بررسی بازی رومیزی ددان – کز دیو و ددان ملولم

در غوغای جعبه‌های پرزرق و برق که هر کدام سعی می‌کنند محتوای مقوایی و پلاستیکی بیشتری در دل خود جای دهند؛ هستند بازی‌هایی که همتشان براین است که عمق را در میان گیم‌پلی بازی ارائه کنند. این بازی‌ها اصولا از نظر حجمی و جرمی، از یک جسم تو جیبی پا فراتر نمی‌گذارند ولی در دل خودشان دریایی از شگفتی و سرگرمی نهفته دارند.

امروز به سراغ یکی از همین بازی‌ها رفته‌ایم. عضو سوم خانواده بازی‌های توجیبی گروه باهمزی که دو بازی اول آن‌ها، دیوان و اسم‌کارتیل با استقبال خوبی رو به رو شدند. اسم این عنوان ددان است و به گفته خود تیم سازنده برادر کوچک دیوان به شمار می‌رود.

دیوان دقیقا همان مافیا نقش‌دار روتین است که گرافیک و شخصیت‌های آن ایرانیزه شده است؛ در بازی دیوان، گروه مافیا جای خود را به دیو و جن دادند و شهروندان رخت رعیتی پوشیدند. ددان هم در همان حال و هوا سیر می‌کند و همان اتمسفر و تم را در بستری جدید پیاده سازی کرده است. با ما و بررسی بازی ددان همراه باشید.

شش دقیقه تا رستگاری

ددان داستان یک دهکده کوچک است که به دست دیو و ددان افتاده است. زیرک دهکده کمر به نجات هم کیشانش بسته است و سعی می‌کند با همرنگ شدن با ددان خودش را از گزندشان حفظ کند. داستان ددان بسیار ایرانیزه شده است و به اتمسفر بازی می‌نشیند. در مورد تم و جنبه بصری بازی صحبت بیشتر صحبت خواهم کرد؛ فعلا بهتر است به سراغ هسته اصلی بازی، یعنی گیم‌پلی برویم.

بازی دو فاز دارد که فاز اول یک به یک بیست سوالی روتین شباهت دارد، البته با چند تفاوت. قبل از شروع بازی، نقش‌ها به صورت رندوم بین بازیکنان پخش می‌شود. کسی که نقش دیو را دارد، کارتش را رو می‌کند و گرداننده بازی می‌شود. سپس همه بازیکنان چشمانشان را می‌بندند و دیو یک کلمه را به کمک کارت‌های بازی انتخاب می‌کند؛ سپس خود دیو چشمش را می‌بندد و زیرک بازی هم جواب را می‌بیند و سپس دیو بیدار می‌شود و جواب بازی را می‌پوشاند.

در این مرحله همه بازیکنان بیدار می‌شوند و شروع به پرسیدن سوال از دیو می‌کنند. آن‌ها سه دقیقه فرصت دارند تا جواب بازی را که توسط دیو انتخاب شده است را پیدا کنند. دیو تنها می‌تواند با کلمات بله و خیر پاسخ بازیکنان را بدهد و اگر جواب بازی پیدا شد، بازیکنان به مرحله بعد می‌روند؛ در غیر این صورت همه بازنده آن دست به شمار می‌روند. پس بازی در فاز اول حالت همکاری دارد و زیرک بازی بدون آن که نقشش مشخص شود باید بازیکنان را به سمت درست یافتن جواب، هدایت کند.

در صورتی که جواب بازی توسط بازیکنان به درستی حدس زده شد، ساعت شنی بازی برمی‌گردد و بازیکنان همان قدر که زمان باقی مانده است فرصت دارند تا زیرک بازی را تشخیص دهند. این فاز استنتاج از روی سوالاتی که بازیکنان در طور فاز اول پرسیده‌اند به سرانجام می‌رسد. تا قبل از تمام شدن شن‌های نارنجی ساعت شنی بازی، دیو باید رای‌گیری کند و تیم ددان به همراه دیو باید زیرک را پیدا کنند تا برنده باشند؛ در غیر این صورت زیرک بازی با زیرکی تمام توانسته است تا بازی را یک تنه ببرد و دیو دست بعدی بازی می‌شود.

البته در این میان یک شخصیت دیگر هم هست؛ کسی که می‌تواند معادلات را به هم بزند: مردد. کسی که نقش مردد را در اختیار دارد تا قبل از رای‌گیری می‌تواند خودش را معرفی کند و حدس بزند که زیرک کیست. اگر درست این کار را انجام دهد، تیم ددان برنده بازی هستند و مردد به علاوه امتیاز آن دست بازی، یک امتیاز بیشتر دریافت می‌کند. در صورتی که مردد اشتباه یکی از هم‌تیمی‌هایش را حدس بزند، کل تیم ددان آن دست را واگذار کرده‌اند.

قیل و قال برای هیچ؟

بازی سیستم امتیازدهی عجیبی دارد. یعنی پس از گذشت چند دست با نگاه انداختن به برگه امتیازات ممکن است ببینید کسی که کل بازی ساکت بوده و کمک چندانی به روند بازی نکرده است، بیشترین امتیاز را در اختیار دارد و بالعکس.

در کل سیستم امتیازدهی ددان جایی است که تمام نکات مثبت آن زیر سوال می‌رود. برای مثال بزرگ‌ترین ایراد این سیستم، عدم کسر امتیاز از زیرک در صورت عدم کمک رسانی باقی بازیکنان در قسمت اول و حدس اشتباه مردد است. مردد بازی می‌تواند به راحتی کل تیم را به باد فنا بدهد بدون آن که پیامد خاصی در انتظارش باشد. هم‌چنین بنا بر سیستم امتیازدهی کسی که چند امتیاز جلوتر است در صورت دیو شدن، یک کلمه کم امتیازتر را انتخاب می‌کند تا به قطع برنده بازی شود!

البته تیم سازنده بازی برای شخص بنده توضیحاتی مبنی بر تفاوت سیستم امتیازدهی اصلی با محصول خروجی ارائه کردند که بسیار قانع کننده بودند؛ اما منتقد برای عموم یک محصول را بررسی می‌کند و این توضیحات صرفا برای من کافی بود. محصولی که امروز به دست مخاطب می‌رسد ایراد امتیازدهی وحشتناکی دارد و هیچ توضیحی این مشکل را رفع نخواهد کرد. پیشنهاد من ارائه سیستم امتیازدهی اصلی به صورت یک فایل آنلاین و رایگان است که می‌تواند این مشکل بزرگ را به سادگی رفع کند.

زیبای سست

طراحی بصری بازی فوق‌العاده است و امین انصاری توانسته است تا رسالت طراحی هنری خود را به بهترین شکل انجام دهد. همانند سری بازی‌های توجیبی باهمزی، ددان هم در یک قوطی فلزی عرضه شده است. قوطی‌ای که بر خلاف ظاهرش چندان به رنگ و طرح خود وفادار نیست و به سرعت خط و خش را به جان می‌خرد. قوطی بازی به لطف ساختار ضعیفش به شدت آسیب‌پذیر است و بعد از مدتی کوتاه، صورتی ژنده بر خودش می‌گیرد.

کارت‌های بازی هم از چنین قانونی پیروی می‌کنند. ساختار آن‌ها در اولین نگاه بسیار عالی به نظر می‌رسد و طرح زرین‌کوب شخصیت‌ها هم جلوه خاصی به آن‌ها داده است ولی این کارت‌ها به سرعت دورشان سفید می‌شود. برای یک بازی استنتاجی و شخصیت مخفی این می‌تواند یک تیر خلاص مستقیم در راستای شقیقه‌ باشد. حتی اگر از سفیدی دور کارت‌ها چشم‌پوشی کنیم، خط و خش پذیری بدنه سیاه آن‌ها می‌تواند قاتل زودهنگام بازی شما باشد.

نفوذی!

از همه این مسائل که بگذریم، از یک موضوع نمی‌شود به سادگی عبور کرد: لایسنس. ددان از روی بازی ژاپنی Insider بازسازی شده است. این نکته تنها در صفحه 36 کتابچه قوانین در یک خط ریز نوشته شده است. روی قوطی و کتابچه و هیچ کجای دیگر اسمی جز اسم باهمزی به چشم نمی‌خورد. خیلی از گروه‌ها هستند که این روزها دست به کپی، بازسازی و ایرانیزه کردن عناوین خارجی می‌زنند. آن‌هایی که به مخاطب و حرفه خود احترام می‌گذارند به سراغ کسب لایسنس رسمی می‌روند و بقیه این زحمات برایشان بی‌معنی است. شاید هم این عمل بیش از حد برایشان هزینه‌بر است و صرفا برای پر کردن جیب‌هایشان به سراغ این صنعت آمده‌اند.

اکثر این گروه‌ها حداقل این‌قدر به مخاطب خود احترام می‌گذراند که اسم طراح و عنوان اصلی را روی بازی درج کنند. .اما ددان پر زرق و برق ما نه تنها به یک خط ریز برای عنوان اصلی در آخرین صفحات کتابچه قوانین بسنده کرده است، بلکه حتی نامی از طراح اصلی بازی نبرده است. آیا طراحی گرافیکی جدید یک بازی و دست بردن در قوانین و ایجاد یک سیستم معیوب امتیازگیری شما را صاحب امتیاز یک عنوان می‌کند؟

جمع‌بندی

ددان بازی دورهمی خوبی می‌تواند باشد که سیستم امتیازگیری بسیار بد آن، تمام معادلاتش را بر هم می‌زند. شما می‌توانید صرفا از جریان بازی لذت ببرید. یادتان باشد بازی برای 4 تا 8 نفر طراحی شده است ولی در حقیقت تنها حالت 7 و 8 نفره آن قابل بازی کردن است؛ چرا که حضور بازیکنان کمتر از این اعداد، قسمت گیم‌پلی بازی را که تنها نکته قوت آن است را هم از کار می‌اندازد! با توجه به مشکلات تولیدی قوطی و کارت‌ها، مشکل لایسنس هنوز هم برای من بزرگ‌ترین ضعف این عنوان به حساب می‌آید.

در کل اگر ددان را با همه ایراداتش دوست داشته باشید، باید با طول عمر کوتاه آن  هم از نظر فیزیکی و هم تکرارپذیری کنار بیایید. قیمت کنونی بازی چیزی حدود 90 هزار تومان است که می‌توانید آن را از فروشگاه‌های بازی‌های رومیزی تهیه کنید.