیش جایگاه خود را از دست داد.

نگاهی به نسل دوازدهم اینتل

---

با وجود این که عده بسیاری اینتل را بازنده رقابت می‌دانستند اما نباید از یاد ببرید که اینتل یکی از بزرگترین کمپانی‌های فعال در تک جهان و شرکتی به مراتب عظیم‌تر از ای‌ام‌دی است و قطعا دست خالی به میدان نمی‌آید. اینتل برای پیش روی در رقابت با پردازنده‌های رایزن، نیاز به نوآوری و قدرتی متفاوت داشت.

تا بالاخره چندی پیش، اینتل پس از مدت‌ها انتظار، از پردازنده‌های نسل ۱۲ خود با کد آلدر لیک (Alder Lake) رونمایی کرد. در صدر این پردازنده‌ها اما Core i9-12900K قرار دارد که به ادعای اینتل، قرار است به عنوان بهترین پردازنده‌ی گیمینگ دنیا شناخته شود.

اولین و قدرتمندترین پردازنده این نسل مدل Core i9-12900K است که از ۱۶ هسته‌ی پردازشی و ۲۴ رشته بهره می‌برد. بارزترین تفاوت این نسل با پردازنده‌های پیشین اینتل، بهره گیری از هسته‌های پردازشی هیبریدی است. در واقع ۸ هسته این پردازنده از نوع P (کارایی/performance) که معرف هسته‌های پردازشی بسیار قدرتمند هستند و ۸ هسته‌ی دیگر هم از نوع E (بهره وری/efficiency) هستند که معرف هسته‌های محاسباتی کم‌مصرف‌ترند.

فرکانس هسته‌ی این پردازنده به عدد فوق العاده‌ی ۵٫۲ گیگاهرتز می‌رسد که طبق ادعای شرکت اینتل، عملکرد این تراشه به نسبت نسل پیشین خود قریب به ۲۰ درصد بهبود یافته است. این پیشرفت به واسطه‌ی هشت هسته‌‌ی قدرتمند نوع P ممکن شده است. مدل سری i7 این پردازنده Core i7-12700K است که از ۱۲ هسته و ۲۰ رشته بهره می‌برد. ۸ هسته از این ۱۲ هسته نیز از نوع P و ۴ هسته‌ی دیگر آن از سری E هستند.

پردازنده	تعداد هسته (قدرتمند P / کم‌مصرف E)	تعداد رشته	فرکانس پایه (قدرتمند P /کم‌مصرف E)	فرکانس بوست (گیگاهرتز)	کش (مگابایت)	انرژی مصرفی پایه	گرافیک داخلی
Core i9-12900K	۱۶ (۸P / ۸E)	۲۴	۳٫۲ / ۲٫۴	۵٫۱ / ۳٫۹	۳۰	۱۲۵	Intel UHD Graphics 770
Core i9-12900KF	۱۶ (۸P / ۸E)	۲۴	۳٫۲ / ۲٫۴	۵٫۱ / ۳٫۹	۳۰	۱۲۵	-
Core i7-12700K	۱۲ (۸P / ۴E)	۲۰	۳٫۶ / ۲٫۷	۴٫۹ / ۳٫۸	۲۵	۱۲۵	Intel UHD Graphics 750
Core i7-12700KF	۱۲ (۸P / ۴E)	۲۰	۳٫۶ / ۲٫۷	۴٫۹ / ۳٫۸	۲۵	۱۲۵	-
Core i5-12600K	۱۰ (۶P / ۴E)	۱۶	۳٫۷ / ۳٫۸	۴٫۹ / ۳٫۶	۲۰	۱۲۵	Intel UHD Graphics 750
Core i5-12600KF	۱۰ (۶P / 4E)	۱۶	۳٫۷ / ۳٫۸	۴٫۹ / ۳٫۶	۲۰	۱۲۵	-

مدل میان رده و سوم هم Core i5-12700K بوده که در مجموع از ۱۰ هسته و ۱۶ رشته بهره می‌برد که ۶ هسته‌ی آن از نوع ‌P و ۴ هسته از نوع E هستند. همچنین اینتل این سه پردازنده‌ی معرفی شده را در مدل‌ها با پسوند KF عرضه کرده است که معرف مدل‌هایی هستند که علاوه بر قابلیت اورکلاک، بدون پردازنده‌ی گرافیکی مجتمع نیز عرضه می‌شوند.

مدل‌های KF که گزینه‌های ارزان قیمت‌تری نیز هستند، انتخاب مناسب‌تری برای گیمرها هستند. چرا که اگر قصد تهیه‌ی پردازنده‌های گرافیکی (GPU) مجزا را داشته باشید، تهیه‌ی پردازنده مرکزی با گرافیک‌های مجتمع اینتل، هزینه مازاد محسوب می‌شود.

معماری متفاوت نسل دوازدهم

---

با وجود تغییرات بسیار اندک پردازنده‌های اینتل طی سال‌های گذشته و استفاده از معماری و لیتوگرافی کمابیش یکسان چند نسل گذشته، آلدر لیک‌ با تغییرات بنیادین و معماری کاملا متفاوت پردازشی عرضه شده است. همان طور که اشاره کردیم بارزترین تفاوت این پردازنده با نسل‌های پیشین بهره گیری از هسته‌های پردازشی متفاوت می‌باشد.

این پردازنده‌ها با دو نوع هسته‌ شامل نوع P (کارایی/performance) که معرف هسته‌های پردازشی بسیار قدرتمند هستند و نوع E (بهره وری/efficiency) هستند که معرف هسته‌های محاسباتی کم‌مصرف‌ترند، عرضه شده است. این سیستم بهره وری دوگانه موجب شده است تا پردازنده قادر باشد بسته به نیاز کاربر از توان پردازشی استفاده کند که به شکل چشم گیری موجب کاهش توان مصرفی و افزایش عملکرد این پردازنده شده است.

این افزایش عملکرد پردازنده‌ها ناشی از نوع معماری big.LITTLE کمپانی Arm می‌باشد که اولین بار در سال ۲۰۱۱ و با هسته پردازشی Cortex-A7 آغاز شد. در این طراحی، تمرکز اصلی بر روی صرفه‌جویی در مصرف انرژی است و به سازندگان پردازنده امکان می‌دهد تا بسته به نیاز و تقاضا، خوشه‌ای با عملکرد قوی یا خوشه‌ای کم‌مصرف انتخاب کنند. بدین ترتیب، در هسته‌های بزرگ‌تر، خروجی و نرخ زمانی بیشتر و در هسته‌های کوچک‌تر، مصرف انرژی بهینه‌تر است. نمونه‌های آن را پیشتاز این در طراحی دیوایس‌های تلفن‌های هوشمند و اخیرا مکبوک‌های اپل شاهد بودیم.

شاید در نگاه اول این نوع چینش هسته‌ها چندان معقول به نظر نرسد، اما با مفاهیم محاسبات ترکیبی مشابه می‌توانند برای ترکیب چندین هسته با هم برای دستاوردهای بزرگ پردازشی مورد استفاده قرار گیرند. این طرح‌های مبتنی بر تراشه، از انواع مختلف فناوری‌های اتصال سریع برای ایجاد چندین هسته پردازشی محاسباتی در اصل به‌عنوان یک واحد بزرگ استفاده می‌شود که در مجموع پرچمدار آلدر لیک را از رقیب Ryzen 9 5950X خود بالاتر می‌برد.

علاوه بر این پردازنده‌هایی که اینتل در این نسل معرفی کرده است از استانداردهای پیشرفته‌ای پشتیبانی می‌کنند که بسیاری مادربردهای امروزی امکان پشتیبانی از آن‌ها را ندارند. از مهم‌ترین ویژگی این سری پشتیبانی از DDR5 است. این نسل جدید از رابط اجزای جانبی مجموع پهنای باند حدودا ۱۲۸ گیگابایت بر ثانیه در ۱۶ لاین، سرعتی برابر با ۳۲ گیگاترانسفر بر ثانیه ارائه می‌دهد. در مقایسه، سرعت انتقال داده در PCIe 4.0 تنها به ۱۶ گیگاترانسفر بر ثانیه می‌رسد.

بهترین پردازنده‌ی گیمینگ دنیا

---

اینتل پرجمدار نسل دوازهم خود را بهترین پردازنده‌ی گیمینگ دنیا معرفی کرده و با تاکید بر بازار گیمینگ، کد آلدر لیک را روانه بازار کرده است. درست است که به واسطه‌ی معماری کاملا متفاوت، پردازنده‌های نسل دوازدهم غملکرد به مراتب بهتری داشته‌اند؛ با این حال آیا واقعا این پردازنده‌ها در گیمینگ می‌توانند مرزها را جا به جا کنند؟

بنچمارک‌های اینتل نشان می‌دهد پرچمدار آلدر لیک یعنی Core i9-12900K در اجرای بازی‌های بزرگ نسل هشت و نه به مراتب بهتر عمل می‌کند. در اجرای این بازی‌ها با یک کارت گرافیک یکسان (GeForce RTX 3090)، پردازنده‌های اینتل به طور میانگین نزدیک به ۱۳ درصد فریم ریت بهتری به کاربر می‌دهد. این مقدار نسبت به نسل گذشته‌ی اینتل نیز عدد به مراتب بزرگتری است.

پس بله؛ شاید با اتکا به آمار و ارقامی که خود اینتل منتشر کرده است بتوان پرچمدار این مجموعه را بهترین پردازنده‌ی گیمینگ فعلی دنیا دانست اما باید توجه داشته باشید که طبق گفته‌ی اینتل این بنچمارک‌ها روی ویندوز ۱۱ و پیش از عرضه‌ی پچ ای‌ام‌دی برای پردازنده‌ها با این سیستم عامل است.

با این حال اختلاف چشم گیر ۱۳ درصدی کمابیش پابرجاست و اینتل به واسطه‌ی هسته‌های نوع P نسل جدید خود قادر است عملکرد چشم گیری چه در اجرای بازی‌ها و چه در پردازش‌های سنگین‌تر نشان دهد. ویژگی هسته‌های هیبریدی این نسل، پردازنده را قادر کرده است تا متناسب با شرایطش از هسته‌های پردازشی خود بهره ببرد.

خروجی این معماری در کنار سایر ویژگی‌های جدید این نسل موجب خلق پردازنده‌هایی شده است که لیاقت یدک کشیدن بهترین پردازنده‌ی گیمینگ دنیا را، حداقل به صورت موقت داشته باشند. این امر می‌تواند برای اینتل نوید بازگشت به روزهای اوج را دهد. اما فراموش نکنید که ای‌ام‌دی نیز بیکار نخواهد ماند و نکته مهم راه یافتن پردازنده‌ها به مراتب قدرتمند هیبریدی به صنعت سخت افزار است که می‌تواند برای ما گیمرها بسیار تاثیر گذار عمل کند.

آینده روشن است

---

با همه این وجود، نسل دوازدهم اینتل را می‌تواند آغازی بر تحولاتی اساسی در صنعت پردازنده‌های دسکتاپ تا موبایل دانست. البته این موضوع تنها به اینتل محدود نمی‌شود و با عرضه پردازنده‌های قدرتمند آلدر لیک و تاثیر شگرف آن بر پردازش‌های نسبتا سنگینی نظیر گیمینگ، باید انتظار تغیرات عظیم در پردازنده‌های ای‌ام‌دی را داشت. این موضوع رقابت این دو کمپانی بیش از پیش نزدیک و جذاب می‌کند که خبر از آینده‌ای درخشان در صنعت تکنولوژی می‌دهد.