تاریخچه بازی سیطره کتان – جنگ مقوا با حزن خون و آتش

اروپا و آلمان به سمتی پیش می‌‌رفتند که دیگر تحمل دیدن آتش و گلوله و خون را حتی در رسانه‌ها نداشتند و این‌جا بود که صنعت سرگرمی وارد گود شد. سینماگران سعی کردند با فیلم‌های موزیکال و شاد سهم خود را شستن خاطرات سیاه جنگ داشته باشند و به همین منوال باقی پلتفرم‌های سرگرمی دست به دست هم دادند تا به این مهم برسند. بازی‌های رومیزی آن‌ زمان‌هم یا از دل فرهنگ آمریکا بیرون آمده بودند یا به بازی‌های جنگی محدود می‌شدند؛ که مردم آلمان نمی‌دانستند از کدام‌یک از این گزینه‌ها می‌توانستند بیشتر متنفر باشند؟

در دهه هشتاد یک متخصص دندان‌پزشکی در شهر صنعتی دارمستات آلمان، از کار خودش خسته شده بود و مشکلات زیادی با شرکتی که در آن مشغول بود داشت. نام این مرد کلاس توبر (Klaus Teuber) بود؛ او به دلیل خستگی از دنیای روزمره، در کارگاه زیرزمین خانه‌اش مشغول به طراحی بازی رومیزی شد. او در مصاحبه‌ای با سایت Newyorker می‌گوید:

من برای فرار از دنیای پیرامونم مشغول به بازی‌سازی شدم؛ این دنیایی بود که به دست خودم خلق می‌شد.

تا این که توبر در سال ۱۹۹۵ بازی The Settlers of Catan را با نام آلمانی Die Siedler von Catan عرضه کرد. بازی در رابطه با سرزمین حاصل‌خیزی به نام «کتان» بود که پس از کشف توسط عده‌ای، مهاجرانی در پی ساخت زمین‌های زراعی و رویای خلق یک دنیای بدون رعب و وحشت از خون و آتش به آن پا می‌گذاشتند. در بازی هیچ مشاجره مستقیمی صورت نمی‌گیرد و تنها مبادله کالا با کالا به منظور ساخت آبادی‌های بیشتر و بهتر صورت می‌گیرد. حتی صفحه بازی هم آرامش خاصی را القا می‌کرد، زمین‌های رنگارنگ و سودده که توسط آب‌های آرام محاصره شدند. شاید «کاتان» همان آرمان‌شهری بود که مردم پس از نیم قرن از جنگ‌جهانی دوم به آن نیاز داشتند و می‌توانستند آن را در بعد و کالبد مقوایی حس کنند.

طلوع

پس از انتشار، بیش از ۱۸ میلیون نسخهاز بازی در سراسر دنیا فروش کرد. بازی در سال ۱۹۹۶ به آمریکا رسید و این میزان فروش را به حد زیادی افزایش داد. سال ۲۰۱۴ ناشر انگلیسی زبان بازیی یعنی شرکت Mayfair، در گزارشی اعلام کرد سالانه بیش از ۷۵۰ هزار محصول مربوط به سری کتان به فروش می‌رساند. البته این عدد شامل بسته‌های الحاقی، انواع تم‌های متنوع کتان همانند نسخه Start Trek می‌شود. اگر بخواهیم نسخه‌های دیجیتالی این سری را هم به این عدد اضافه کنیم، حتی به اعداد شگفت‎‌انگیزتری می‌رسیم. نکته جذاب ماجرا آن است که شخص توبر تا به امروز روی ساخت همه این محصولات دست و نقش داشته است و اجازه نداده تا میراثش از ریشه‌هایش فاصله زیادی بگیرد.

کتان آن‌قدر مهم هست که کتاب‌هایی حول محور آن نوشته شود؛ ربکا گابله (Rebecca Gablé)، که یک نویسنده آلمانی فعال در زمینه نوشتن کتاب‌های فانتزی-تاریخی است، کتابی با تم وایکینگی برای سرزمین کتان نوشته است.

توبر هنوز هم از موفقیت اثر خودش شگفت‌زده است. در مصاحبه‌اش با نیویورکر می‌گوید:

هیچ‌وقت فکر نمی‌کردم این‌قدر موفق باشد. من شرکت دندانپزشکی را در سال ۱۹۹۸ ترک کردم؛ زمانی که دیدم کتان می‌تواند برای من و خانواده‌ام منبع اصلی درآمد باشد. من و همسرم کلاودیا و دو تا از  فرزندانمان یعنی گوئیدو و بنجامین در سال ۲۰۰۲ شرکت Catan GmbH را تاسیس کردیم و این بازی برای ما تبدیل به یک بیزینس خانوادگی شد. گوئیدو روی مسائل ترجمه و محصولات زبان انگلیسی تمرکز دارد و بنجامین روی حوزه بین‌المللی بازی. البته بنجامین در مرحله طراحی و تولید نیز دخیل است. دخترم کلاودیا در این بیزینس همراه ما نشد و شغل بازیگری را انتخاب کرد ولی خوش‌بختانه هم‌اندازه باقی ما عاشق این بازی است!

در سال ۲۰۱۲ یک مستند راجع‌به بازی‌های رومیزی به نام Going Cardboard، شاهد صحنه‌های حضور توبر در نمایشگاه‌های بزرگ مربوط به این صنعت هستیم. مخاطبان همانند یک ستاره موسیقی راک با توبر برخورد می‌کنند ولی او در هنگام امضا کردن نسخه‌های کتان هنوز هم فروتن و سر به زیر است.

حماسه و میراث کتان تا به امروز ادامه داشته و بعید است بتوانیم تاریخ مصرفی برای آن متصور شویم. بازی‌ای که برای فرار از یادگار دوره‌ای سیاه از تاریخ ساخته شد، هنوز هم پیام‌آور سرخوشی بین خانواده‌ها و دوستان است.