آشنایی با هرکول پوآرو – نخستین کارآگاه آگاتا کریستی

آگاتا کریستی موفقیت‌های فراوانی در کارنامه‌ی ادبی و کاری خود ثبت کرده است. از بین آثار این نویسنده‌ی زن می‌توان به انواع نمایش‌نامه‌ها و رمان‌ها اشاره کرد. ولی زمانی که نام آگاتا کریستی به زبان می‌آید، دو اسم هستند که پررنگ‌تر از دیگران به ذهن خطور می‌کنند: هرکول پوآرو (Hercule Poirot) و خانم مارپل. این دو کارآگاه پدیدآمده به دست کریستی، پس از گذشت نزدیک به یک قرن از خلقشان، هنوز هم بین هواداران ژانر جنایی و کارآگاهی پرهوادار و سرشناس به شمار می‌آیند.

اما موردِ هرکول پوآرو کمی متفاوت‌تر به نظر می‌رسد. در واقع، باید گفت که آغاز دوران موفقیت و دستاوردهای آگاتا کریستی با رمان The Mysterious Affair at Styles آغاز شد؛ همان رمانی که برای نخستین بار از کارآگاه بلژیکی این نویسنده رونمایی کرد. پس جای شگفتی نیست که پوآرو در آثار فراوانی حضور پیدا کرده باشد تا تبدیل به یکی از پرکارترین کارآگاهان دنیای ادبیات و داستان شود.

رونمایی	رمان The Mysterious Affair at Styles - سال ۱۹۲۰ میلادی
پدیدآورنده	آگاتا کریستی

---

هرکول پوآرو کیست؟

هرکول پوآرو نخستین کارآگاهی است که آگاتا کریستی در اولین رمان چاپ شده‌ی خود با نام The Mysterious Affair at Styles از او رونمایی کرد. این کارآگاه زاده‌ی بلژیک در طول جنگ جهان نخست، بلژیک را ترک کرد و به عنوان یک پناهنده به بریتانیا رفت.

پوآرو که در بلژیک به عنوان یک افسر پلیس فعالیت می‌کرد، در بریتانیا، تجربیات خود را از آن دوران در کنار هوش بالایش به کار برد تا تبدیل به یک کارآگاه خصوصی شود.

من کسی نیستم که روی رویه‌ی کارشناسی تکیه کنم. این روانشناسیه که من به دنبالشم، نه اثر انگشت و خاکستر سیگار.

هرکول پوآرو در Murder on the Orient Express

یک کارآگاه انسان‌شناس

با این که هرکول پوآرو در داستان‌های ابتدایی خود همانند یک کارآگاه سنتی و ساده با پی‌گیری سرنخ‌ها، پرونده‌ها را به سرانجام می‌رساند ولی آگاتا کریستی به مرور ویژگی‌های بی‌همتایی را به این کارآگاه زاده‌ی بلژیک استفاده کرد.

به طوری که در داستان‌های آتی پوآرو بیش‌تر به انسان‌شناسی، روان‌شناسی و پروفایل‌سازی از افراد درگیر پرونده وابسته می‌شود. به این ترتیب، او ذات قربانی یا مجرم را بیرون می‌کشد تا ببیند چه کس یا کسانی با آن هماهنگی دارند. این شیوه‌ی هرکول پوآرو نیازمند گفتگوست و برای همین این کارآگاه تا جایی که بتواند با هر کسی که درگیر پرونده است سخن می‌گوید؛ درباره‌ی مهم‌ترین رویدادها و ویژگی‌ها تا کوچک‌ترین خصوصیات و اتفاقات. گاهی نیز برای رسیدن به اهداف خودش، پوآرو حتی دست به فریب نیز می‌زند.

به گفته‌ی خودش، او بسیار به «سلول‌های کوچک خاکستری» و «نظم و متود» حساس است و با آن‌ها پرونده‌ها و مسیر فکری‌اش را پیش می‌برد. البته همه‌ی این‌ها به آن معنا نیستند که هرکول پوآرو اصلاً توجه به صحنه‌های جرم و سرنخ‌های پیدا شده ندارد. او در کنار مهارت‌های انسان‌شناسی و روان‌شناسی خود، از سرنخ‌های به دست آمده نیز استفاده می‌کند و معمولاً در پایان پرونده، در یک گردهمایی با حضور همه‌ی افراد درگیر، از راز پرونده پرده‌برداری می‌کند.

مرتب و وسواسی

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد پوآرو، نه تنها به عنوان یک کارآگاه بلکه به عنوان یک انسان، مرتب بودن اوست. به طوری که حتی می‌توان برچسب وسواس روی این سامان و باریک‌بینی او زد.

هرکول پوآرو نسبت به خود به شدت حساس است. با وجود قد کم و بیش کوتاهش، این کارآگاه بسیار دقیق است که چه چیزی می‌پوشد و وضعیت لباس‌ها، چهره، موها و شاید از همه مهم‌تر سبیل‌هایش چگونه هستند. این بلژیکی روی خوردنی‌ها و نوشیدنی‌هایش نیز ریزبینی فراوانی به خرج می‌دهد تا مطمئن شود دقیقاً همان چیز و همان گونه که می‌خواهد وارد دهانش شود.

این میزان وسواس طبیعتاً در دیگر موارد زندگی پوآرو هم وجود دارد که از بین آن‌ها می‌توان به وقت‌شناسی بسیار بالای او اشاره کرد؛ به طوری که کم و بیش همیشه یک ساعت جیبی همراهش دارد.

حل کردن پرونده؛ از بریتانیا و اروپا تا خاورمیانه

با این که ماجراهای هرکول پوآرو در انگلستان آغاز می‌شود ولی این کارآگاه در بخشی از زندگی خود سفرهای دور و درازی نیز پشت سر می‌گذارد. الهام‌بخش این پرونده‌های در طول سفر در واقع سفرهای خود آگاتا کریستی‌ست. این نویسنده‌ی بریتانیایی کشورهایی چون عراق، سوریه، یونان، ایتالیا، مصر، جماهیر شوروی، ایران و دیگر سرزمین‌ها را از نزدیک دیده است.

این سفرها منجر به پدیدآمدن داستان‌هایی همچون Murder on the Orient Express و Death on the Nile برای هرکول پوآرو شد. البته این گشت و گذارها روی دیگر نوشته‌های آگاتا کریستی نیز اثرگذار بوده‌اند.

به این ترتیب، پوآرو برخی از پرونده‌های خود را در طی مسافرت‌ها و گشت و گذارهایش در کشورهای گوناگون حل می‌کند. با این وجود، این کارآگاه بلژیکی به سراغ قاره‌های استرالیا و آمریکا نمی‌رود؛ چرا که نسبت به سفرها دریایی و هوایی حس ناخوشایندی دارد.

برگردان‌های هرکول پوآرو

به عنوان شخصیتی که حتی پس از گذشت بیش از یک قرن از پدیدآمدنش هنوز هم در یادها باقی مانده و در ۳۳ رمان و ۵۴ داستان کوتاه حضور داشته است، طبیعی به نظر می‌رسد که اقتباس‌ها و برگردان‌های فراوانی از هرکول پوآرو انجام شده باشد.

سرشناس‌ترین برگردان از هرکول پوآرو مربوط به ایفای نقش دیوید سوشی است. این بازیگر بریتانیایی از سال ۱۹۸۹ تا سال ۲۰۱۳ به ایفای نقش این کارآگاه زاده‌ی بلژیک پرداخت. به این ترتیب، دیوید سوشی به مدت ۲۴ سال در قالب سریال Agatha Christie's Poirot نقش هرکول پوآرو را برعهده داشت.

در دنیای فیلم‌ها نیز می‌توان اشاره کرد کنت برانا از سال ۲۰۱۷ ایفای نقش هرکول پوآرو را برعهده گرفت. این هنرمند بریتانیایی در کنار ایفای نقش پوآرو، کارگردانی فیلم‌های اقتباس شده از این کارآگاه بلژیکی را نیز انجام داده است.

---

با دیگر شخصیت‌های داستانی آشنا شوید

• آشنایی با کثولهو – نماد وحشت لاوکرفتی
• آشنایی با خون‌آشام‌ها – تشنگان همیشگی خون
• آشنایی با شرلوک هولمز – بزرگ‌ترین کارآگاه دنیا
• آشنایی با پری‌های دریایی – نیمه‌انسان‌های ساکن ژرفای آب‌ها
• آشنایی با پینوکیو – ماریونتی که تبدیل به یک پسر واقعی شد

پرسش‌های فراگیر درباره‌ی هرکول پوآرو