هیت سینک چیست و چه کاربردی دارد؟

هیت سینک کامپیوتر یکی از کاربردی‌ترین تجهیزات برای مدیریت دمای سخت افزار کامپیوتر است. کامپیوتر‌های مدرن بدون هیت سینک نمی‌توانند با سرعت و قدرت ایده‌آل کار کنند. دستگاه‌های الکترونیکی مثل کامپیوتر‌ها هنگام کارکردن، گرما تولید می‌کنند. اگر مدیریت گرمای تولید شده توسط قطعات به درستی صورت نگیرد، باعث اختلال در عملکرد یا خرابی پردازنده و بخش‌های دیگر می‌شود. در این مقاله از ویجیاتو به بررسی عملکرد، انواع و کاربرد هیت سینک‌ها می‌پردازیم.

---

هیت سینک چیست؟

به زبان ساده هیت سینک (Heat sink) قطعه‌ای فلزی است که به صورت تدریجی انرژی گرمایی تولید شده را از منبع گرما دور می‌کند. از این ابزار در کامپیوتر‌ها، کنسول‌های بازی و باقی دستگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌شود.

عموما هیت سینک‌ها برای عملکرد موثر نیاز به تماس فیزیکی مستقیم با منبع گرما دارند. برای بیشتر کردن سطح تماس با منبع گرما از هادی حرارتی مثل خمیرهای حرارتی یا گریس‌های گرمایی استفاده می‌کنند. همین موضوع اهمیت انتخاب خمیر حرارتی مناسب را بالا می‌برد.

---

هیت سینک چگونه کار می‌کند؟

در این قسمت به چگونگی انجام شدن پروسه خنک کردن سخت افزار مورد نظر می‌پردازیم. شیوه کار هیت سینک‌ها در چند قدم ساده خلاصه می‌شود. فرایند کاهش دما با تولید گرما توسط منبع اغاز می‌شود. منبع هر قطعه یا سیستمی است که تولید گرما می‌کند و به خنک شدن نیاز دارد. برای مدیریت دما گرما تولید شده توسط منبع به هیت سینک منتقل می‌شود.

انتقال دما رابطه مستقیم با جنس مواد به کار رفته دارد؛ به همین دلیل بیشتر هیت سینک‌ها از جنس مس و آلومینیوم ساخته می‌شوند. با انتقال یافتن گرما از منبع به هیت سینک دمای قطعه مورد نظر کاهش پیدا می‌کند. درآخر گرمای جذب شده به وسیله فن یا مکانیزم‌های دیگر خارج می‌شود.

---

هیت سینک‌ها کجا و چگونه استفاده می‌شوند؟

به صورت کلی هر دستگاهی همراه با منبع گرمایی که به تخلیه انرژی نیاز دارد، می‌تواند از هیت سینک‌ها استفاده کند. برای مثال بیشترین استفاده از هیت سینک‌ها در ماشین‌ها، کامپیوتر‌ها و یا هر دستگاهی با پردازش سنگین است.

با توجه به موارد ذکر شده نتیجه می‌گیریم که تنها پردازنده نیست که به مدیریت دما نیاز دارد. در ادامه به مزیت‌ها و قسمت‌های دیگر سخت افزار کامپیوتر می‌پردازیم که نیاز به مدریت دما دارند.

مزایای استفاده از هیت سینک

هیت سینک‌ها با استاندارد نگه‌داشتن دمای سخت‌افزار مورد نظر، عمر قطعاتی مثل پردازنده و کارت‌گرافیک را افزایش می‌دهند. مدریت دما در بهبود عملکرد قطعاتی مثل پردازنده‌ها و کارت‌های گرافیک نقش بسزایی ایفا می‌کند.

آیا SSD هم نیاز به هیت سینک دارد؟

حافظه‌های SSD از نوع m.2 هنگام انجام دادن عملیات‌های خواندن و نوشتن اطلاعات می‌تواند به دمایی تا ۷۰ درجه سلسیوس برسد. اگر گرمای تولیدی توسط SSD کنترل نشود، می‌تواند باعث کاهش کارایی و طول عمر حافظه SSD شود. در صورت استفاده مداوم در دماهای بالا امکان کمتر شدن طول عمر این دسته از SSDها افزایش پیدا می‌کند. اما نگران نباشید چرا که اکثر مادربردهای جدید همراه با هیت سینک به بازار عرضه می‌شوند. اگر به فکر افزایش طول عمر SSD خود هستید، استفاده از هیت سینک پیشنهاد می‌شود.

رابطه کنترل دمای رم و میزان عملکرد آن

گاهی اوقات اهمیت هیت سینک رم نادیده گرفته می‌شود. شاید کنترل دمای رم به اندازه مدریت دمای پردازنده و کارت‌گرافیک ضروری نباشد، اما می‌تواند اثری چشم‌گیر در عملکرد و سرعت کامپیوتر داشته باشد. اگر قصد اورکلاک کردن رم خود را دارید، بهتر است به فکر استفاده از هیت سینک باشید.

اورکلاک کردن رم باعث افزایش ولتاژ ورودی رم می‌شود.این موضوع باعث می‌شود شاهد افزایش سرعت و گرمای تولیدی رم باشیم. رم‌های نسل‌ جدید اغلب پخش کننده گرما دارند که برای اکثر کاربر‌ها مفید و کارآمد هستند.

---

چند نوع هیت سینک داریم؟

تفاوت بین هیت سینک‌ها، آن‌ها را به دو دسته فعال (Active) و غیرفعال (Passive) تقسیم می‌کند. هر یک از این دو دسته به علت متفاوت بودن در عملکرد و شیوه ساخت کاربردهای متفاوتی دارند. در ادامه تفاوت‌های اصلی این دو دسته را بررسی می‌کنیم.

هیت سینک‌های فعال

هیت سینک‌های فعال از فن، پمپ آب یا دمنده هوا استفاده می‌کنند تا میزان قدرت خود را افزایش دهند. این دسته در مدیریت دمای دستگاه‌های الکترونیکی، چیپ‌های مختلف، LEDها و بقیه سیستم‌های الکترونیکی استفاده می‌شود.

از مزیت‌های استفاده از هیت سینک‌های فعال می‌توان به آسان بودن نصب و عدم نیاز به فضای زیاد، نسبت به دسته غیرفعال اشاره کرد؛ به همین علت برای خنک کردن قطعات کامپیوتر از این دسته از هیت سینک‌ها استفاده می‌شود.

هیت سینک‌های غیرفعال

برخلاف دسته‌های فعال این دسته از هیچ مکانیزمی برای تسریع پروسه خنک سازی استفاده نمی‌کنند، در نتیجه اندازه بزرگتری هم دارند. هیت‌ سینک‌های غیرفعال از قدرت خنک کنندگی کمتری نیز برخوردار هستند. از دلایل استفاده نوع غیرفعال می‌توان به هزینه کمتر، نداشتن صدا و بی‌نیاز بودن از فن‌های خنک کننده اشاره کرد. این دسته از هیت سینک‌ها کمتر برای خنک کردن قطعات اصلی کامپیوتر مثل پردازنده و کارت‌گرافیک به کار ‌می‌روند.

---

سخن نهایی

در این مقاله به صورت کامل به بررسی ویژگی‌، انواع و کاربرد هیت سینک در کامپیوتر پرداختیم. اهمیت هیت سینک امری انکار نشدنی است چرا که نقش حیاتی در خنک نگه داشتن پردازنده و دیگر قطعات کامپیوتر ایفا می‌کند. استفاده از این قطعه بهره‌وری از تمام قدرت قطعات کامپیوتر را ممکن ‌می‌سازد.