۱۰ کنسول رترو افسانه‌ای با گرافیک هایی که همه را انگشت به دهن کردند!
اسطوره‌هایی که دنیای بازی را متحول کردند!
منتخب سردبیر
26 نکته جالب درباره پلی استیشن ویتا که شاید ندانید
نوشته شده توسط شکیبا سادات وکیلی | ۵ آبان ۱۴۰۴
یکی از معضلات مهمی که دنیای بازی‌هایی ویدئویی در سال‌های اخیر با آن گریبانگیر شده، یکنواختی است. این موضوع بیش از هرچیزی به ظهور و محبوبیت روزافزون موتورهای بازی‌سازی مانند Unreal Engine و Unity است. وجود چنین موتورهای بازی همه‌گیری سبب شده که مانند گذشته بازی‌سازها دیگر به فکر افزایش و بهبود گرافیک بازی‌ها نیافتند. اما در گذشته‌ای نه‌چندان دور قائده بازی به‌صورت دیگری بود.
کنسول‌های مدرن نیز یکی از بزرگترین مسببان وضع فعلی هستند. زیرا در حالی که کنسول‌های امروزی از تراشه‌های گرافیکی Nvidia یا AMD استفاده می‌کنند، کنسول‌های قدیمی‌تر تنوع بسیار بیشتری در رویکرد خود نسبت به جلوه‌های بصری و گرافیک بازی‌ها داشتند. در این مقاله از ویجیاتو به معرفی کنسول‌هایی می‌پردازیم که رویکردی پیشرو نسبت به گرافیک داشتند و بازی‌ها را به سطح جدیدی ارتقا دادند.
۱۰ کنسول رترو که گرافیکی فراتر از زمان خود داشتند
گرافیک و جلوه بصری کنسول‌های رترو، اغلب بازتابی از هویت آن کنسول بودند و به‌خوبی می‌توانستند آن کنسول را تعریف کنند. بسیاری از طرفداران کنسول‌های رترو به‌واسطه گرافیک‌های متفاوتی که هرکدام از این کنسول‌ها داشتند، اغلب در هر نسل چند کنسول را تهیه می‌کردند تا از تجربه منحصر به‌فردی که هر کنسول ارائه می‌داد بهره مند شوند. این در حالی است که کنسول‌های امروزی تفاوت محسوسی با یکدیگر ندارند و عملا تجربه یکسانی ارائه می‌دهند.
Nintendo Entertainment System
بدون شک NES کنسولی بود که در دهه ۱۹۸۰ میلادی یکه‌تاز دنیای بازیهای ویدئویی بود و حتی توانست رکوردهایی که آتاری ۲۶۰۰ به‌جا گذاشته بود را نیز به نام خود کند. این کنسول که در ایران به اشتباه میکرو نامیده میشد، هنوز هم پس از چهل سال، در ایران و جهان محبوب است که برای آن بازی ساخته می‌شود و بازیکنان زیادی با این کنسول به تجربه بازیهای مختلف می‌نشینند.
یکی از نکاتی که این کنسول را تا این محبوب و به‌یاد ماندنی کرده است، نحوه استفاده بازی‌هایش از سخت‌افزار گرافیکی آن است. این کنسول از تراشه گرافیکی Ricoh 2C02 به‌عنوان تراشه گرافیکی اصلی استفاده می‌کرد. اما این گرافیک در واقع یک هم‌پردازنده با پردازنده Ricoh 2A03 بود که همزمان با آن کار می‌کرد.
همین چینش عجیب و جذاب پردازنده‌های گرافیکی در این کنسول باعث شده که بازیهای NES همچنان با وجود سن زیاد این کنسول ظاهری بسیار زیبا دارند و همچنان بازی‌کردن با این کنسول تجربه‌ای جذاب و لذت بخش باشند. یکی از بازی‌هایی که به‌خوبی نمایانگر این موضوع می‌باشد، Kirby's Adventure است. فضای چشم‌نواز این بازی به هیچ عنوان باعث نمی‌شود که حتی ثانیه‌ای به این فکر بیافتید که به تجربه یک بازی بسیار قدیمی نشسته‌اید.
Sega Master System
سگا هم مانند بسیاری از تولید کنندگان ژاپنی، کار خود را از بازار محلی خود یعنی ژاپن آغاز کرد. اما اولین تلاش بین‌المللی سگا که Sega Master System نام داشت اما در ژاپن با نام Sega Mark III به فروش می‌رسید، انقلابی در دنیای بازیهای ویدئویی به پا کرد. البته که رقیبی سرسخت با نام NES پیش روی این کنسول وجود داشت که چالش‌هایی جدی برای آن به‌وجود آورد.
البته که علاوه بر NES، رقبای دیگری نیز برای این کنسول وجود داشت. همین رقبای قدرتمند باعث شدند که در نهایت این کنسول سگا نتواند به آن جایگاهی که لیاقتش را داشت برسد. با این حال گرافیک این کنسول یکی از نکاتی بود که باعث میشد این کنسول در مقایسه با رقبایش ارزنده‌تر به نظر بیاید.
پردازنده Zilog Z80 باعث شده بود که از نظر فنی این کنسول حرف‌های زیادی برای گفتن داشته باشد و بتواند عملکردی بسیار مناسب در انواع مختلف بازی‌ها از خود نشان دهد. با یک مقایسه ساده بین Super Mario Bros در NES و Alex Kidd in Miracle World در Master System میتوانیم تفاوتی آشکار را ببینیم که دلیلی محکم برای برتری سخت‌افزاری این کنسول است.
TurboGrafx-16
یکی از عجیب‌ترین کنسول‌هایی که در این لیست می‌توانست قرار بگیرد، TurboGrafx-16 است. این کنسول که در خارج از آمریکای شمالی با نام PC-Engine شناخته میشد، یکی دیگر از رقبای متعدد و فراوان NES و Master System محسوب میشد. یکی از نکاتی که در زمان عرضه درباره این کنسول مطرح شد و تبلیغات فراوانی نیز روی آن صورت گرفت ۱۶ بیتی بودن این کنسول بود. اما این موضوع به هیچ عنوان ربطی به پردازنده آن نداشت.
TurboGrafx-16 از پردازنده‌ای قدیمی‌تر مشابه آتاری 2600 و NES استفاده می‌کرد. اما پردازنده گرفیکی اختصاصی آن که Hudson Soft HuC6270 نام داشت، از لحاظ فنی یک پردازنده ۱۶ بیتی محسوب میشد. این کنسول به واسطه همین پردازنده اختصاصی توانست بازی‌هایی مانند Keith Courage in Alpha Zones را اجرا کند که گرافیک‌هایی چشمگیر نسبت به زمان خود به نمایش گذاشتند.
Atari Jaguar
احتمالا حضور Atari Jaguar در این لیست نسبتا عجیب باشد. زیرا این کنسول، آخرین تیر در کمان آتاری برای رقابت با نینتندو و سگا در بازار کنسول‌های بازی بود. البته که این کنسول در زمان عرضه به‌واسطه نوآوری‌هایش توانست بسیاری از طرفداران را مجددا نسبت به آتاری امیدوار کند. اما عمر این امیدواری زیاد نبود و به‌واسطه مشکلات متعدد خیلی زود به ناامیدی تبدیل شد.
آتاری جگوار به‌عنوان یک سیستم ۶۴ بیتی معرفی شد و قصد داشت که به‌طور کلی از دوره ۳۲ بیتی عبور کند. البته که افراد کمی هستند که از لحاظ فنی این کنسول را به عنوان یک کنسول ۶۴ بیتی قبول داشته باشند. زیرا جگوار از چندین پردازنده موازی استفاده می‌کرد و قرار بود که در کنار هم قرار گرفتن این چند پردازنده در مجموع ۶۴ بیت را تشکیل دهد.
پردازنده‌هایی که در جگوار به کار رفته بودند عبارتند از تراشه ویدیویی ۳۲ بیتی Tom، تراشه صوتی ۱۶ بیتی Jerry و پردازنده ۱۶ بیتی Motorola 68000. قرار گرفتن این پردازنده‌ها در کنار هم قدرت خوبی را در اختیار بازی‌سازان قرار می‌داد اما بسیاری از توسعه‌دهندگان به دلیل آشنایی با پردازنده Motorola، صرفا از آن استفاده کردند که باعث شد بازی‌ها صرفا در حد سگا جنسیس باشد.
Sega Genesis
سگا جنسیس کنسولی بود که برای رقابت با NES و TurboGrafx-16 در ژاپن عرضه شد. با این تفاوت که زمانی که هر دو این کنسول‌ها از پردازنده‌های ۸ بیتی استفاده می‌کردند. جنسیس از یک پردازنده ۱۶ بیتی بسیار سریع استفاده می‌کرد که چیزی فراتر از کنسول‌های بازی بود و در کامپیوترهای خانگی آن زمان رایج بود.
قرار گرفتن این قدرت پردازشی عجیب در کنار پشتیبانی خارق‌العاده سگا از بازی‌سازان سبب شد که بازیهای شاهکاری برای این کنسول خلق شود. پردازنده قدرتمند جنسیس از فرآیندی عجیب برای تغذیه تراشه ویدیویی نمادین کنسول استفاده می‌کرد که بعدها با عنوان Blast Processing معروف شد.
این فرآیند که با نامگذاری‌اش به سرعت بالای گرافیک‌های جنسیس در مقایسه با رقبایش نیز اشاره داشت، باعث شد که توانایی ساخت بازی‌هایی خاطره‌انگیز فراهم شود. از جمله این بازی‌ها می‌توان به سری Sonic the Hedgehog اشاره کرد که فضای بصری بسیار چشم‌نوازی داشتند.
Super Nintendo Entertainment System
احتمالا از نام این کنسول هم به‌سادگی می‌توانید متوجه داستان پشت پرده‌اش بشوید. سوپر نینتندو جانشین قدرتمند نینتندو انترتینمنت سیستم یا همان میکرو بود. این کنسول که در ژاپن با نام Super Family Computer عرضه شد، برای رقابت بهتر با Sega Genesis و Blast Processing آن طراحی شده بود و به‌خوبی نقاط ضعف کنسول قبلی را برطرف کرده بود.
گرافیک SNES طیف بسیار گسترده‌ای داشت و از تصاویر 2D استاندارد تا کیفیت 3D نزدیک به Nintendo 64 متغیر بود. اما به‌طور کلی گرافیک استاندارد توسط S-PPU پشتیبانی میشد و پردازش گرافیک پیشرفته‌تر توسط تراشه‌های اضافی در برخی کارتریج‌ها امکان‌پذیر بود.
همین سیستم جالب پردازش گرافیکی این کنسول باعث شد که دست سازنده‌ها حتی نسبت به کنسول قبلی نینتندو نیز بیشتر باز باشد. میتوانیم مهم‌ترین دلیلی که باعث شد SNES بازیهای خیره‌کننده و گرافیکی‌ای مانند Star Fox داشته باشد را همین موضوع بدانیم.
Neo Geo
همانند TurboGrafx-16، کنسول Neo Geo هم یکی از آن کنسول‌هایی بود که به‌صورت فراگیر به ایران وارد نشد. Neo Geo کنسولی بود که توسط سازنده برجسته بازیهای آرکید یعنی SNK، ساخته شد. این شرکت قصد داشت که Neo Geo را تبدیل به آن کنسولی کند که به رقابت Super Nintendo و Sega Genesis پایان دهد و تاج پادشاهی بر دنیای کنسول‌های بازی را بر سر خود بگذارد.
این کنسول آنقدر قدرتمند بود که شرکت سازنده‌اش آن را یک ماشین ۲۴ بیتی نامید. البته که Neo Geo صرفا یک پردازنده ۱۶ بیتی داشت و از لحاظ فنی این ادعا یک دروغ آشکار محسوب میشد. البته نباید از این موضوع غافل شد که تراشه گرافیکی قدرتمند این کنسول، یکی از پیشرفته‌ترین‌ها در میان کنسول‌های ۱۶ بیتی بود و قدرت پردازشی بسیار بالایی داشت.
قدرت پردازشی این کنسول تا حدی بالا بود که حتی یک دهه پس از عرضه نیز می‌توانست بازیهای جدید را بدون هیچ مشکل یا چالشی اجرا کند. به عنوان نمونه، بازی Metal Slug 3 را می‌توان مثال زد که قدرت پردازش گرافیکی این کنسول را به همه نشان داد. این عمر طولانی و قدرت پردازشی بالا اما کمکی به فروش این کنسول نکرد و نتوانست سری کنسول‌های خانگی SNK را ادامه دار کند.
PlayStation 1
کنسول پلی استیشن ۱ به هیچ عنوان نیاز به معرفی یا توضیح اضافی ندارد. این کنسول که پس از از بین رفتن شراکت سونی با نینتندو برای تولید افزونه CD-ROM برای Super Nintendo متولد شد. خیلی ساده و بدون هیچ چالشی از رقبای اصلی خود، Nintendo 64 و Sega Saturn پیشی گرفت. شاید فک کنید که قدرت پردازشی بالا باعث شد که این اتفاق رقم بخورد، اما باید بگویم که پلی استیشن از هر دو این کنسول‌ها ضعیف‌تر بود.
به‌لطف تراشه گرافیکی‌ای که با همکاری سونی و توشیبا توسعه پیدا کرد و در این کنسول قرار گرفت، پلی استیشن ۱ به‌رغم قدرت نه‌چندان زیاد پردازنده گرافیکی‌اش توانست تجربه بصری‌ای را ارائه دهد که پیش از پلی استیشن در هیچ کنسول دیگری شاهدش نبودیم.
مهم‌ترین عامل موفقیت این کنسول تمرکز روی نقاط قوت بود. زیرا با وجود اینکه در تصاویر دو بعدی به‌خوبی Sega Saturn نبود یا در بازیهای 3D به اندازه Nintendo 64 عالی عمل نمی‌کرد، اما توانست با بازی‌هایی مانند Castlevania: Symphony of the Night و Gran Turismo که تمام قدرت را به‌کار می‌گرفتند در هر دو این زمینه‌ها برتری خود را اثبات کند.
Sega Saturn
پایان سگا نیز مانند آتاری بسیار دراماتیک بود. زیرا با وجود اینکه هر دو این کمپانی‌ها کنسولی بسیار خوب را به بازار عرضه کردند، اما با بی‌رحمی از رقابت حذف شدند. Sega Saturn کنسولی بود که آغاز پایان حضور سگا به‌عنوان یک بازیگر اصلی در بازار کنسول‌ها را رقم زد.
این کنسول کمی قدرتمندتر از پلی‌استیشن ۱ سونی بود، اما اکثر بازیکنان پلی‌استیشن ۱ را کنسولی کاربردی‌تر می‌دانستند. به همین دلیل بود که با وجود رقابت خوب Nintendo 64 و Sega Saturn در طول عمر خود از رقیب تازه‌واردشان عقب ماندند.
نقطه قوت این کنسول بازیهای دو بعدی بود. اما تصمیم توسعه‌دهندگان غربی برای عدم انتشار بازیهای دو بعدی و اصرار روی انتشار بازیهای سه‌بعدی باعث شد که این کنسول در خارج از ژاپن کنسول چندان محبوبی نباشد. گرافیک‌های 2D و 3D Saturn توسط دو تراشه سفارشی VDP1 و VDP2 مدیریت می‌شدند. در نتیجه، بسیاری از بازیهای پلی‌استیشن مانند Castlevania: Symphony of the Night در Saturn بهتر به نظر می‌رسیدند.
Nintendo 64
نینتندو ۶۴ کنسولی است که بیش از باقی کنسول‌هایی که معرفی‌شدند لیاقت حضور در چنین لیستی را دارد. این کنسول که در ابتدا با نام Nintendo Ultra 64 توسعه یافت، به اندازه NES یا Super Nintendo نتوانست موفقیت چشمگیری کسب کند. اما با این وجود، به‌واسطه دلایلی مانند گرافیک خوبی که داشت همچنان مورد توجه است.
این کنسول در زمینه بازیهای سه‌بعدی که در آن زمان به‌تازگی عمومیت پیدا کرده بودند، عملکرد بی‌نقصی داشت و حتی از پلی‌استیشن ۱ نیز بهتر عمل می‌کرد. این امر به واسطه تراشه گرافیکی Reality Coprocessor که توسط Silicon Graphics ساخته شده بود محقق میشد.
بازی‌هایی مثل Super Mario 64 که در ابتدای عمر این کنسول منتشر شدند، صرفا خیلی ساده و سطحی توانستند توانایی‌های این کنسول را نشان دهند. این در حالی بود که بازی‌هایی مانند Conker's Bad Fur Day که بعدها منتشر شدند، موفق شدند که استانداردهای جدیدی برای گرافیک بازی‌ها به‌وجود بیاورند و نشان دادند که گرافیک نوآورانه این کنسول تا کجا می‌تواند پیش برود.
کلام آخر
بررسی این ده کنسول به‌خوبی نشان داد که چگونه هر کدام از آنها توانستند تأثیرات فرهنگی و نوستالژیک عمیقی در تاریخ گیمینگ به جا بگذارند. گرچه برخی از این کنسول‌ها مانند Nintendo 64 و PlayStation با گرافیک پیشرو و بازیهای ماندگارشان انقلابی اساسی ایجاد کردند، اما حتی کنسول‌های کمتر موفق مانند Atari Jaguar و Sega Saturn نیز به نوبه خود به تکامل صنعت بازی کمک کردند.
نگاه انتقادی به گذشته صرفا ارزش واقعی این دستگاه‌ها را روشن نمی‌کند، بلکه به ما یادآوری می‌کند که چگونه هر کنسول به نوبه خود می‌تواند روی آینده بازی‌ها تاثیرگذار باشد. البته که در نهایت، آنچه از این کنسول‌ها باقی می‌ماند، صرفا فناوری آنها نیست. بلکه خاطرات خوش و لحظات به‌یادماندنی است که برای گیمرها خلق کردند.
مطالب مرتبط از نگاه دیجیاتو
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.