فیلم The Eyes of Tammy Faye زندگی‌نامه‌ای ست بر اساس مستندی با همین عنوان، محصول 2000 و اثر فنتون بیلی و رندی بارباتو. فیلمنامه ورژن جدید را اِیب سیلویا نوشته و مایکل شوالتر کارگردانی کرده‌است. چنان که از نامش هویداست، درباره زندگی، اوج و حضیض دو مجری پرحاشیه تلویزیون، تمی فی و همسرش جیم بیکر است.
مایکل شوالتر بازیگر و کارگردان آمریکایی را بیشتر با کمدی رمانتیک متفاوت و تحسین شده بیماری بزرگ (The Big Sick) محصول 2017 می‌شناسیم. روابط انسان‌ها علی‌الخصوص روابط عاشقانه و زناشویی از تم‌های تکرار شونده آثار اوست.
چشمان تمی فی، درباره زوجی ست که می‌شود اسمشان را گذاشت مبلغ‌های مسیحیت. آن‌ها برنامه‌ای تلویزیونی راه می‌اندازند. عشقِ خدا و سلوکِ مسیحانه را اشاعه می‌دهند. برای فعالیت‌های خیرخواهانه‌یشان اعانه جمع می‌کنند و در این راه فراز و نشیب‌هایی را پشت سر می‌گذارند…
گرچه فیلم چندان از طرف مخاطبان و منتقدان مورد توجه و استقبال قرار نگرفت اما دست کم جسیکا چستین برای بازی در نقش تمی فی بسیار تحسین شد. بدون شک چستین تنها برگ برنده فیلم است. اوست که به چشمان تمی فی نور می‌بخشد. بازی روانش روی شخصیت نشسته و همین موضوع است که مخاطب را تا آخر با فیلم همراه می‌کند. او بخش زیادی از بار همذات‌پنداری تماشاگر با کاراکتر را یک تنه به دوش می‌کشد.
زندگی‌نامه‌ها همواره با ریسک حوصله سربر شدن مواجهند. چشمان تمی فی هم دو ساعت و چند دقیقه زندگی‌نامه است. آن هم در مورد شخصیتی که خودش مدت زیادی از عمرش را جلوی دوربین بوده‌است. طبیعی ست که دست کم مخاطب آمریکایی فیلم از خود بپرسد ما چه‌قدر باید تمی فی را ببینیم؟
معمای تمی فی و جیم بیکر و چند و چون انحراف آن دو از طریقت مسیح تا مدت‌ها سوژه رسانه‌های ایالات متحده بود. با این وجود این فیلم نه فرضیه جدیدی در این باره مطرح می‌کند نه از منظر تازه‌ای به موضوع می‌پردازد. پس جدا چرا باید ساخته می‌شد؟
سوالی که شوالتر و سیلویا هرگز به آن پاسخ نمی‌دهند این است که چه چیزی باعث شده آن‌ها به سراغ سوژه نخ‌نمای تمی فی بروند؟ و سوال مهمتر: مردم چرا باید چنین فیلمی را تماشا کنند؟ مگر تمی فی کیست؟ یک شخصیت تلویزیونی تابو شکن؟ زنی دل‌شکسته در ازدواجی ناموفق؟ یک مسیحی؟ یک مسیحی‌نما؟
با آن که از نام فیلم به نظر می‌رسد قرار است با تمی فی آشنا شویم اما واقعیت آن است که چندان به او نزدیک نمی‌شویم. تمی کسی ست که علاقه همزمانش به مذهب، آرایش و ابراز وجود ، او را به گزینه مناسبی برای اجرا در تلویزیون بدل می‌کند. با این حال نمی‌دانیم او – به جز خودنمایی – دقیقا چه چیزی می‌خواهد، به چه چیزی فکر می‌کند. اگر اشاره گذرایش به تنهایی را به حساب نیاوریم، علت همین تمایل به جلوی چشم بودن هم بر ما پوشیده است.
چشمان تمی فی زیادی با کاراکترهایش مهربان است. تا جایی که به نظر می‌رسد قصد تطهیر آن‌ها را دارد. حتا وقتی کار اشتباهی می‌کنند فیلم از زاویه‌ای وارد می‌شود که به نوعی از آن‌ها سلب مسئولیت کند.
رابطه تمی و مادر سنگدلش بعید به نظر می‌رسد منطبق بر واقعیت باشد. حتا اگر واقعی هم باشد منطقی نیست. اثر هنری باید منطق خودش را بسازد حتا اگر مستند باشد یا واو به واو برگرفته از واقعیت. فیلم از نشان دادن چنین رابطه یک طرفه‌ای قصد اثبات چه چیزی را دارد؟ رفتار مسیح‌گونه تمی؟ خودکشیِ دیگری از فیلمساز به منظور ساختن شمایلی قدیس مانند برای قهرمانش؟
قرار است که زاویه دید به تمی نزدیک‌تر باشد اما در عمل از جیم هم خیلی دور نیست. در یک‌سومِ دومِ فیلم، تمی روز به روز بیشتر به خداوند نزدیک می‌شود و جیم با شتابی غیرمعقول مدام از مسیح و از همسرش دور می‌شود. ضعف در شخصیت‌پردازی هر دو کاراکتر باعث می‌شود رفتارهای آن‌ها غیر قابل پیشبینی، ناگهانی و دلسرد کننده به نظر برسد. شاید سیلویا و شوالتر بنا را بر این گذاشته‌اند که مخاطبان فیلم این شخصیت‌ها را به خوبی می‌شناسند پس به خود زحمت عمیق شدن در اعمال آن‌ها را نداده‌اند.
گرچه برای شبیه ساختن کاراکترها به مابه‌ازاهای واقعیشان تلاش زیادی صورت گرفته اما بی انصافی‌ست که قوت چهره‌پردازی فیلم را تنها در این امر منحصر بدانیم. گریم بازیگرها در فیلم چیزی فراتر از یک شبیه‌سازی ساده است. برای نمونه سکانس بیمارستان را به خاطر بیاورید، جایی که خیانتِ متقابل تمی آشکار می‌شود. صورت و موی او در این صحنه به گونه‌ای طراحی شده است که چهره پرنسس دایانا را به ذهن متبادر می‌کند. پرنسس دایانا و همسرش چارلز دو کهن‌الگوی خیانت‌های زناشویی هستند. فیلم از این طریق می‌خواهد بیش از پیش، تمی را از موضعِ مرتکب به جایگاه قربانی برساند.
از حق نگذریم، فیلم The Eyes of Tammy Faye بخش زیادی از زیبایی بصری‌اش را مدیون نور و رنگ‌هایی ست که آگاهانه و استادانه از کاربرد آسمان و خورشید در نقاشی‌های مسیحی گرته‌برداری شده است.
کوتاه سخن آن که اگر توقع زیادی نداشته باشید، چشمان تمی فی، برای تماشا با خانواده گزینه نامناسبی نیست.
بیشتر بخوانید:
چقدر زشته ترسیدم یه لحضه 😐