تحلیل شخصیت سه اسپایدرمن – هویت، احساسات و بلوغ

جدید‌ترین فیلم اسپایدرمن، یعنی spider man no way home، یکی از متفاوت‌ترین و بهترین فیلم‌های مربوط به دنیای مرد عنکبوتی است. وجود هر سه اسپایدرمن یعنی توبی مگوایر، تام هالند و اندرو گارفیلد، این فیلم را تبدیل به خاص‌ترین فیلم فن سرویس کرده است. به بهانه انتشار نسخه کیفیت خوب این فیلم، تصمیم گرفتیم به درون این سه شخصیت سفر کنیم و از دید روانشناسی و تئوری‌محور آن‌ها را بررسی کنیم. با تحلیل شخصیت سه اسپایدرمن همراه ویجیاتو بمانید.

سه پیتر پارکر از سه دنیای مختلف

شاید اولین سوالی که در ذهنتان پیش بیاید این است که چرا برای تحلیل شخصیت اسپایدرمن، تصمیم گرفتیم هر سه شخصیت را بررسی کنیم، مگر اسپایدرمن تنها یک شخصیت نیست؟

شخصیت اسپایدرمن همیشه یک پرسونا و ویژگی‌های ثابت داشته که توی همه نسخه‌های موجود از آن این ویژگی‌ها موجود است. اما از طرفی دیگر هر نسخه از اسپایدرمن با توجه به رویداد‌های متفاوتی که در طول داستان برای آن‌ها رخ می‌دهد، شخصیت آن‌ها تغییر می‌کند.

به قول نویسنده مشهور، هنری جیمز، شخصیت چیست جز تعیین رویداد و رویداد چیست جز روشن کردن شخصیت؟ این یعنی رویداد‌ها و شخصیت‌ها یک پیوند جدا نشدنی باهم دارند.

مثلا اسپایدرمن اندرو، عشقش را از دست می‌دهد و اسپایدرمن تام عمه‌اش را از دست می‌دهد. این دو رویداد مختلف باعث می‌شود این دو شخصیت از یکدیگر متمایز شوند و هر کدام شخصیت دیگری داشته باشند.

به همین دلیل این سه شخصیت، هر کدام ویژگی‌های منحصر به فرد و عمیقی دارند که به نظرم ظرفیت نوشتن این چنین مقاله‌ای را دارد.

تحلیل شخصیت اسپایدرمن توبی مگوایر

یکی از بزرگ‌ترین کشمکش‌های هر شخص در زندگی به خصوص در دوره نوجوانی، تلاش برای داشتن یک هویت مطلوب است.

شخصیت پیتر توبی، در دو فیلم اول از سه گانه خود، یک شخصیت درمانده و درونگرا است که آنچنان هویت منظمی ندارد. او وقتی در قالب پیتر پارکر قرار دارد، نمی‌تواند به درستی با شخصیت‌های اطرافش ارتباط برقرار کند و حتی به شدت از قضاوت شدن می‌ترسد.

او به سختی می‌تواند حرفش را رک و راست به طرف مقابلش بزند و همین باعث ایجاد کشمش بین او و مری جین شد.

حالا متوجه شدید منظورم از نداشتن یک هویت منظم چیست؟ خود پیتر پارکر توبی هم از داشتن چنین هویتی و قرار گرفتن در نقش پیتر پارکر ناراضی است. زیرا وقتی در این هویت قرار دارد به دلیل داشتن برخی از ترس‌ها و ضعف‌ها، به او ظلم می‌شود، خواسته‌هایش نادیده گرفته می‌شود و به عشق و علاقه او توجهی نمی‌شود.

این موضوع وقتی تبدیل به یک بحران می‌شود که پیتر پارکر توبی قدرت مرد عنکبوتی را می‌گیرد و برای خودش یک هویت جدید خلق می‌کند.

او وقتی در قامت اسپایدرمن ظاهر می‌شود، مردم برای او ارزش قائل می‌شوند و حتی معشوقش به او توجه می‌کند. این تناقض در رفتار دیگران، باعث شد تا هویت پیتر پارکر توبی در بحران بزرگی قرار بگیرد و نتواند به خوبی با جامعه و یا حتی شخصیت‌های نزدیکش مثل مری جین ارتباط بگیرد.

شخصیت پیتر پارکر تام هالند، بر خلاف شخصیت توبی، در یک محیط با دوستان صمیمی قرار گرفته و حتی شخصیت آیرون من هم هوای او را داشته. پس او آنچنان از هویت پیتر پارکر نمی‌رنجد. به همین دلیل است که هویت خودش را به عزیزانش گفته؛ زیرا او تفاوتی بین هویت اسپایدرمن و پیتر پارکر نمی‌شناسد.

پیتر پارکر توبی خودش متوجه این موضوع می‌شود که هویت پیتر پارکری او شدیدا نیاز به بهبود دارد. برای همین برای مدتی اسپایدرمن بودن را کنار می‌گذارد تا بتواند پیتر پارکر بهتری باشد و بتواند بهتر با شخصیت‌های اطرافش ارتباط بگیرد.

هر چند با وجود تلاش قابل تحسینش، بازهم آنچنان موفق نمی‌شود و عمیقا باید فقدان‌های شخصیتی‌اش را حل و فصل کند تا بتواند هویت بهتری پیدا کند.

این ضعف شخصیتی در پیتر پارکر توبی، در اواخر شماره دوم سه گانه، آن هم وقتی که با مری جین رابطه‌اش خوب می‌شود، کمی کمرنگ می‌شود و رفته رفته مسیر منظم شدن را طی می‌کند.

همین رسیدن به عشق می‌تواند به هویت او روحی تازه ببخشد و قدم بزرگی در راه تغییر باشد. اما در شماره سوم این سه گانه، با ورود ونوم به بدن پیتر پارکر توبی، هویت پیتر پارکر شدیدا دستخوش تغییر می‌شود.

ونوم باعث شد تا پیتر بدون داشتن نقاب اسپایدرمن احساس قدرت کند. اساسا یکی از ویژگی‌های ونوم دنیای توبی این بود که به شخصیت‌ها احساس قدرت بدهد و آن‌ها را تشنه قدرت کند.

پیتر پارکر توبی برای اولین بار به لطف ونوم، توانست یک هویت جدا از اسپایدرمن داشته باشد که با آن بتواند در جامعه حضور داشته باشد. سکانس معروف رقص توبی در خیابان، می‌تواند نمادی از ترس‌های کنار گذاشته توبی از برقراری روابط اجتماعی باشد.

در نهایت پیتر پارکر توبی در فیلم spider man no way home، نشان داد که بالاخره هویت پیتر پارکری خودش را پیدا کرده. از همان ابتدا که بدون کاستوم مخصوص اسپایدرمن وارد می‌شود، ثابت کرد که بالاخره هویت اسپایدرمن را با پیتر پارکر ادغام کرده و اکنون دیگر ضعفی از این بابت ندارد.

تحلیل شخصیت اسپایدرمن اندرو گارفیلد

پیتر پارکر اندرو به دلیل محیطی که در آن قرار دارد، هویت اجتماعی‌تری دارد و احساسات نقش مهمی در شکل گیری این هویت داشته است.

به طور کلی، اسپایدرمن اندرو نسبت به دو شخصیت دیگر احساسی‌تر است و حتی تصمیم‌گیری‌هایش رنگ و بوی احساسی دارد.

پیتر پارکر اندرو، قبل از تبدیل شدن به اسپایدرمن، نوعی حس کوچک بینی و حقارت داشت که کاملا با بحران هویتی که پیتر توبی داشت متفاوت است.

این حس کوچک بینی به دلیل رویداد‌های مختلفی است که بر سر این شخصیت آمده. اولیش رها شدن توسط پدر و مادرش است. این رویداد به خودی خود می‌تواند بزرگ‌ترین ضربه را به شخصیت وارد کند.

از طرفی دیگر وقتی عمو بن کشته شد و نتوانست کاری انجام دهد، این احساس حقارت و کوچک بینی بیشتر از قبل شد.

اما نکته‌ای که در مورد پیتر اندرو وجود دارد، این است که به هیچ وجه نمی‌تواند فقدان‌ها، شکست‌ها و ناهنجاری‌های ذهنی‌اش را به حال خودش رها کند و بگذارد ذره ذره نابودش کند. او بابت مرگ عمو بن احساس گناه می‌کرد و واقعا برای جبران این احساس گناه تلاش کرد. قهرمان بازی‌های او باعث شد تا خیالش کمی راحت‌تر شود و بتواند با غم‌ها و فقدان‌های خود کنار بیاید.

در دومین فیلم سری امیزینگ، اندرو باری دیگر یکی از عزیزانش خود یعنی گوئن را از دست می‌دهد و این در حالی بود که خود او در صحنه حضور داشت و بابت این که نتوانست او را نجات بدهد، دوباره احساس حقارت را تجربه کرد. اما صد برابر بیشتر. الان می‌گویم چرا.

پیتر اندرو به دلیل حس کوچک بینی که داشت که برایش این حس غیر قابل تحمل بود، هویت اسپایدرمن را خلق کرد و تا حدودی توانست از حس حقارتش کم کند. او به عنوان اسپایدرمن به خودش مغرور شده بود و فکر می‌کرد می‌تواند با احتمال صد درصد از عزیزانش محافظت کند. اما وقتی هویت اسپایدرمن هم در نجات گوئن شکست می‌خورد، اندرو از هر دو هویت متنفر می‌شود. یعنی نه پیتر پارکر بودن را دوست دارد و نه اسپایدرمن بودن.

اما بازهم اشاره می‌کنم به این که پیتر اندرو اصلا نمی‌تواند ناهنجاری‌های ذهنی را تحمل کند و سعی می‌کند زود احساس گناهش را جبران کند. احتمالا قبل از رویداد‌های فیلم No way home، بار‌ها تلاش کرده و در نهایت در این فیلم با نجات جان ام جی، توانست باری دیگر احساس گناه خود را کمتر کند.

پیش از این گفتم که پیتر اندرو احساساتی است. وقتی یک شخصیت تحت شرایطی بحرانی قرار می‌گیرد و از همه طرف برای او بدبختی نازل می‌شود، باید یک راه نجات یا فراری پیدا کند که به صورت ناخودآگاه او را از بحران تاریکی که دچارش شده نجات دهد.

برای پیتر پارکر اندرو، این راه نجات یا راه فرار، احساسات است. احتمالا وقتی در کودکی آسیب دیده، با روی آوردن به احساسات، به آرامش رسیده است. همین باعث شده که در نوجوانی نیز از احساسات پیروی کند.

هر سه پیتر پارکر احساسات دارند اما پیتر اندرو، از احساسات نیرو می‌گیرد. در یکی از سکانس‌های فیلم راهی به خانه نیست، بعد از اینکه اسپایدرمن تام شروع به توضیح دادن نقشه می‌کند، اسپایدرمن اندرو قبل از اینکه به ادامه مبارزه بروند آن دو اسپایدرمن را صدا می‌کند و به آن‌ها می‌گوید که دوسشان دارد. این سکانس به خوبی نشان داد که اسپایدرمن اندرو از احساسات نیرو می‌گیرد.

تحلیل شخصیت اسپایدرمن تام هالند

اسپایدرمن تام هالند، به طور کلی با دو شخصیت دیگر، متفاوت است و این تفاوت به دلیل یکسری اتفاقات و رویداد‌های خاص در دنیای او است.

از آنجایی که پیتر تام هالند نسبت به دیگر پیتر پارکر‌ها جوان‌تر است و هنوز به پختگی نرسیده، پر از ترس و ضعف است. این ضعف زمانی خودش را نشان می‌دهد که دکتر استرنج می‌خواهد جادو فراموشی را اجرا کند ولی پیتر تام هالند شروع می‌کند به بهم زدن جادو. این سکانس نشان داد که پیتر تام هالند از تنهایی و نداشتن همدم می‌ترسد.

در واقع وجود همیشگی یک نفر که در هر شرایطی هوای او را دارد، قهرمان جوان را بد عادت کرده و نمی‌تواند بدون یار زندگی کند.

همچنین این وضعیت نشان داد که پیتر پارکر تام بدجوری هویت اسپایدرمن و پیتر پارکر را باهم ادغام کرده و از این می‌ترسد که هویت پیتر پارکر به تنهایی نتواند ام جی را عاشق کند.

مهم‌ترین اتفاق در دنیای او، وجود تونی استارک و تیم اونجرز است. پیتر پارکر تام هالند تقریبا هیچ وقت احساس تنهایی که دو پیتر پارکر قبلی تجربه کرده بودند را تجربه نکرده و همیشه کنار خودش دوستانی داشته که بتواند از آن‌ها کمک بگیرد.

وجود تونی استارک، به عنوان یک پدر معنوی برای پیتر پارکر تام هالند، خودش نوعی حس حمایت برای او است. لباس پیشرفته اسپایدرمن تام هالند، از طرفی برای او می‌تواند نمادی از همراهی و یاد تونی استارک برای او باشد و از طرفی می‌تواند نمادی از بی کفایتی خودش و زیر سایه کسی بودن باشد.

این بر می‌گردد به روحیه پیتر تام هالند که از چه زاویه‌ای به این موضوع نگاه کند. تا قبل از فیلم آخر اسپایدرمن، تام هالند هنوز به بلوغ ذهنی و هویتی نرسیده بود. با اینکه بحران خاصی هم طی نمی‌کرد و همه عزیزانش هم پیشش بودند.

اما بعد از فیلم جدید، او روند بلوغ خود را طی کرد. با مرگ عمه می، بالاخره تام هالند توانست احساس تنهایی را برای لحظاتی تجربه کند. عمه می که تا آخرین لحظه برای پیتر به عنوان یک مادر واقعی کنارش بود، برای پیتر مثل یک تکیه‌گاه بزرگ بود. اما بعد از مرگش پیتر بالاخره احساس ضعف را تجربه کرد.

او نه تونی استارک را داشت نه عمه می. اینجا نقطه عطف تحول تام هالند است. یا از شدت فشار روانی که دارد، تسلیم می‌شود و تا ابد با احساس ضعف و خشم خود زندگی می‌کند و یا تصمیم می‌گیرد از زیر سایه آن‌ها خارج شود و هویت خودش را داشته باشد.

بعد از اینکه تام هالند با نسخه‌های دیگر از پیتر پارکر روبه رو شد، توانست برای اولین بار خودش را از دید خودش ببیند. نسخه‌های متفاوتی از پیتر پارکر که هر کدام عزیزانی را از دست دادند و نه تنها باعث ضعیف‌تر شدنشان نشد، بلکه قوی‌تر شدند و توانستند هویت خود را حفظ کنند.

این برای پیتر تام هالند یک اتفاق ویژه بود؛ زیرا وقتی نسخه‌های موفق از خودش را دید، اعتماد به نفسش بالا رفت و خودش را برای یک تحول بزرگ آماده کرد.

در نهایت، در آخرین لحظات فیلم راهی به خانه نیست، پیتر تام هالند از زیر سایه تونی استارک بیرون می‌آید و با دوختن لباس جدیدش، نشان می‌دهد که بالاخره به بلوغ رسیده و تمام ترس‌ها و ضعف‌هایش را کنار گذاشته است. حتی وقتی تصمیم گرفت هویتش را به ند و ام جی نگوید، بازهم خبر از به بلوغ رسیدن پیتر تام هالند می‌دهد که بالاخره ترس تنهایی را کنار گذاشته و اکنون به خودش متکی است.

تا اینجا از روند بلوغ و ترس‌ها و ضعف‌های پیتر پارکر تام هالند گفتیم. اما بیایید به یکی از بهترین ویژگی‌های شخصیتی او اشاره‌ای داشته باشیم.

مهم‌ترین ویژگی شخصیتی پیتر تام هالند مسئولیت پذیری بیش از حد او است. یعنی حتی از دو پیتر پارکر قبلی نیز مسئولیت پذیر تر است. سکانس رهبری دو اسپایدرمن دیگر توسط پیتر تام هالند این را به خوبی نشان می‌دهد.

اما این مسئولیت پذیری بیش از حد، وقتی با ضعف‌های دوران نوجوانی‌اش همراه شود، می‌تواند تا حدودی به ضررش تمام شود. وقتی مسئولیت پذیر بودن از یک مرزی بگذرد، شخصیت دوست دارد همه چیز را تحت کنترل داشته باشد و اگر چیزی از کنترل خارج شود، بدجوری خودش را مقصر می‌داند.

در سکانسی از فیلم far from home، میستریو از ناخودآگاه پیتر پارکر بر علیه خودش استفاده می‌کند. در این توهمات به این اشاره میشود که پیتر پارکر همچنان از اینکه تونی استارک را از دست داده احساس گناه می‌کند. با اینکه هیچ اشتباهی مرتکب نشده است. این خاصیت مسئولیت پذیری بیش از حد است.

سخن آخر

هر سه شخصیت اسپایدرمن، ویژگی‌ها و هویت خاص خودشان را دارند. در واقع فیلم No way home نشان داد که حتی با وجود نسخه‌های کپی از شما، بازهم امکان ندارد که دو نفر مثل همدیگر باشند. این فیلم نشان داد هر کس هویت، بحران‌ها، ضعف‌ها و ترس‌های خودش را دارد و خودش هم مسئول ویژگی‌های خودش است.

بیشتر بخوانید:

تحلیل شخصیت لوکی – تولد یک خشم

تحلیل شخصیت بتمن – شوالیه تاریک گاتهام

تحلیل شخصیت مرد آهنی – قدرت در پس یک نقاب فلزی!

تحلیل شخصیت جوکر – هیتلر باش، ولی بامعنا باش!

تحلیل شخصیت ولورین – زوزه گرگ زخمی عاشق