جنگ دی‌سی و مارول – دی‌سی مونوپولی صنعت کمیک را دور می‌زند؟

سال ۲۰۲۰ به صنعت کمیک بوک هم مثل تمام فعالیت‌ها و صنایع دیگر روی خوشی نشان نداده است. پاندمی کوید ۱۹ روز کمیک بوک مجانی ۲۰۲۰ را با تأخیراتی به تعویق انداخت و از طرف دیگر دایموند (Diamond)، توزیع کننده کمیک‌های مارول و دی‌سی را مجبور کرد تا برای چندین ماه توزیع کمیک‌های جدید را متوقف کند.

در حالی که به نظر کم‌کم اوضاع داشت به وضع همیشگی خود بازمی‌گشت، انتشارات دی‌سی اعلام کرد که به طور دائم همکاری خود را با دایموند قطع می‌کند و از طریق کانال‌های خودش کمیک‌های جدید را توزیع می‌کند.

امسال که سالی پر از پایین و بالا برای دی‌سی بود، شاید این اتفاق بزرگ‌ترین حرکت یکی از غول‌های صنعت کمیک در سال های اخیر به حساب آید. برای این که بدانید چنین تغییری چه تأثیری روی کل صنعت کمیک می‌گذارد، وبسایت IGN با چندین فرد سرشناس این صنعت صحبت کرده است.

در ادامه می‌توانید مطالعه کنید که قطع شدن همکاری دی‌سی و دایموند چگونه صنعت کمیک بوک را متحول می‌کند.

چرا دی‌سی به همکاری‌اش با دایموند پایان داد؟

برای حدود ۲۵ سال گذشته، دایموند تنها توزیع کننده برای اکثر ناشران بزرگ مثل مارول، دی‌سی، ایمیج و چندین ناشر دیگر بود. دایموند در واقع نقش واسط بین ناشران و کمیک فروشی‌ها را بازی می‌کرد به این صورت که ناشران درخواست کمیک‌های آینده خود را (حدود سه ماه قبل از انتشار) از طریق دایموند دریافت می‌کردند و فروشنده‌ها نیز به واسطه دایموند سفارشات خود را ثبت می‌کردند. دایموند هم در این وسط نقش توزیع و انتشار گسترده کمیک‌ها را برعهده داشت.

این سیستم در طول سال‌های گذشته به طور مداوم انتقاداتی را به خود دیده است چرا که دایموند بیش‌تر از ناشران یا فروشندگان از آن سود می‌برد آن هم در حالی که ریسک تجاری اصلی روی دوش فروشندگان است.

برعکس سیستم توزیع نیوزاستند که صنعت کمیک بود قبلاً از آن بهره می‌برد، در این سیستم جدید کمیک‌های به فروش نرفته به طور معمول غیرقابل ارجاع شدن هستند که یعنی ضرر برای فروشنده. همین سیستم باعث می‌شود تا فروشندگان در سفارشاتشان محافظه‌کاری بیش‌تری را مد نظر قرار دهند که یعنی آن‌ها رغبت کم‌تری در سفارش آثار خالقان تازه‌کار و اثبات نشده دارند ولی هر اثری که برچسب بتمن یا اسپایدرمن بخورد بدون فکر اضافه در لیست سفارششان قرار می‌گیرد.

ناشران نیز مشکلات خود را در همکاری با دایموند دارند. دایموند که تقریباً بدون رقیب در توزیع کمیک‌ها است خیلی کم‌تر سراغ فروش آثار با قیمت‌های کم‌تر یا تغییرات بزرگ در نحوه تجارتش می‌رود. در حال حاضر برای قرار گرفتن یک کمیک در کاتالوگ پیش‌نمایش‌های ماهیانه دایموند، باید از آن سفارشاتی حداقل به ارزش ۲۵۰۰ دلار ثبت شود؛ مانعی که گذر از آن برای بسیاری از خالقان و ناشران مستقل تقریباً غیرممکن است.

همین سیاست تجاری باعث افزایش نگرانی‌ها نسبت به مونوپولی و انحصار طلبی دایموند در بازار شده است. چنین نگرانی‌هایی آن قدر موثر بودند که وزارت دادگستری ایالات متحده آمریکا در سال ۱۹۹۷ شروع به تحقیق در مورد نحوه دایموند تجارت کرد. با این حال در سال ۲۰۰۰ این پرونده مختومه و تصمیم بر این گرفته شد که نیاز به اقدام بیش‌تری نیست.

به طور خلاصه، دلایلی منطقی وجود دارند که هر ناشر بخواهد روابط تجاری خود را با دایموند قطع و نحوه توزیع دیگری را دنبال کند. اما فعلاً به دنبال انگیزه‌های دی‌سی برای چنین کاری هستیم. وقتی وبسایت IGN از انتشارات دی‌سی در رابطه با وضع موجود تقاضای توضیح کرد، با این جواب مواجه شد:

بعد از ۲۵ سال، دی‌سی و Diamond Comic Distributors رابطه طولانی مدت خود را به اتمام می‌رسانند. با حرکتی رو به جلو، خرده‌فروشان کمیک بوک می‌توانند کمیک‌های دی‌سی را از Penguin Random House تهیه کنند یا کمیک‌ها و گاهنامه‌هایشان را از طریق توزیع کنندگان کمیک Lunar یا UCS به دست آورند. دی‌سی خودش را متعهد به فراهم کردن بهترین نوع سرویس برای بازار مستقیم و عالی‌ترین کمیک بوک‌های دنیا برای طرفداران می‌داند.

آیا دی‌سی به مارول اعلان جنگ کرد؟

پیتر دیوید، نویسنده‌ای که مدتی طولانی با انتشارات مارول همکاری داشته و آثاری مثل X-Factor و The Incredible Hulk را در کارنامه‌اش می‌توان دید، تئوری خودش را در رابطه با جدا شدن دی‌سی از دایموند دارد. او می‌گوید که این اقدام مرتبط با رقابت همیشگی دی‌سی و مارول است.

او در پستی فیسبوکی نوشت: «دی‌سی به مارول اعلان جنگ کرده است.» پیتر دیوید توضیح می‌دهد که دایموند نمی‌تواند با چنین کاهش ناگهانی درآمد به بقای خود ادامه دهد. از دید او، خروج غیرمنتظره دی‌سی باعث می‌شود مارول در موقعیتی متزلزل قرار گیرد؛ چرا که در صورت شکست تجاری و مالی دایموند، مارول توزیع کننده‌ای نخواهد داشت.

دایان نلسون، رئیس سابق انتشارات دی‌سی، با ادعای دیوید موافقت است که چنین حرکتی باعث می‌شود دایموند دچار مشکلات مالی شدید شود. در پاسخ به یک پست فیسبوکی توسط برایان هیلز، نلسون نوشت: «به عنوان یک شخص مستقل می‌توانم راحت بگویم که دایموند، برای مدتی طولانی، نمی‌خواسته یا نمی‌توانسته خودش را مدرنیزه و کسب و کار را آن طور که برای یک کانال مستقیم سالم نیاز است پشتیبانی کرده و گسترش دهد. و حتی شاید نتواند از پس پرداختی‌های خود برآید. برای هر ناشر کار بی‌تدبیرانه‌ای محسوب می‌شود اگر برنامه احتمالی نداشته باشد.»

ترس از ورشکستگی احتمالی دایموند وقتی قوت گرفت که این توزیع کننده بعد از توقف فعالیت‌های تجاری به علت پاندمی کووید ۱۹ در ماه مارس از پرداخت به ناشران و فروشندگان دست کشید، هر چند در هفته‌های اخیر این پرداخت‌ها دوباره از سر گرفته شده است.

وبسایت IGN با پیتر دیوید برای توضیح نظرش که دی‌سی با تضعیف دایموند به مارول ضربه می‌زند ارتباط برقرار کرد. آیا دی‌سی واقعاً به مارول اعلان جنگ کرده یا صرفاً می‌خواهد از کسب و کار خودش دفاع کند؟

طبق گفته دیوید، زمان سوال برانگیز انتشار این خبر است که متمایزش می‌کند. به عقیده او اگر دایموند دچار مشکلات مالی شده و دی‌سی می‌خواهد از همکاری با آن‌ها کنار بکشد، مشکل دایموند بدتر شده و کل صنعت کمیک در خطر قرار می‌گیرد.

«اگر دایموند، که کل صنعت به آن وابسته است، ورشکسته شود، طبیعتاً شما باید سریعاً برای تمام محصولاتتان تصمیمی بگیرید و بنابراین یک قرارداد احتمالاً مرگبار را برای کمپانی و کل صنعت قبول کنید.

در ضمن، یک برنامه احتمالی چیزی است که وقتی لازم شود پیاده‌اش می‌کنید. دایموند اعلام ورشکستگی نکرده است. آن‌ها دوباره شروع به توزیع محصولات کرده‌اند. آیا دوره سختی را در طول پاندمی گذراندند؟ کاملاً؛ به جمع بقیه خوش آمدند. خالی کردن پشت دایموند مثل به صدا درآوردن زنگ خطر آتش در ساختمانی است که آتش نگرفته، و گفتن این است که این برنامه احتمالی شما بوده چرا که شنیده‌اید سیم‌کشی ضعیف ساختمان ممکن است جرقه زده و بنابراین آتش سوزی ایجاد شود.»

تاریخچه جنگ توزیع کنندگان

در حالی که دایموند برای چند دهه گذشته تنها غول در این زمینه به حساب می‌آمده اما همیشه جریان به این شکل نبوده است. زمانی بازار مستقیم در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی از چند توزیع کننده بزرگ تشکیل شده بود که در آن موقع دایموند در کنار رقبایی مثل Capitol City Distribution و Heroes World Distribution به فعالیت می‌پرداخت. نقطه اوج ماجرا به اواخر سال ۱۹۹۴ برمی‌گردد، وقتی مارول همکاری خودش با دایموند را قطع کرد و Heroes World را به دست گرفت؛ کاری که باعث شد مارول خودش تبدیل به یک ناشر و در عین حال یک توزیع کننده شود.

این گونه شد که دوره‌ای با نام جنگ توزیع کنندگان شکل گرفت. دایموند و Capitol City به علت از دست رفتن سود ناگهانی مارول به دردسر خوردند. دایموند در واکنش به این مشکل شروع به بستن قراردادهای اختصاصی با دیگر ناشران بزرگ مثل دی‌سی، دارک هورس و ایمیج کرد. این کار باعث شد Capitol City به شدت ضعیف شود و در نهایت در سال ۱۹۹۶ به دست دایموند بیافتند.

البته مارول هم چندان اوضاع خوبی در دوره جنگ توزیع کنندگان نداشت. خرید Heroes World برای یک دهه تبدیل به تصمیم تجاری شدیداً ضعیفی به خاطر خرج بیش از حد شد. IGN برای توضیح دلایل شکست مارول سراغ آنالیزوری از صنعت کمیک بوک با نام جان جکسون میلر رفت که وبسایت او، Comichron، میزان فروش ماهیانه کمیک‌ها را از سال ۱۹۹۶ ردیابی می‌کند.

«حتی در دوران خوش، برای Heroes World سخت بود که به تمام خرده فروشان که به دنبال مارول بودند خدمات ارائه دهد. در آن وقت، هنوز دو برابر امروز فروشگاه وجود داشت اما خیلی از آن‌ها در این دوره ناموفق بودند. در این دوره ماقبل اینترنت بوق انتظار تلفن‌ها مکرراً شنیده می‌شد [کسی جواب تلفن‌ها را نمی‌داد]. مارول همچنین در تابستان سال ۱۹۹۶ متوجه شد به چیزی نیاز دارد که تا قبل از جولای ۱۹۹۵ ممکن نبود: تمام جداول فروش صنعت را که اطلاعات لازم مربوط به عرضه به خرده‌فروشان و مصرف‌کنندگان را ارائه می‌دادند یکپارچه کند.»

میلر اشاره کرد که تحقق چنین چیزی در واقع منشا شروع فعالیت Comichron هم بوده است که اولین گزارش فروش ماهانه آن در ماه سپتامبر ۱۹۹۶ منتشر شد.

میلر در مورد توضیح وضعیت ادامه داد: «ولی در آوریل ۱۹۹۷ با بدهی‌ای که برای مارول به بار آمده بود که باعث ورشکستگی‌اش شد، و کارل آیکان نیز در انتظار نشسته بود تا موقتاً کنترل شرکت را به دست بگیرد، مارول از امتحان Heroes World دست کشید و دوباره سراغ دایموند رفت. در همین زمان نیز تمام توزیع کنندگان بزرگ به همراه بخش بزرگی از خرده‌فروشان محو شده بودند.»

نتیجه امتحان ناموفق Heroes World توسط مارول این بود که دایموند تبدیل به تنها توزیع کننده شد که در اواخر دهه ۹۰ پا بر جا ماند و تا همین امسال به فعالیتش در صنعت کمیک بوک ادامه داده است.

آیا تاریخ تکرار می‌شود؟

خیلی از افراد سرشناس صنعت کمیک بوک ترس این را دارند که حرکت دی‌سی برای توزیع مستقل مثل تلاش مارول در سال ۱۹۹۴ فاجعه‌بار خواهد شد. پیتر دیوید بدون این که تعارفی داشته باشد به IGN گفت: «خیلی راحت می‌بینم که [تاریخ] تکرار می‌شود. حرکت مربوط به Heroes World یک افتضاح تمام عیار بود، باعث آشوب گسترده در صنعت شد. همان طور که سانتایانا گفت “کسانی که نمی‌توانند گذشته را به یاد بیاورند محکوم به تکرارش هستند.”»

با این که می‌توان شباهت‌هایی بین جنگ توزیع کنندگان گذشته و حرکت دی‌سی به سمت توزیع مستقل دید، جکسون میلر می‌گوید که وضعیت کاملاً متفاوت است. مهم‌ترین مورد این که کل صنعت کمیک بوک در سال ۲۰۲۰ وضع خیلی بهتری نسبت به سال ۱۹۹۴ دارد؛ سالی که حباب فروش کمیک‌ها ترکید و باعث وضعیت بغرنجی در کل صنعت شد.

برای کسانی که نمی‌دانند در دهه ۹۰ چه بر سر صنعت کمیک گذشت باید بگوییم این دوره وضعیت بسیار آشفته‌ای ایجاد شده بود. کمیک‌های بلاک‌باستری مثل شماره ۱ کمیک X-Men در سال ۱۹۹۱ و شماره ۷۵ کمیک Superman (که مرگ مرد فولادین را به تصویر می‌کشید) رکوردهای فروش را می‌شکانند و با به قدرت گرفتن ایمیج کامیکز خالقانی مثل تاد مک‌فارلن و راب لایفلد تبدیل به سلبریتی شدند اما در اواسط دهه ۹۰ میلادی همه چیز دگرگون شد.

مردم که افزایش قیمت باورنکردنی کمیک‌های قدیمی‌تر و کلکسیونی را می‌دیدند، تصور می‌کردند با خرید هر کمیکی به نوعی سرمایه‌گذاری می‌کنند و قرار است تمام کمیک‌ها روزی افزایش قیمت داشته باشند اما اوضاع هیچوقت این گونه نبود.

وبسایت Hollywood Reporter مطلبی درباره علل افت ناگهان بازار کمیک نوشته که به طور خلاصه می توان به حقه‌های انتشارات (عرضه کمیک‌ها با کاورهای گوناگون و هولوگرافیک، افراط در کراس‌اوورها) و متوجه شدن مردم به این که هیچ کدام از این کمیک‌ها ارزش سرمایه‌گذاری ندارند، باعث شد تا بسیاری از خوانندگان و کلکسیونرها از صنعت کمیک فاصله بگیرند.

میلر در این باره می‌گوید: «همان طور که در مارس ۲۰۲۰ نوشتم، بازار مستقیم از نظر تاریخی با وضعیت سالمی شروع شد و به نظر سال خوبی می‌شد تا این که جریان ویروس کرونا و تعطیلی‌ها شروع شد، که نه تنها روی دایموند و فروشگاه‌ها اثر گذاشت، بلکه چاپ دی‌سی را نیز مختل کرد.»

با این حال میلر به چندین چالش لجستیک دیگر در این دوره اشاره می‌کند. در حالی که مارول به خرده‌فروشان چندین ماه قبل از سوییچ کردن به Heroes World اطلاعیه داده بود، دی‌سی فقط چند هفته قبل چنین اطلاعیه‌ای را منتشر کرد.

از طرف دیگر Heroes World در سال ۱۹۹۴ یک توزیع کننده شناخته شده بود در حالی که Lunar و UCBS کمپانی‌های تازه‌کار و تقریباً ناشناس هستند. حتی با وجود اینترنت در این دوره برای ثبت سفارشان و ساده سازی کردن این پروسه اما به احتمال زیاد برای خرده‌فروشان دردسرهایی ایجاد شود.

میلر ادامه می‌دهد: «تفاوت دیگر این است که در سال ۱۹۹۵، [توزیع] کمیک‌ها و رمان‌های گرافیکی با همدیگر به Heroes World داده شده بود در حالی که در این جا به خرده‌فروشان گفته شده است تا [رمان‌های گرافیکی] را از طریق توزیع کننده کتاب فروشی‌های دایموند، Random House، سفارش دهند. پس به نوعی تعداد واسطه‌ها برای خرده‌فروش‌هایی که همه چیز را عرضه می‌کنند سه برابر شده است، به همراه تمام مشکلات لجستیکی که ایجاد می‌شود.»

اما این که آیا توزیع مستقل دی‌سی نهایتاً همان نتیجه مارول را در بر دارد یا خیر، میلر پیش‌بینی می‌کند که: «چیزی که با اطمینان می توانم بگویم این است: پاندمی و مشکلات پیرامونش باعث ایجاد بلاتکلیفی می‌شود، و در حالی که چنین چیزی را مد نظر داشته باشیم، پروژه‌های طولانی مدت تقریباً غیرقابل انجام هستند.»

دی‌سی بدون دایموند: حالا چه می‌شود؟

بدون در نظر گرفتن انگیزه‌های دی‌سی در این مورد، سوال اصلی این است که چنین تغییری چه تأثیری روی خرده‌فروشان و خوانندگان می‌گذارد؟ این تغییری برای صاحبان فروشگاه‌ها به چه معنا است؟

آرون هالند، صاحب یک کمیک فروشی در اورلندو، فلوریدا به IGN گفته است که: «این بزرگ‌ترین تغییر در بازار مستقیم در ۲۰ سالی است که حساب دایموند باز کرده‌ام. حالا ما بیش از یک توزیع کننده به عنوان طرف قرارمان داریم، چه به نفعمان باشد چه به ضررمان.»

حالا که خبر توزیع کمیک‌های دی‌سی به فروشگاه‌ها توسط Lunar Distribution و UCS Comic Distributors اعلام شده است، عده‌ای می‌خواهند بدانند چه کسانی این کمپانی‌های ناشناس را اداره می‌کنند.

Lunar توسط صاحبان Discount Comic Book Service اداره می‌شود، یک فروشنده کمیک از طریق سیستم پستی. UCS نیز تحت کنترل صاحبان Midtown Comics است، فروشگاه کمیک زنجیره‌ای که دفتر اصلی‌اش در شهر نیویورک واقع شده و کسب و کار بزرگی از طریق سیستم پستی نیز در دست دارد.

هالند، Lunar و UCS را به عنوان «شرکت‌های کاغذی» DCBS و Midtown توصیف می‌کند که به آن‌ها اجازه می‌دهد هم به عنوان توزیع کننده و هم به عنوان خرده‌فروش نقشی در صنعت کمیک بوک داشته باشند. البته چنین وضعیتی مشکلات خودش را دارد.

هالند توضیح می‌دهد: «وقتی یک محصول تخصیص داده می‌شود احتمال تضاد منافع وجود دارد. چه طور بدانیم که آن‌ها به نفع خرده‌فروشان خودشان کار نمی‌کنند؟ همچنین با توجه به این که آن‌ها تمام آنالیزها در مورد این که چه مقدار از چه عناوینی را سفارش می‌دهیم و کجا قرار داریم را در اختیار دارند، می‌توانند تبلیغاتشان را به صورت جغرافیایی هدف گذاری کنند و همان عناوین را در مناطقی که ما هستیم به مشتریان خودمان بفروشند. فکر می‌کنم احتمال تضاد منافع باید مورد بحث قرار بگیرد، همین طور هم چه چیزی می‌تواند از آن جلوگیری کند.»

IGN برای این که پیگیر این نگرانی‌ها باشد با گری گلدستون، بازاریاب ارشد و رئیس امور حقوقی Midtown و همین طور شریک Midtown و UCS صحبت کرده است: «هدف اصلی UCS این است که کمیک‌ها را به دست خرده‌فروشان برساند تا آن‌ها بتوانند کمیک‌ها را به دست خوانندگان بدهند، تا همه بتوانیم با هم صنعت را گسترش دهیم. UCS تمام اطلاعات مورد نیاز را برای کمک به خرده‌فروشان در رسیدن به این هدف به اشتراک خواهد گذاشت.

دی‌سی هیچ طرفداری‌ای از UCS نخواهد کرد و UCS نیز نه تنها از اطلاعات و داده‌های خرده‌فروشان به نفع خودش استفاده نخواهد کرد، بلکه از طرف دی‌سی به صورت قراردادی از این کار منع شده است.»

آن یکی غول صنعت کمیک، مارول، هنوز با دایموند همکاری دارد و هالند پیش‌بینی نمی‌کند که چنین چیزی به این زودی‌ها تغییر کند.

«یکی از دلایلی که باعث می‌شود تا فکر کنم مارول دایموند را ترک نمی‌کند این است که آن‌ها قبلاً چنین کاری را با Heroes World امتحان کرده و شکست خورده‌اند. از طرف دیگر، دیزنی ظاهراً بیش‌تر متمایل است تا ناشران دیگر از شخصیت‌های کمیکی آن‌ها محصول تولید و چاپ کنند، مثل قراردادهایی که با IDW و دارک هورس دارند، که یعنی به نظر آن‌ها نمی‌خواهند برای انتشار کمیک از شخصیت‌هایشان در بازار یک مسئولیت دیگر را بر عهده بگیرند. شاید زمانی سراغ چندین توزیع کننده بروند اما برایم قابل پیش‌بینی نیست که از دایموند جدا شوند.»

البته باید این را نیز اضافه کرد وقتی از گلدستون درباره همکاری با مارول پرسیده شد، او گفت که هنوز از طرف مارول با آن‌ها تماسی گرفته نشده است.

در حالی که در وضعیت حاضر خرده‌فروشان کمیک باید با این تغییر در صنعت خود را هماهنگ کنند، شاید بسیاری از کمیک‌خوان‌ها حتی متوجه این تغییر نیز نشوند؛ البته به جز این که حالا باید به انتظار کمیک‌های جدید دی‌سی در روزهای سه‌شنبه بنشینند تا استاندارد قبلی صنعت که روزهای چهارشنبه بود. به جز این مورد، اگر خوانندگان بخش تجاری صنعت کمیک بوک را دنبال نکنند، احتمالاً ندانند پشت‌پرده چه اتفاقاتی می‌افتد.

هالند در این رابطه می‌گوید: «فکر می‌کنم مسئولیت خرده‌فروش‌ها است که خودشان را وفق دهند و هر کاری که می‌توانند انجام دهند تا طرفداران دی‌سی بتوانند از کمیک‌های دی‌سی خود لذت ببرند. مطمئناً خرده‌فروشان احتمالاً با مخارج گران‌تر عرضه و ساعت کارهای فیزیکی بیش‌تر در این پروسه با دو توزیع کننده مواجه خواهند شد، اما… خوانندگان هنوز هم می‌توانند هر هفته به فروشگاه‌های ما بیایند و مثل قبل تمام کمیک‌هایشان را از همه ناشران بخرند.»

ویجی لاگ – چطور کمیک بوک خواندن را شروع کنیم؟