همه چیز درباره فرِی؛ خدای باران و خورشید

فریور (FREY-ur)، فرو (Fro) خدای وانیر (Vanir) ساکن در اَزگارد (Asgard – سرزمین خدایان) است که بیشتر با نام فرِی شناخته می‌شود. نام فریور به معنای ارباب یا پادشاه در زبان نورس باستان است که می‌تواند نشان‌دهنده قدرت و تسلط فری بر عناصر طبیعی باشد (چرا که می‌دانیم خدایان وانیر خدایانی هستند که حیطه قدرتشان در کنترل عناصر طبیعی نظیر آب و هوا است). فری به همراه خواهرش فریا (Freyja) و پدرش یورد (Njord) به عنوان غرامت جنگی پس از اتمام جنگ‌های خدایان وانیر و آسیر به سرزمین اَزگارد وارد شدند.

• نبرد خدایان اَزگارد و واناهیم

فری که در زمان ورود به اَزگارد کودکی بیش نبود با از دست دادن اولین دندان شیری مطابق رسومات مردمان نورس باید هدیه‌ای به او تعلق می‌گرفت که خدای خدایان اودین (Odin) تصمیم می‌گیرد سرزمین اِلف‌ها (Alfheim – که اِلف‌ها و پریان (Fairy) در آن زندگی می‌کردند) را به او هدیه می‌دهد.

با گذر زمان فری به خدایی تبدیل می‌شود که کنترل تابش نور طلایی خورشید و تابستان‌های گرم و حاصل‌خیز را بدست دارد (با توجه به آب و هوای سرزمین‌های شمالی اروپا و اتکای آنها بر کشاورزی و دامداری ارزش و اهمیت قدرت‌های فری در متعادل کردن آب و هوا مشخص است).

فری به تدریج به خدای محبوب میان خدایان اَزگارد تبدیل می‌شود که باعث می‌شود هدایای زیادی از آنان دریافت کند؛ شمشیر جادویی فری که گفته می‌شود از پرتوهای طلایی خورشید ساخته شده و شمشیری هوشمند است که به محض بیرون آمدن از غلافش با اراده خودش قادر به مبارزه بود. شمشیر مخصوص فری که متاسفانه نام دقیقش در تاریخ گم‌شده است بعد از میولنیر ثور، کابوس جاینت‌های یخی بود چرا که نور ساطع شده از آن عنصری شکنجه‌گر برای جاینت‌هایی بود که از نور و روشنایی فراری بودند.

• ماجرای عاشق شدن فری که به قیمت شمشیرش تمام می‌شود

در داستان بریده شدن موهای سیف (Sif – همسر ثور) نیز گرازی طلایی (گالین‌برستی – Gullinborsti به معنای موطلایی) به فری هدیه داده شد که نه تنها قادر به دویدن بر روی آب و در آسمان است، بلکه از هر اسبی می‌تواند سبقت بگیرد. پوست طلایی این گراز نیز در دل تاریکی می‌درخشد و مسیر را روشن می‌کند.

هدیه دیگری که مختص فری است و در داستان‌های اساطیری حضور دارد، کشتی او اسکیدبالدنیر (Skidbladnir) است که در طی همان داستان بریده شدن موهای سیف به فری هدیه داده می‌شود. از ویژگی‌های مهم این کشتی جادویی می‌توان به قابلیت تا شدن آن اشاره کرد، به طوری که این کشتی عظیم با چند تا به قدری کوچک می‌شود که در کیف کمری فری جا می‌گیرد. نام اسکیدبالدنیر به معنای “ساخته شده با تکه‌های نازک چوب است” که برای اهدافی خداگونه (نه سفر بر روی امواج اقیانوس) ساخته شده است که در فرهنگ و تمدن وایکینگ‌ها در ساخت کشتی شاهد این موضوع هستیم که کشتی‌ها با مواد و تزئینات مختلف در راستای اهداف مشخص هر یک ساخته می‌شدند.

• داستان بریده شدن موهای سیف را خاطرتان هست؟

نام فری مشابه نام خواهرش فریا، بیش از آنکه اسم باشد صفتی است که به پادشاهان وایکینگ‌ها تعلق می‌گرفت اما از القاب فری می‌توان به “آنکه هیچ نفرتی در وجودش نیست” یا “پیشروی خدایان” اشاره کرد که دلیل انتخاب این القاب در زمینه قدرت فری، حاصل‌خیزی زمین، نور و گرمای خورشید و آب باران، صلح و ثروت نهفته است.

در فرهنگ ژرمنیک و نوردیک با اینکه داستان‌های کمی از فری باقی مانده اما مراسم پر زرق و برقی برای پرستش او در میان وایکینگ‌ها وجود داشته، چرا که با توحه به اینکه وایکینگ‌ها بیش از آنکه جنگجو و مبارز باشند مردمی کشاورز و دام‌پرور بودند که برایشان حاصل‌خیزی زمین، باران و نور و گرمای خورشید اهمیت بیشتری نسبت به مبارزه و خون‌خواهی داشت و این امر فری را به خدای محبوب عامه مردم اروپای شمالی تبدیل می‌کند.

مراسم‌ پرستش فری در فصول مختلف سال، در هنگام کاشت بذر، زایمان دام، برداشت محصول و حتا ازدواج اهالی برگزار می‌شد و همواره در تمام این مراسم حیوان مخصوص فری که گراز است برایش قربانی می‌شد. ☹

فری، حاکم اَلف‌هیم در آخرالزمان نورس در مقابل جاینت آتشین، یعنی سورت (سورتر – Surtr) قرار می‌گیرد و به دلیل نداشتن شمشیر مشهورش (گفته می‌شود فری در رگناروک به جای شمشیر شاخ گوزنی جادویی را به دست می‌گیرد که مشخصاً قادر به مقاومت دربرابر شمشیر غول‌آسا و آتشین سورت نخواهد بود) توسط سورت کشته می‌شود.

• عاقبت هولناک خدایان در رگناروک

---

آشنایی با سورت؛ کابوس موجودات عوالم 9گانه

سورت یا سورتر یکی از جاینت‌های اساطیر نورس است که ماهیتی کاملاً متفاوت نسبت به جاینت‌های تبعید شده به یوتن‌هیم (Jötunheim) دارد. در هنگام خلقت هستی از خلاء (Ginnunga-gap) جاینت‌های یخی از اولین حیات یعنی ایمیر (Ymir) ساخته شدند که پس از مرگ ایمیر به سرزمین‌های دوردست فرار کردند تا در روز موعود به عالم خدایان بازگشته و انتقام نسل خود را از آنها بگیرند.

اما سورت جاینتی عظیم‌الجثه از جنس آتش است که در همان خلاء هستی از بقایای دنیایی دیگر باقی مانده و در تاریکی نظاره‌گر اتفاقات عوالم 9گانه اودین و فرزندانش است. سورت نگهبان تاریکی و سکوت است و با زاد و ولد خدایان و مخلوقاتشان، با خلقت خورشید و ماه و ستارگان از خدایان کینه دارد و منتظر می‌ماند تا در زمان درست به سرزمین خدایان وارد شده و با عده‌ای از هم‌نوعانش دنیا را به نقطه اول، خلاء، سکوت و تاریکی بازگرداند (همه ما در انتهای یک روز شلوغ و پر سر و صدا حسی شبیه به سورت داریم).

سورتر در زبان نوردیک به معنای “سیاه در اثر سوختن” است. گفته می‌شود که سورت فرزندانی خلق می‌کند که آنها را در موسپل‌هیم (Muspelheim – سرزمین آتش) مستقر کرده تا در آخرالزمان نورس توسط آنها لشکری تشکیل دهد و سر و صدای نبرد . جشن و پایکوبی دائمی خدایان را برای همیشه ساکت کند. (سورت درواقع همان همسایه پیر و بداخلاقی است که مهمانی را بهم می‌زند)

در هنگام رگناروک فری کسی است که مقدر شده در برابر سورت بایستد تا خاکستر شدن دنیای خدایان را به تعویق اندازد، اما به دلیل از دست دادن شمشیر معروفش قادر به مقابله با شمشیر آتشین سورت نیست و درنهایت توسط او به قتل می‌رسد و درنهایت با نابود شدن تک‌تک خدایان سورت شمشیر عظیم و آتشینش را بالا برده و از نوک شاخه‌های درخت زندگانی یعنی ایگدراسیل که محل شکل‌گیری عوالم 9گانه نورس و خانه‌ی خدایان، انسان‌ها، الف‌ها و دورف‌ها و حتا جاینت‌هاست را به طور کامل آتش می‌زند و دنیا را به خاکستری تبدیل می‌کند که در اعمال دریا غرق می‌شود.

تاریخ‌دانان ایده‌ی سورت آتشین در اساطیر نورس را حاصل مشاهده فوران کوه‌های آتشفشانی توسط وایکینگ‌ها می‌دانند، آتشی ویران‌گر که از دل اعماق زمین بیرون می‌زند، زمین‌لرزه به ایجاد کرده و عالم را نابود می‌کند.