کمپانی ولو (Valve) به همراه آخرین کامپیوتر گیمینگ همراه خود یعنی استیم دک، سیستم عامل جدیدی به نام استیم او‌اس (SteamOS) توسعه داده است. در این پست برسی می‌کنیم این سیستم عامل چه امکانات و ویژگی‌های دارد و بر پایه چه سیستم عاملی است.
SteamOS چیست؟
امروزه SteamOS، یک توزیع لینوکس توسعه یافته توسط شرکت ولو، برای کامپیوتر گیمینگ استیم دک است. اما این سیستم عامل برخلاف بقیه توزیع‌های لینوکسی بطور کامل اوپن سورس نبوده و تفاوت‌های اساسی با آنها دارد.
تاریحچه SteamOS
SteamOS ابتدا در سال ۲۰۱۳ و بر پایه توزیع محبوب دبیان (Debian) و با مدیریت پنجره‌ی گنوم (Gnome) برای رایانه‌های شخصی عرضه شد، نسخه‌های اولیه این سیستم عامل به سادگی در دسترس همه کاربران بود تا همه بتوانند آن را روی رایانه شخصی خود نصب کنند.
این سیستم عامل در ابتدا تنها یک توزیع لینوکس بر پایه دبیان بود که برنامه استیم پیشفرض روی آن نصب می‌گردید و بعد از راه اندازی سیستم، برنامه استیم را با حالات Big Picture اجرا می‌کرد.این سیستم عامل یک شکست برای کمپانی ولو بود چرا که تقریبا هیچ شخصی حاضر نشد آن را روی رایانه خود نصب کند و بازی‌های آن بسیار محدود بود.
سرانجام در سال ۲۰۲۱ شرکت ولو با معرفی کامپیوتر گیمینگ استیم دک، نسخه جدیدی از SteamOS را همراه این کنسول دستی معرفی کرد، این نسخه تحت عنوان SteamOS 3 عرضه شد.
در نسخه سوم SteamOS شاهد تغییرات فراوانی در نوع ساختار آن می‌باشیم، شرکت ولو استفاده از دبیان به همراه مدیریت پنجره گنوم را کنار گذاشت و به آرچ لینوکس (Arch Linux) با مدیریت پنجره کی‌دی‌ئی پلاسما (KDE Plasma) روی آورده است.
هدف ولو از این تغییر به تفاوت‌های آرچ لینوکس با دبیان برمیگردد، شرکت ولو نمی‌توانست با دبیان بروزرسانی‌های سریع و منظمی را برای کنسول خود ارائه دهد، زیرا دبیان برای پایدار بودن ساخته شده است و روند آپدیت شدن آن به نسخه جدید ممکن است بیش از یک سال به طول انجامد. اما با جایگزین شده دبیان با آرچ لینوکس که یک توزیع همیشه بروز است، دیگر شاهد مشکلات قبلی نیستیم و آپدیت‌ها در کمترین زمان ممکن به دست کاربر می‌رسد.
استیم‌اوس چگونه بازی اجرا می‌کند؟
اجرای بازی‌ها روی سیستم‌عامل لینوکس سخت است، (چطور روی گنو/لینوکس بازی کنیم؟) زیرا بسیاری از بازی‌ها نسخه لینوکس ندارند و کاربر به اجبار باید با ابزار‌هایی بازی را اجرا کند، استیم او‌اس از دو ابزار واین (Wine) و پروتون (Proton) را برای اجرای بازی‌ها استفاده می‌کند.
پروتون به شما اجازه می‌دهد تا بازی‌های که فقط برای ویندوز عرضه شدن را در لینوکس نیز اجرا کنید، اما باید بدانید پروتون یک شبیه ساز نیست. پروتون یک مترجم است برای ترجمه کردن توابع ویندوزی مورد نیاز یک بازی همانند DirectX به چیزی مانند Vulkan که لینوکس می‌تواند درک کند.
بزرگترین شگفتی سیستم عامل ولو دقیقاً در همین مرحله است، کاربر بدون هیچ پیچیدگی تنها روی دکمه نصب بازی کلیک می‌کند و سیستم عامل بصورت هوشمند و بدون دخالت کاربر همه ابزار‌های مورد نیاز، برای اجرای بازی را خود نصب و پیکربندی می‌کند.
استیم او‌اس چه ویژگی‌هایی دارد؟
این سیستم عامل به لطف بر پایه آرچ لینوکس بودن، همیشه از آخرین آپدیت‌ها و امکانات دنیای نرم افزار استفاده می‌کند و همراه با هر به روز رسانی، ولو امکانات و بهبود‌های بی‌شماری را روانه این سیستم عامل می‌کند.
حالت دسکتاپ
می‌توان گفت یکی از جذاب‌ترین ویژگی‌های این سیستم‌عامل امکان تبدیل شدن از یک کنسول به یک رایانه دسکتاپ با سیستم عامل آرچ و محیط کاربری KDE است. کاربر می‌تواند از فضای استیم خارج شده و وارد یک محیط لینوکسی شود.
در حالت دسکتاپ، می‌توان کار‌های خیلی بیشتری بجز بازی کردن انجام داد. می‌توان برنامه‌‌های مختلفی را نصب کرد، به مرور وب پرداخت و از همه امکانات یک سیستم عامل لینوکس بهره برد. همچنین می‌توان یک هاب USB-C و مانیتور به آن وصل کنید تا استیم دک شما شبیه به یک رایانه کوچک قابل حمل شود.
Remote Play
استیم دک برای یک بازی معمولی قدرتمند است، اما به اندازه رایانه‌های شخصی برای بازی‌های کنونی توانایی زیادی ندارد. در نتیجه، بازی‌های جدیدتر ممکن است کند به نظر برسند، یا از شما بخواهند که گرافیک را روی پایین‌ترین تنظیمات خود قرار دهید تا نرخ فریم مناسبی داشته باشید.
استیم راهکار بسیار جالبی برای پوشش این ضعف کنسول خود ارائه داده است. اگر رایانه شخصی و شبکه وای فای خانگی خوبی دارید، می‌توانید تقریباً هر بازی نصب شده روی رایانه خود را روی استیم دک بازی کنید. بصورتی که پردازش بازی روی رایانه گیمینگ شما انجام شده و استیم دک تبدیل به مانیتور و کنترلر شما می‌شود.
جفت کردن ماوس و صفحه کلید
نیازی نیست خود را به صفحه لمسی، استیک‌ها و صفحه کلید روی صفحه نمایش استیم دک محدود کنید. استیم اوس به شما امکان می‌دهد از طریق بلوتوث با موس‌ها و کیبوردها جفت شوید. این ویژگی به شما این امکان را می‌دهد ژانرهای زیادی مانند بازی های استراتژیک و شوترها را به بهترین شکل ممکن با موس و کیبورد بازی انجام دهید.
نرم افزارهای لینوکس را به استیم اضافه کنید
نرم افزارها و بازی‌ها که از طریق حالت دسکتاپ روی لینوکس نصب می‌کنید به طور پیش فرض در لیست بازی‌های استیم شما ظاهر نمی‌شوند، اما می‌توانید به راحتی آنها را طوری تنظیم کنید که در منوی استیم ظاهر شوند. بازی‌های اضافه شده در استیم او‌اس تحت عنوان بازی‌های Non-Steam ظاهر می شوند.
برای انجام این کار به به “Library” بروید سپس “Add a Game” را انتخاب کنید. روی “Add a Non-Steam Game” کلیک کنید و هر یک از نرم افزارهای نصب شده روی لینوکس را از لیست انتخاب کنید. این نرم افزار در SteamOS تحت بازی های Non-Steam ظاهر می‌شوند.
شبیه ساز نصب کنید!
از آنجایی که استیم او‌اس یک سیستم عامل بر پایه لینوکس است، می‌توانید روی آن انواع شبیه ساز‌ها مانند شبیه ساز نینتندو سوییچ یا کنسول‌های قدیمی مثل سگا را روی آن نصب کرد و به انجام بازی‌های مختلف پرداخت.
هرچند سخت افزار استیم دک شاید برای اجرای بازی‌های نینتندو سوییچ مناسب نباشد ولی می‌توانید بازی‌های نسبتا سبکی را روی آن اجرا کنید. حتی بازی‌هایی مانند Crash Team Racing را می‌توان با نرخ ۳۰ فریم در ثانیه بازی کرد
بازی‌های جدید را آزمایش کنید
شرکت ولو سعی می‌کند بازی‌های که با استیم دک سازگار است را در لیست بازی‌های شما و فروشگاه خود مشخص کند. با این حال اگر بازی‌های زیادی در لیست بازی‌های شما وجود داشته باشد، احتمالا با علامت خاکستری در کنار بعضی از بازی‌ها مواجه خواهید شد.
این نشانه مشخص می‌کند شرکت ولو سازگاری این بازی را با استیم دک تأیید نکرده است. اما این بدان معنی نیست که بازی قابل اجرا نیست، فقط نشان می‌دهد شرکت ولو قبل از شما این بازی را روی استیم دک تست نکرده است. و معلوم نیست بازی مورد نظر با استیم او‌اس سازگاری دارد یا نه. شما می‌توانید قبل از شرکت ولو بازی مورد نظر را نصب کنید و تست کنید بازی مورد نظر با این سیستم‌عامل اجرا می‌شود یا نه.
کلام نهایی
امروزه کنسول‌های قابل حمل محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند. این در حالی است که نینتندو سوییچ همچنان پیشرو کنسول‌های قابل حمل است. استفاده از لینوکس در اسیتم دک هوشمندانه است، به ویژه برای وظیفه‌ای که در این کنسول در نظر گرفته شده است. فقط کنسول خود را بردارید و بازی‌های اسیتم خود را تجربه کنیدو
پروتون همچنان به‌روزرسانی‌های منظمی را دریافت می‌کند و فهرست بازی‌های سازگار با آن افزایش می‌یابد. اگر وسوسه شده‌اید و می‌خواهید بیشتر با این کنسول آشنا شوید می‌تواند بررسی ویدیویی استیم دک را در دیجیاتو ببینید.
SteamOS سیستم عامل جدید کنسول دستی استیم دک است.
بله، این سیستم عامل ساخته شده تا تقریبا همه بازی‌ها را اجرا کند.
کمپانی ولو اجازه این کار را نداده است، ولی می‌توان با روش‌های غیر رسمی آن را نصب کرد.
میشه رو حالت دسکتاپ هم با پروتون برنامه های ویندوزی رو نصب کرد یا پروتون فقط رو استیم او اس جواب میده؟