نامتعارف ترین فیلم‌های دیزنی در تمام دوران

اگر در آرشیو آثار دیزنی بگردیم با پروژه‌هایی آنقدر عجیب و نامرسوم روبرو می‌شویم که باعث شگفتی هستند؛ پروژه‌هایی که به‌نظرنمی‌آید کار بزرگترین کمپانی فیلمسازی هالوودی باشد.

مشخصاً دیزنی برای همه ما خاطرات زیادی درست کرده است و به همین دلیل جایگاهی ویژه در قلبمان دارد. خیلی بعید است که داستانی از زندگی یک پرنسس یا ماجراجویی شگفت‌انگیزی بشنویم و ناخودآگاه ذهن‌مان مملو از خاطرات شیرین دوران کودکی با آثار دیزنی نشود. جرقه‌ای از موسیقی‌ها، شخصیت‌ها و انیمیشن‌های دیزنی کافی است که به وجد بیاییم و از احساس نوستالژی پر بشویم.

البته دیزنی با بلندپروازی‌هایی که داشته در گذر سال‌ها به مرور تغییرات زیادی در رویکرد خود داشته است، نباید فراموش کرد که کمپانی عمو والت در موقعیت‌های متفاوت سعی در شکستن ساختارها و الگوهایی داشته که توسط جریان‌های فرهنگی تثبیت شده بودند. اگر نگاهی به آرشیوهای دیزنی بیندازیم مطمئناً با آثاری روبرو می‌شویم که از شدت عجیب بودن مخاطبان زیادی را شوکه کرده‌اند.

این فیلم‌ها پر از ایده‌های جالب هستند که به هر طریقی از قواعد مربوط به سانسور و منتقدان گذشته‌اند. مطمئناً هضم بعضی از آن‌ها برای هوادارانی که تنها خاطرات شیرین و داستان‌های مثبت از دیزنی به یاد می‌آورند، سخت است.

در این نوشته ما پرده را کنار می‌زنیم و نگاهی به رویِ دیگرِ کمپانی دیزنی می‌اندازیم، یعنی زمانی که آن‌ها تصمیم گرفتند به فیلم‌های عجیب و ایده‌های غریب فرصت عرض اندام دهند. با ترکیب داستان‌های دور از ذهن و شخصیت‌های غیر مرسوم، استودیو دیزنی در طول سال‌ها فیلم‌های ناهنجاری ساخته که می‌توان آن‌ها را به دلایلی «عجیب» نامید.

15. The Watcher in the Woods

هیچ‌کس با شنیدن نام دیزنی یاد فیلم‌های ترسناک نمی‌افتد، اما این به معنای دست خالی بودن کمپانی دیزنی در این ژانر نیست. این استودیو فرانچایزهای ترسناک زیادی را در طول عمر خود پشتیبانی کرده و فیلم‌هایی نظیر Don’t Look Under The Bed ساخته است. The Watcher in the Woods که در واقع اقتباسی از رمان نوشته شده توسط فلورنس انگل رندال است، هم در همین زمره قرار می‌گیرد. این فیلم از معدود آثار دیزنی است که واقعاً مخاطبش را می‌ترساند.

داستان این فیلم حول محور خانواده‌ای می‌چرخد که به تازگی به عمارتی قدیمی نقل مکان کرده‌اند. خیلی زود بزرگترین دختر خانواده با توهمات بصری و صداهای آزار دهنده روبرو می‌شود و همچنین توسط دختر صاحب‌خانه (که 30 سال قبل به شکلی اسرار آمیز ناپدید شده بود) مورد سواستفاده فیزیکی قرار می‌گیرد. همین توضیحات کوتاه کافی است تا خواب را از بیننده بگیرد، اما بد نیست بدانید که فیلم مملو از موسیقی‌های کُر عجیب است و صحنه‌های شوکه کننده مثل درختان رقصنده در آن پیدا می‌شود! ریتم هیجانِ فیلم آرام آرام بالا می‌گیرد و همچنین تصویرسازی‌ها تکان دهنده هستند.

همه‌ی این‌ها از The Watcher in the Woods که در سال 1980 منتشر شده، تجربه‌ای ناهنجار می‌سازد.

14. Planes

سری فیلم‌های Cars را به سختی می‌توان در رده فرانچایزهای «موفق» قرار داد. با این حال، دیزنی دنیای آن را با ساختن انیمیشن Planes توسعه داد؛ حرکتی که با در نظر گرفتن عدم موفقیت سری اصلی عجیب به نظر می‌رسد. انیمیشن Planes در سال 2013 منتشر شد که اساساً درباره هواپیماهای سخن‌گو است. این انیمیشن مملو از هواپیماهایی است که خیلی سریع این سو و آن سو پرواز می‌کنند و حرف می‌زنند. شخصیت اصلی یک هواپیمای کشاورزی با نام داستی (Dusty) است که بلندپروازی‌های بزرگی مثل شرکت و برنده شدن در رقابت Wings Across the Globe را در سر می‌پروراند.

بیشترِ زمان این فیلم پیرامون داستی و دوستانش می‌گذرد؛ آن‌ها جوک می‌گویند، در آسمان می‌چرخند و تمرینِ پرواز می‌کنند. مطمئناً انیمیشن Planes، امضای دیزنی را در خودش دارد، اما دلیل گنجاندن آن در این لیست، جدا از عجیب بودن ظاهری آن (دیدن هواپیماهایی با چهره آدمیزاد که این سو و آن سو می‌پرند و لطیفه‌های بی‌مزه می‌گویند به خودی خود عجیب است) این است که فرانچایز وابسته آن یعنی Cars، هرگز در میان انیمیشن‌های برتر دیزنی نبوده است، چه برسد به اینکه یک اسپین آف بزرگ مثل Planes برای پخش در سینماها به صورت جهانی ترتیب داده شود.

13. The Spirit of Mickey Mouse

یکی دیگر از آثار عجیب ثبت شده در کارنامه دیزنی، The Spirit of Mickey Mouse است؛ کلکسیونی از چند داستان کوتاهِ مربوط به دنیای میکی موس که در سال 1998 به صورت عرضه مستقیم خانگی، منتشر شد. داستان اصلی این انیمیشن با برگزاری یک رویداد توسط میکی و دوستانش آغاز می‌شود؛ آن‌ها می‌خواهند یک دستگاه راه بیاندازند و برای کودکان یتیم، کارتون‌های محبوبی از خودشان پخش کنند. کارتون‌هایی که پخش می‌شود شامل صحنه‌هایی دیده نشده از The Mickey Mouse Club، بذله‌گویی‌های بین میکی و دونالد داک، A Goofy Movie و چندین فیلم کوتاه دیگر از آنها است. 

این نسخه از میکی موس، اثری آزمایشی بود که فرم آن جالب توجه است؛ در نمایش فیلم کوتاه‌ها شاهد ساختار جدیدی هستیم، هر کدامِ آن‌ها سریع و بدون توقف پخش می‌شوند و خبری از ایست خوردن‌های سنتی نیست. با وجود فرعی بودن و عرضه خانگی، این انیمیشن نشان‌ می‌دهد گاهی دیزنی تا چه حد می‌تواند دست به ساخت تجربه‌های نو بزند.

12. So Dear to My Heart

این اثر که توسط هرولد شوستر و همیلتون لاسک در سال 1948 کارگردانی شده، خودش را به عنوان یکی از اولین آثار ترکیبی انیمیشن و لایو اکشن تثبیت کرد. So Dear to My Heart، دنبال کننده داستان پسرک روستایی به نام جرمیاه (Jeremiah) است که آرزوی بزرگ کردن یک بره در سر دارد اما به دلیل شرایط سختی که دارد نمی‌تواند به آن برسد.

زمانی که او یک بره سیاه ناقلا را در حالی که بی‌مادر رها شده پیدا می‌کند، آن را به خانه می‌آورد، اسمش را دنی می‌گذارد و برای مسابقات محلی او را تمرین می‌دهد. نه تنها از نظر داستانی این انیمیشن قوی است و به امیدهای کودکی و سختی‌های زندگی روستایی می‌پردازد، بلکه از نظر ساختاری هم از زمان خودش بسیار جلوتر بود. انیمیشن So Dear to My Heart، منبع الهام بزرگی برای پروژه‌هایی بود که بعدها قصد ترکیب صحنه‌های لایو اکشن و انیمیشن را داشتند.

دلیل وجود آن در این لیست، مشخصاً ترکیبِ جالب توجه لایو اکشن و انیمیشن است.

11. Make Mine Music

انیمیشن Make Mine Music پلات مشخص و بهم پیوسته‌ای ندارد و در واقع یک تجربه‌ مفرح، سریع و بهم ریخته از نمایش‌های موزیکالِ انیمیشنی است که البته نتیجه به دست آمده آنقدرها هم مثبت نبوده است. این اثر که یکی از اولین انیمیشن‌های دیزنی به حساب می‌آید مجموعه‌ای از 10 انیمیشن کوتاه موزیکال است که به سبک کلاسیک دیزنی ساخته و سر هم شده‌اند.

موسیقی‌ها متنوع هستند و از پاپ قدیمی و لاتین گرفته تا سمفونی‌های کلاسیک را می‌توان در آن‌ها یافت؛ در این میان آهنگ‌های “The Whale Who Wanted to Sing at the Met” و “All the Cats Join In” به شهرت بالایی دست یافتند. تماشای این انیمیشن شبیه به این است که در یک کلایداسکوپِ مملو از سبک و استایل، بالا و پایین شوید! مطمئناً همه می‌دانند که دیزنی عاشق آزمایش کردن است و دوست دارد توانایی خود را در ساختن کارهای متنوع به رخ بکشد، اما گاهی نتیجه به دست آمده بیشتر از اینکه مسحور کننده باشد، شلخته و نامنظم بنظر می‌رسد. Make Mine Music این چنین است.

10. Atlantis: The Lost Empire

انیمیشن Atlantis: The Lost Empire یکی از آن آثاری است که ابتدا در باکس آفیس عملکرد خوبی از خود بجا نگذاشت اما رفته رفته توانست نقدهای مثبتی کسب کند و مسیرش با گذر زمان بهبود پیدا کرد.

میلو تاچِ ماجراجو، شخصیت اصلی انیمیشن به دنبال یافتن جزیره‌ی گمشده آتلانتیس است و زمانی که با گروهی از جهان‌گردان آشنا می‌شود، این هدف را قابل دستیابی می‌بیند. Atlantis: The Lost Empire، دنیا-سازی پیچیده‌ای دارد و صحنه‌های اکشن قابل قبولی در آن گنجانده شده است. محیط‌ها طراحی استیم‌پانک دارند که از کمیک‌بوک‌ها برای ساخت‌شان الهام گرفته شده. با وجود آنکه این انیمیشن بسیار بلندپروازانه ساخته شده بود و هویتِ جادویی مخصوص خودش را داشت، در هنگام عرضه برای موفقیت مجبور به مبارزه با Shrek بود. اکنون بعد از دو دهه، مشخص است که کدام‌یک گوی رقابت را از دیگری برد.

9. Planes: Fire and Rescue

دیزنی با ساختن یک اسپین آف دیگر از سری Cars و در واقع ادامه‌ای بر انیمیشن Planes (2013)، در تلاش بود ایده‌ای را زنده کند که از مدت‌ها پیش شکستش مشخص بود. جدا از اینکه اصرار دیزنی بر ساختن و ادامه دادن Planes همواره جزو عجایب بوده است، داستان این انیمیشن نشان می‌دهد که چرا باید جزو کارهای عجیب دیزنی قرار بگیرد؛ داستی کراپ‌هاپر در این نسخه با برنده شدن چند مسابقه به شهرت و موفقیت زیادی رسیده و سلبریتی شدن او راه را برای رسیدن به هدفِ والایش باز کرده، چرا که داستی همواره دوست داشت یک آتش‌نشان بشود و برای رسیدن به آن بی‌وقفه تلاش می‌کرد!

دیزنی در طراحی تریلرهای Planes: Fire and Rescue هم ناهنجار عمل کرد؛ برای مثال تریلر معرفی این انیمیشن بی‌نهایت ملودراماتیک است که ابداً با محتوای واقعی فیلم و فرم آن همخوانی ندارد. در بسیاری از جنبه‌ها، این نسخه در حد همان نسخه اول عمل می‌کند و راضی‌کننده نیست. شاید پیام‌های انسان دوستانه‌ای که در آن نهفته است، کمی سبب تمایزش باشد.

8. Doug

ساخته‌ی غیرمعمول جیم جینکینز در طول سال‌ها تغییرات زیادی به خودش دیده است؛ Doug ابتدا پروژه‌ای یک نفره بود، سپس در شبکه‌ی Nickelodeon به مدت چهار فصل پخش شد و نهایتاً از سوی دیزنی به عنوان اثری پر سر و صدا به صحنه نمایش بازگشت. با وجود آنکه سریال Doug مفرح و جالب بود، فیلمی که دیزنی از آن در سال 1991 منتشر کرد متفاوت بود و معلوم نبود که باید در ژانر وحشت طبقه بندی شود یا باید آن را یک انیمیشن ناز و مفرح در نظر گرفت! بنظر می‌آید این میان‌مایگی بیشتر بخاطر داستانی باشد که این انیمیشن روایت می‌کند؛ شخصیت اصلی که داگ نام دارد (مطابق با نام انیمیشن) می‌خواهد با دوستش پاتی (Patti) برای کلاس رقص ثبت نام کند. داگ در شرف دست‌یابی به این هدف است که اتفاقی عجیب او را از روزمرگیِ زندگی‌اش خارج کرده و به نتایج غیرمنتظره‌ای منجر می‌شود.

هنگام دیدن Doug احتمالاً متوجه خواهید شد که ‌این انیمیشن گاهی اوقات شگفت‌انگیز است و لحظاتی بعد واقعاً افت می‌کند. احتمالاً اگر سریال کارتونی آن را در کودکی دیده باشید، دوباره دیدن داگ و داستانی نو از او، شاید نوستالژیک باشد اما نهایتاً با توجه به کیفیت کار نمی‌توان آن را «عجیب و غریب» طبقه‌بندی نکرد.

7. The Brave Little Toaster Goes to Mars

دیزنی با ساختن The Brave Little Toaster Goes to Mars در واقع تلاشی بیهوده برای ساختن چیزی کاملاً نو داشت؛ این انیمیشن که بر اساس رمانی کوتاه با همین نام ساخته شده و در واقع ادامه‌ای است بر کارتون کلاسیک، در سال 1998 به صورت عرضه خانگی انتشار یافت. داستان از این قرار است که صاحب‌خانه، نوزادی به خانه می‌آورد و دستگاه تُست-زن، ماشین حساب و لوله با او دوست می‌شوند. این نوزاد را آدم فضایی‌ها می‌دزدند و داستان انیمیشن، ماجرای به خانه برگرداندن او از سیاره‌ی سرخ، توسط این لوازم خانگی است.

صرفاً فکر اینکه لوازم خانگی می‌خواهند به فضا بروند، به خودی خود نشان می‌دهد که چرا این انیمیشن در لیست عجیب‌ترین آثار دیزنی قرار داده شده است. سازندگان لابد فکر کرده‌اند که به فضا فرستادن لوازم خانگی به فضا باید برای بینندگان خردسال جذاب باشد، اما نتیجه نهایی آنقدرها جالب از آب درنیامده است.

6. The Happiest Millionaire

این داستان بر اساس زندگی واقعی آنتونی جی. درکسل بیدل (Anthony J. Drexel Biddle)  ساخته شده است و فرد مک‌موری در نقش این میلیونر تگزاسی که شخصیتی نامتعارف دارد، ایفای نقش کرده است. اما داستانِ اصلی فیلم به خدمتکار او یعنی جان لاولس (John Lawless) می‌پردازد؛ او یک مهاجر ایرلندی است و تامی استیل نقش‌اش را بازی کرده. با وجود اینکه جان نظرات متفاوتی نسبت به بیدل دارد و خیلی از رفتار او برایش غیرقابل درک است، جان به کار و زندگی در کنار او وابسته می‌شود و عضوی از خانوده‌اش به حساب می‌آید.

نمای بیرونی فیلم هیچ چیز غیرمعمولی نشان نمی‌دهد، اما وقتی که به تماشای آن می‌نشینید نمایشی دیوانه‌وار از موسیقی و جلوه‌های عجیب می‌بینید که از داستان بجای یک درامای دلگرم کننده، یک تجربه روان‌گردان ساخته است! قابل ذکر است که The Happiest Millionaire در واقع آخرین اثر موزیکالی به حساب می‌آید که در دوران حیات والت دیزنی ساخته شده، با این حال جادوی دیگر فیلم‌های او را ندارد.

5.  Gus

فیلم Gus که در سال 1976 توسط دیزنی ساخته شده است، فیلمی آرام و جالب است که قصه‌ی اندی پترویچ را روایت می‌کند؛ اندی پسرکی روستایی اهل یوگسلاوی است که عاشق فوتبال امریکایی است اما واقعاً استعداد چندانی ندارد که این ورزش را حرفه‌ای‌تر دنبال کند. او تصادفاً می‌بیند که قاطرِ دوست داشتنی‌اش یعنی گاس به توپ فوتبال ضربه می‌زند و ضربه‌اش گل می‌شود. پس از دیدن این واقعه، اندی تصمیم می‌گیرد که با گاس بازی کند و به او یاد بدهد که از دستوراتش اطاعت کند.

اخبار اندی و قاطر فوتبالیست‌اش همه جا پیچیده می‌شود، در حدی که مربی یک تیم فوتبال از کالیفرنیا به جذب او علاقه‌مند می‌شود و خیلی زود می‌بینید که گاس در لیگ حرفه‌ای NFL بازی می‌کند!

با خواندن همین خلاصه از داستان فیلم، کاملاً مشخص است که با چه اثر ناهنجار و عجیبی روبرو هستیم. با دیدن فیلم حتی بیشتر از این‌ها شگفت‌زده می‌شوید چرا که صحنه‌های زیادی از شیطنت‌های این قاطر در آن وجود دارد که واقعاً دیوانه‌وار هستند!

۴. Meet the Deedles

پل واکر و استیو ون ورمر بازیگران اصلی Meet the Deedles هستند. این کمدی ابزورد که در سال 1998 به کارگردانی استیو بویوم ساخته شد، داستان دو برادر موج سوار را روایت می‌کند که در Yellowstone National Park می‌خواهند مخ دختری را بزنند که در آنجا کار می‌کند. برای تحت تأثیر قرار دادن او خودشان را بجای گشت‌زن‌های تازه‌کار جا می‌زنند و نهایتاً درگیر یک ماجراجویی خنده‌دار و مسخره در این پارک می‌شوند.

جدا از داستان عجیب، این فیلم پر است از حرکات موزون، رقص و چرندگویی‌ها که دیدنش را با خانواده نامناسب می‌کند. Meet the Deedles یکی از فجایعِ عجیب و غریب دیزنی است که تقریباً از هیچ جنبه‌ای موفق نبود.

3. Rookie of the year

در دهه 90 میلادی فیلم‌های کمدی-ورزشی زیادی بودند که محوریت آن‌ها کودکان بود؛ مثلاً فیلم The Mighty Ducks توجهات زیادی به خودش جلب کرد. Rookie of the year هم از آثار این سبک بود که در سال 1993 عرضه شد، با وجود ضعف‌های واضح و عجیب بودن آشکارش، توانست تماشاگران مخصوص خودش را داشته باشد.

این فیلم، داستان پسری اعجوبه را روایت می‌کند که بعد از بازگشت به میادین پس از چندین ماه مصدومیت، قدرتی فرا انسانی به دست آورده و می‌تواند توپ‌ها را با سرعت 100 مایل بر ساعت پرتاب کند! او به تیم Cubs می‌پیوندد و به عنوان یک ستاره مطرح می‌شود و تیمش را به موفقیت می‌رساند.

با وجود اینکه هدف فیلم ترویج روحیه‌ی «هرگز نگو هرگز» بود، ولی اتفاقات آن، آنقدر دور از ذهن است که حتی قوانین فیزیک هم به تمسخر گرفته می‌شود! بعضی از بینندگان به این شگفتی خندیدند و خیلی‌ها هم با دهانی باز به صحنه نمایش خیره شدند. Rookie of the Year از عجیب‌ترین ساخته‌های دیزنی به حساب می‌آید.

2. Return to Oz

این فیلم که در سال 1985 به نمایش درآمد، ادامه‌ای است بر اثرِ معروفِ کلاسیک یعنی The Wizard of Oz. در Return of Oz، شخصیت اصلی فیلم یعنی دوروثی داخل آسایشگاه روانی است، چرا که عمه‌اش او را متوهم دانسته و به این مکان در کانزاس منتقلش کرده. پس از اینکه دوروثی توسط دختربچه‌ای آزاد می‌شود، به سرزمین آز بازمی‌گردد و در بازگشتش مدام توهمات دیداری و شنیداری تجربه می‌کند که حتی بر بیننده هم اثری منفی می‌گذارند. این فیلم پا را از جادوگر آز هم فراتر گذاشته و با ارائه صحنه‌های آزاردهنده از یتیم‌خانه‌ها و کارهایی مثل کنترل ذهنی و توهم، تا حد زیادی تاریک است.

والتر مرچ (Walter Murch)، سازنده‌ی این فیلم احتمالاً خواسته فضا و حال و هوای فیلم اول را منتقل کند و به آن وفادار بماند که به خودی خود قابل ستایش است، اما وقتی که به نتیجه نهایی نگاه می‌کنیم، Return of Oz عجیب، آزاردهنده و غیرمعمول است.

1. The Shaggy D. A.

فرانچایز The Shaggy Dog یکی از عجیب‌ترین فیلم‌های ساخته شده توسط کمپانی دیزنی است و نسخه دوم آن یعنی The Shaggy D. A. که در سال 1976 منتشر شد، این عجیب بودن را به نقطه اوج خود می‌رساند.

 این فیلم داستان یک وکیل ساده‌لوح به نام ویلبی دنیلز را دنبال می‌کند. ویلبی می‌خواهد مقابل فساد روزافزون دستگاه قضایی منطقه‌اش که بر عهده جان اسلید است، بایستاد و در مسیرش برای رسیدن به این هدف از حلقه‌ای استفاده می‌کند که می‌تواند افراد را تبدیل به سگ‌های پشمالو کند!

دیزنی سعی کرده است تم‌های خنده دار و مسخره را با درامای سیاسی ترکیب کند و نتیجه نهایی حس یک فیلم در ژانر استهزا (Satire) را منتقل می‌کند. با این حال The Shaggy D. A.، فیلمی است بسیار عجیب و مسخره که به راحتی می‌توان آن را ندید و چیزی از دست نداد!