هدف از مقررات ملی ساختمان چیست؟

در کشورهای مختلف به ‌منظور دستیابی به اهدافی مانند ایمنی، سلامت، بهداشت و همچنین صرفه اقتصادی فرد و جامعه ضوابط و مقرراتی را در بخش‌های متفاوت فعالیت‌های ساختمانی مدنظر قرار می‌دهند. به‌طوری‌که امروزه کمتر کشوری را می‌توان یافت که با تدوین و تنظیم قوانین اختصاصی یا عمومی فعالیت‌های ساختمانی را تحت نظم درنیاورده باشد. در ایران نیز مقررات ملی خاصی برای ساختمان تدوین شده و در دستور کار افراد جامعه قرار گرفته است. در ادامه مقررات ملی ساختمان در ایران را بیشتر مورد ارزیابی قرار می‌دهیم.

منظور از مقررات ملی ساختمان چیست؟

مقررات ملی ساختمان در واقع شامل مجموعه‌ای از ضوابط اجرایی و حقوقی لازم در طراحی، فنی، نظارت و همچنین اجرای عملیات ساختمانی از جمله تخریب، توسعه بنا، تغییر کاربری، نوسازی، بهره‌برداری از ساختمان، تعمیر و مرمت می باشد. لازم به ذکر است که تمامی این موارد با هدف ایمن کردن، بهداشت، آسایش، بهره‌دهی مناسب و صرفه اقتصادی صورت می‌گیرد.

مقررات ملی ساختمان بر اساس چه مواردی تنظیم می‌گردد؟

مقررات ملی ساختمان به ‌طورکلی با توجه ‌به موارد زیر تعیین شده است:

• تنظیم مقررات ملی ساختمان
• سلسله ‌مراتب تنظیم مقررات ملی ساختمان
• انتشار مقررات ملی ساختمان

هدف اصلی از تدوین مقررات ملی ساختمان

مقررات ملی ساختمان از طراحان و فعالان در حوزه فعالیت ‌های ساختمانی می‌خواهد که بر اساس اصول مهندسی درج شده در آن طراحی و محاسبات مورد نیاز را انجام دهند. این مقررات و ضوابط به‌ گونه‌ای تنظیم شده است که ضمن نظارت بر ساخت اصولی ساختمان ‌ها، سازندگان را موظف می‌کند که ایمنی و بهداشت را در حیطه فردی خود به طور کامل رعایت کنند.

 به بیانی دیگر مقررات ملی ساختمان تعیین‌کننده ایمنی، بهداشت و سلامت افراد جامعه است. بناهایی که با رعایت این قوانین و مقررات ساخته می‌شوند مهندسی‌ساز و استاندارد هستند. رعایت این ضوابط در حین ساخت ساختمان موجب حفظ سلامت سازندگان و افزایش کیفیت و عمر ساختمان می‌گردد.

اگرچه شاید در ظاهر برخی از این قوانین و مقررات دست ‌و پاگیر باشند و هزینه ‌های ساخت‌وساز را افزایش دهند، اما در نهایت موجب کاهش هزینه‌های نگهداری، کاهش مصرف انرژی هزینه نوسازی و بازسازی و ... می‌شود.

مبحث 10 مقررات ملی ساختمان

یکی از مهم‌ ترین مباحثی که در مقررات ملی ساختمان وجود دارد مبحث 10 است. در مقررات ملی مبحث 10 هدف تعیین حداقل ضوابط و مقرراتی است که در تحلیل، طراحی و اجرای ساختمان‌ های فولادی به‌ منظور تأمین ایمنی و بهره ‌برداری مناسب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مبحث الزامات عمومی، طرح لرزه‌ای، ساخت، نصب و کنترل به طور کامل مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌گیرد.

این مبحث عمدتاً در محدوده ساختمان ‌های فولادی با کاربری‌ هایی که در قانون نظام‌ مهندسی و کنترل ساختمان و آیین ‌نامه اجرایی آن درج شده است کاربرد دارد. لازم به ذکر است که سازه ‌های خاص مانند پل‌های فولادی و همچنین ساختمان‌های فولادی که باید مقررات و ضوابط خاصی را در طراحی و اجرای آن‌ها به کار گرفت مشمول مبحث 10 نمی‌شود.

روش طراحی در مبحث 10 مقررات ملی ساختمان

در فایل دانلود مبحث 10 مقررات ملی ساختمان از روش ضرایب بار و مقاومت یا به ‌اصطلاح LRFD برای طراحی و تأمین الزامات حالت ‌های حدی مقاومت استفاده می‌شود. این روش بر پایه و اساس جنبه احتمالاتی بار و مقاومت، تجربیات مهندسی، کالیبراسیون با روش تنش مجاز و ... استوار است. در روش ضرایب بار و مقاومت به ‌منظور اعمال ضرایب ایمنی از دو روش استفاده می‌کنند.

 بدین صورت که در مرحله نخست با اعمال ضرایب بزرگ‌تر و تشدید بارها و در دومین مرحله نیز با اعمال ضرایب کوچک‌تر از یک و کاهش میزان مقاومت تحلیل و طراحی انجام می‌شود. البته در مبحث 10 امکان استفاده از طراحی بر اساس روش مقاومت مجاز ASD نیز وجود دارد و امکان‌پذیر است.

مبانی طراحی سازه‌های فولادی در مبحث 10

در مبحث 10 مقررات ملی ساختمان مبانی طراحی سازه‌ها، بررسی و کنترل آن‌ها در حالت‌های حدی جهت تأمین ایمنی و قابل بهره ‌برداری است. این حالت‌های حدی به شرح زیر است.

·        حالت ‌های حدی بهره‌ برداری

منظور از حالت ‌های حدی بهره‌برداری حالت‌هایی است که مجموعه سازه که در برگیرنده اعضا، اتصالات است تا رسیدن به‌تمامی آن حالت‌ها به طور کامل وظایف خود را انجام می‌دهند (این حالت‌ها می‌تواند شامل حفظ ظاهر، قابلیت نگهداری، آسایش و دوام باشد). لازم است اشاره کنیم با رسیدن به هرکدام از آن‌ها دیگر نمی‌توانند وظایف خود را انجام دهند.

·        حالت‌های حدی مقاومت

حالت‌های حدی مقاومت شامل حالت‌هایی است که مجموعه سازه متشکل از اعضا و اتصالات در کنار حفظ انسجام خود مقاومت کافی و شکل‌پذیری خود را تحت اثر ترکیبات متفاوت بارگذاری تا رسیدن به حالت‌هایی مثل کمانش، تسلیم گسیختگی و ... حفظ می‌کند، اما به ‌محض رسیدن به هرکدام یک از آن‌ها دیگر نمی‌تواند پایداری خود را نگه دارد و آن را از دست می‌دهد.

خرید کتاب مبحث 10 مقررات ملی ساختمان ایران

با توجه ‌به اهمیت این مبحث در خصوص سازه‌های فولادی هر چند مدت یکبار تغییراتی در این قوانین و مقررات در راستای حفظ ایمنی، بهداشت، سلامت افراد جامعه و استاندارد سازه‌ها انجام می‌شود. از این ‌رو نیاز است که مهندسان عمران و ساختمان همواره اطلاعات جامع و به‌روزی داشته باشند تا بتوانند پروژه‌های خود را به بهترین شکل ممکن اجرا و پیاده‌سازی نمایند.

فروشگاه‌ها و وب ‌سایت‌های اینترنتی بسیاری وجود دارد که مهندسین فعال در این حوزه و اساتید دانشگاه و دانشجویان می‌توانند برای خرید حضوری یا اینترنتی کتاب مبحث 10 مقررات ملی ساختمان به آن‌ها مراجعه کنند. البته امروزه با توجه ‌به مشغله‌ های زندگی، ترافیک و ... اکثر افراد خرید آنلاین را ترجیح می‌دهند و این روش می‌تواند مزایای بسیاری داشته باشد.

اگر شما نیز جز جامعه مهندسین، اساتید و دانشجویان عمران و ساختمان ‌سازی کشور هستید و در جستجوی بهترین کتب و منابع آموزشی برای مبحث 10 و مقررات ملی ساختمان هستید کافی است که به وب سایت رایان بوک https://rayanbook.com/ مراجعه کنید. رایان بوک فروشگاه کتب تخصصی و دانشگاهی است که برترین کتاب ‌ها از انتشارات مختلف را بر روی وب‌سایت خود قرار داده است تا علاقه‌مندان به علم و دانش به‌راحتی بتوانند با مراجعه به آن کتب موردنظر خود را خریداری کنند.