نگاهی به قسمت نهم سریال خاتون – گفتار مدرن یک پوستین کهنه

نیم‌فصل دوم یکی از جذاب‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی در سال‌های اخیر در نهایت پس از چندین ماه وقفه از راه رسیده و حالا قسمت نهم سریال خاتون منتشر شده است. با این حال آغاز نیم‌فصل دوم سریال تینا پاکروان در سطح و اندازه اپیزودی که آغاز نیم‌فصل دوم یک سریال تاریخی لقب می‌گیرد، ظاهر نمی‌شود. دقیقا به همین دلیل است که می‌تواند مدعی شد شاید سریال جذاب سرویس استریم نماوا در مسیر سقوط قرار گرفته و احتمالا ناامیدکننده به پایان می‌رسد. با ویجیاتو همراه باشید.

سریال خاتون با کارگردانی تینا پاکروان و هنرنمایی بی‌شمار بازیگران شناخته‌شده خیلی زود موفق شد به یکی از محبوب‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی در سال ۱۴۰۰ تبدیل شود. فضای تاریخی جذاب سریال در کنار فضاسازی تاثیرگذار و شخصیت‌پردازی قابل قبول شخصیت‌هایی که با نقش‌آفرینی بهترین بازیگران سینما و تلویزیون ایران به تماشاگر معرفی می‌شدند به نخستین تجربه سریال‌سازی تینا پاکروان کمک کرد تا به سریالی محبوب تبدیل شود.

اما آغاز طوفانی سریال خاتون با نقش‌آفرینی نگار جواهریان، اشکان خطیبی، شبنم مقدمی، بابک حمیدیان و ده‌ها بازیگر ریز و درشت دیگر که اکثرا نام‌هایی شناخته‌شده و دوست‌داشتنی بودند با مجموعه‌ای از اپیزودهای خسته‌کننده و بی‌هدف خیلی سریع فروکش کرد. بنابراین وقتی نیم‌فصل نخست سریال تاریخی جذاب نماوا به پایان رسید، نقدهای بسیاری به آن وارد بود.

فیلم‌برداری و تولید سریال خاتون به دلیل شیوع ویروس کرونا در میان عوامل فیلم متوقف شد. شاید به همین دلیل بود که سرویس استریم نماوا و تینا پاکروان تصمیم گرفتند که از این وقفه ایجادشده به بهترین شکل ممکن استفاده کنند و پخش ۸ اپیزود باقی‌مانده سریال را به زمان دیگری موکول کنند. بنابراین تماشاگران برای تماشای ادامه داستان زندگی جنجالی خاتون بختیاری [با هنرنمایی نگار جواهریان] حدود سه ماه صبر کردند.

با این حال آغاز پخش دوباره سریال خاتون خبری از پیشرفت در مسیر فیلم‌نامه نمی‌دهد. اگرچه قسمت نهم سریال خاتون به شدت تلاش می‌کند تا تصویر قانع‌کننده‌تری از فیلم‌نامه مستعد تینا پاکروان ارائه دهد اما هیجان نصفه و نیمه این اپیزود هم از همه پتانسیلی که درون آن نهفته شده، یاری نمی‌گیرد. قسمت نهم سریال خاتون مانند زنگ خطری ظاهر می‌شود که سقوط آزاد سریال جذاب اما بی‌هدف تینا پاکروان را نوید می‌دهد.

شهر ستاره‌ها

تماشاگران ریزبین سریال خاتون از نخستین سکانس‌های این سریال حدس می‌زدند که با عنوانی شکیل و پرهزینه طرف هستند. دکورهای گران، بازیگران شناخته‌شده، گریم‌های سنگین و لباس‌های سرشار از جزییات به خوبی نشان می‌دادند که سریال خاتون می‌تواند به یکی از بهترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی در ایران تبدیل شود. نکته بسیار مهمی که درباره این سریال وجود داشت و به شدت خارق‌العاده به نظر می‌رسید، تعداد بی‌شمار بازیگران شناخته‌شده سریال بود. از نگار جواهریان و اشکان خطیبی تا بابک حمیدیان و سروش صحت و شبنم مقدمی؛ هر اپیزود سریال خاتون میزبان بازیگران جدیدی می‌شد که بسیاری از آن‌ها نام‌های شناخته‌شده‌ای هستند.

اما قسمت نهم سریال خاتون احتمالا در این زمینه رکوردشکنی می‌کند. تعداد بازیگران شناخته‌شده و جدیدالورود جدیدترین قسمت سریال خاتون آن‌قدر زیاد به نظر می‌رسد که تماشاگر را گیج می‌کند. بانیپال شومون، بابک کریمی، پانته‌آ پناهی‌ها و محمدرضا شریفی‌نیا تنها تعدادی از بازیگران شناخته‌شده‌ای هستند که در قسمت نهم سریال خاتون وارد داستان می‌شوند. در کنار این نام‌های معروف که هر کدام می‌توانند از بازیگران اصلی یک سریال تلویزیونی باشند، بازیگران متعدد دیگری هم در نقش‌های فرعی دسته دوم معرفی می‌شوند که اکثرا توانمند و تاثیرگذار به نظر می‌رسند.

مشخص نیست که ستاره‌های جدید سریال خاتون تا چه حد در جهت‌دادن به مسیر اصلی داستان سریال موفق ظاهر می‌شوند. اما واضح است که تیم پرستاره و جذاب سریال تاریخی نماوا به سنگین‌ترشدن وزنه داستانی سریال کمک می‌کنند. با این حال مشکل بزرگی وجود دارد که تقریبا غیرقابل انکار به نظر می‌رسد؛ ایرادهای بزرگی در مسیر فیلم‌نامه سریال خاتون به چشم می‌خورد که به شدت آزاردهنده به نظر می‌رسند.

گفتار مدرن یک پوستین کهنه

داستان سریال خاتون در دوران جنگ جهانی دوم روایت می‌شود. حدود بیست سال از درگیرشدن ایران با نیروهای متفقین و متحدین در جنگ جهانی دوم می‌گذرد و به همین دلیل می‌توان مدعی شد که فاصله زیادی میان دوران معاصر و روزهای جنگ جهانی دوم وجود دارد. با این حال دیالوگ‌ها، گفتار و رفتار شخصیت‌های سریال خاتون چندان در چارچوب کلمات سنتی و عبارات کهنه متعلق به ۸۰ سال پیش نمی‌گنجد. در قسمت نهم سریال خاتون که با ورود شخصیت‌های جدید همراه می‌شود، این مسئله به سطح جدیدی می‌رسد که اندکی ناراحت‌کننده است.

بازسازی گفتار و رفتار شخصیت‌هایی که در دهه ۱۳۲۰ شمسی در ایران زندگی می‌کردند، چندان هم دشوار نیست. سریال در چشم باد با کارگردانی مسعود جعفری جوزانی یکی از قوی‌ترین سریال‌های تاریخی ایران است که موفق شده گفتار و رفتار دقیق شخصیت‌هایی که در دوره‌های گوناگون تاریخ معاصر ایران زندگی کرده‌اند را به تماشاگر ارائه دهد. اما سریال تینا پاکروان در این زمینه به شدت ناامیدکننده ظاهر می‌شود.

ضعف سریال خاتون در ارائه تصویری درست از گفتار و رفتار شخصیت‌هایی که در دل تاریخ زندگی می‌کنند، ریشه‌دار به نظر می‌رسد. نیازی به یادآوری نیست که در قسمت‌های ابتدایی این سریال که داستان خاتون را در گیلان روایت می‌کردند، هیچکدام از شخصیت‌های اصلی با لهجه گیلکی صحبت نمی‌کردند. سریال خاتون در این زمینه از همان فرمول همیشگی و تکراری در فیلم‌های سینمایی و سریال‌های ایرانی پیروی می‌کند؛ شخصیت‌های اصلی، ثروتمند، تحصیل‌کرده و فرهیخته داستان با لهجه فارسی صحبت می‌کنند اما شخصیت‌های فرعی، کُلفَت‌ها، فرودستان و بی‌سوادهای داستان با لهجه گیلکی سخن می‌گویند.

این مسئله بارها و بارها در عناوین ایرانی تکرار شده و به معنای واقعی کلمه توهین‌کننده به نظر می‌رسد. در سریال پایتخت [به عنوان یکی از شناخته‌شده‌ترین نمونه‌ها] در حالی که شخصیت‌های پرحاشیه داستان با لهجه مازندرانی صحبت می‌کنند، هُما سعادت [با هنرنمایی ریما رامین‌فر] به عنوان دانای جمع در حقیقت تنها شخصیت اصلی سریال لقب می‌گیرد که لهجه ندارد. گفتار و رفتار مدرن شخصیت‌های سریال خاتون که در دهه ۱۳۲۰ زندگی می‌کنند به اندازه ضعف سریال در یاری‌گرفتن از لهجه گیلکی ناراحت‌کننده به نظر می‌رسد.

سریال خاتون را با ویجیاتو دنبال کنید:

• نگاهی به قسمت اول سریال خاتون – فاشیسم سینمایی
• نگاهی به قسمت دوم سریال خاتون – باران خونین داس و چکش
• نگاهی به قسمت سوم سریال خاتون – شیوع ویروس سرخ
• نگاهی به قسمت چهارم سریال خاتون – عاقبت خوردن نان خلق
• نگاهی به قسمت پنجم سریال خاتون – بگذارید این وطن دوباره وطن شود
• نگاهی به قسمت ششم سریال خاتون – همسری که همراه نیست
• نگاهی به قسمت هفتم سریال خاتون – تصویر دقیق زن گیلانی
• نگاهی به قسمت هشتم سریال خاتون – روایت خسته‌کننده