واکاوی گزارش سالیانه فیلیمو – بچه‌ها پادشاه هستند

فیلیمو به عنوان یکی از بزرگترین بازیگران VOD کشور گزارش سالانه خود را منتشر ساخته که در آن به مصرف ۳۶ میلیون گیگابایت حجم اینترنت توسط کاربران این پلتفرم اشاره شده است اما با اطلاعات مهمتری که در این گزارش وجود دارد می‌تواند ما را با سلیقه سینمایی عموم ایرانیان آشنا کند و ثابت می‌کند که بچه‌ها یکی از مخاطبین اصلی فیلیمو هستند و مدت زمان زیادی را صرف تماشای محتواهای گوناگون می‌کنند. بر این اساس باید گفت ایده تاسیس فیلیمو مدرسه با این حجم از مخاطبین کودک، ایده کاملا درستی بوده است!

در این مطلب سعی کردیم با واکاوی گزارش فیلیمو، مظنه حال و هوای مخاطبین فیلمباز داخل کشور را در بیاوریم و ببینیم که در سال کرونا زده‌ای که سینماها تعطیل بود و در اکران جهانی هم آثار چندان درخشانی دیده نمی‌شد، مردم با چه محتوایی خود را سرگرم کردند؟

فیلیمو در گزارش خود اعلام کرده که حالا بیشتر از ۳۵ هزار محتوای فیلم و سریالی در خود دارد که این تعداد از محتوا می‌تواند تا حد زیادی برطرف کننده طرفداران ژانرهای مختلف سینمایی باشد.

فیلیمو در این گزارش مانند مصاحبه‌های پیشینی که مدیرعامل این مجموعه با رسانه‌ها داشته برای چندمین بار تاکید کرده که کپی رایت برخی از محتواهای بین‌المللی که قابل مذاکره باشند را خریداری می‌کند. ذکر این نکته الزامیست که «محمد جواد شکوری مقدم» مدیرعامل فیلیمو در آخرین مصاحبه مطبوعاتی خود با صبح نو درباره این موضوع گفته بود: «روزنامه نگاران و برخی اقشار خاص دیگر هستند که برایشان مهم است کدام فیلم با کپی رایت خریداری شده و کدام یک نه، برای همین هم در صفحه مربوط به فیلم‌ها فعلا این موضوع مشخص نمی‌شود.» موضوعی که شاید بیراه هم نباشد چرا که فرهنگ کپی رایت در ایران به خاطر نبود این قانون جهانی بسیار پایین است و اکثر کاربران ایرانی یا در سایت‌های دانلود می‌چرخند و کمتر جمعیتی وجود دارد که فیلم‌های خارجی را به طور قانونی تهیه و مشاهده کند.

فیلیمو که فاز سریال سازی اختصاصی خود را چندیست با ساخت آثاری چون دیرین دیرین، ملکه گدایان، می‌خواهم زنده بمانم و موارد دیگر آغاز کرده در ابتدای این گزارش نوید این موضوع را داده که تا سال آینده ۳۰ سریال درجه یک خواهد ساخت. تعبیر فیلیمو از درجه ۱ به طور دقیق مشخص نیست اما با توجه به مصاحبه‌های پیشین مدیرعامل این مجموعه و همچنین گزارش سال پیش فیلیمو که در آن «تیم سازنده یک سریال پرمخاطب» تخمین زده شده بود؛ می‌توان حدس‌هایی زد. باید گفت فیلیمو با استفاده از آنالیز کردن دیتاها و سلیقه مخاطبین تیمی محبوب متشکل از بازیگران و کارگردان و فیلمنامه نویس و... ماهر تشکیل می‌دهد تا بتواند یک سریال که احتمال استقبال از آن زیاد باشد بسازد.

برخی از سریالهایی روند تولیدشان تایید شده و با پشتوانه فیلیمو در حال ساخت هستند این موارد هستند: «سریال جیران» (به کارگردانی حسن فتحی)، «سریال جزیره» (به کارگردانی سیروس مقدم)، «سریال یاغی» (به کارگردانی محمد کارت)، «سریال قبله عالم» (به کارگردانی حامد محمدی)، «سریال زخم کاری» (به کارگردانی محمدحسین مهدویان)، «سریال ماساژور» به کارگردانی محسن تنابنده و «سریال آکتور» به کارگردانی نیما جاویدی.

با نگاهی به لیست بالا می‌توان گفت که تیم فیلیمو دست روی ژانرهای مختلف گذاشته و قصد دارد هم در زمینه سریال کمدی جریان سازی کند و هم نقبی به سریال‌های تاریخی (مانند شهرزاد که استقبال از آن در شبکه نمایش خانگی بی‌نظیر بوده) و عاشقانه و البته جنایی (ژانر محبوبی که این روزها با سریال قورباغه گل کرده) بزند. فیلیمو برای پیشروی ساخت آثار مستقل خود به کارگردانانی با سابقه روی آورده و در این میان با اعتماد به برخی کارگردانان کم‌کارتر ولی حرفه‌ای مانند محمد کارت (سازنده شنای پروانه) و نیما جاویدی (سازنده سرخپوست)، دست به ریسک هم زده است.

در اینجا باید خاطرنشان کرد که برخی از این کارگردانان تاکنون دست به ساخت سریال در طول کارنامه هنری خود نزده‌اند؛ از آنسو نباید فراموش کرد حضور کارگردانان مطرح در عالم سریال‌سازی در جهان هم در اکثر مواقع با موفقیت همراه بوده و عموما کارگردانان آثار سینمایی مطرح توانستند در دنیای سریال سازی هم به خوبی ظاهر شوند. اگرچه این موضوع در ایران گاهی جواب داده و برخی مواقع نیز عکس آن عمل کرده و باید دید که کارگردانان جدید سریال‌های فیلیمو به کدام جرگه خواهند پیوست.

اما در نهایت به پرسش اصلی مطلب می‌رسیم؛ اینکه سلیقه مخاطبان فیلیمو چیست؟ همانطور که در گیشه سینمای ایران فیلم‌های کمدی بیشتر از همه می‌فروشد، در فیلیمو به عنوان بزرگترین VOD ایرانی نیز بیشترین فیلم‌هایی که توسط تماشاگران دیده شده‌اند به آثار کمدی تعلق دارند. متاسفانه باید اعتراف کرد که چند مورد از این فیلم‌ها متعلق به دسته کمدی‌هایی هستند که واقعا حرفی برای گفتن ندارند و پیش‌تر درباره چرایی موفقیت اینگونه آثار یادداشت‌های مفصلی در ویجیاتو منتشر کرده‌ایم.

بیشترین فیلم‌های ایرانی دیده شده

رکوردار اصلی بیشترین مدت زمان تماشا به فیلم مطرب برمی‌گردد که لقب دومین فیلم پرفروش تاریخ سینمای ایران را هم فعلا با خود به همراه دارد. پس از آن فیلم سامورایی در برلین با ۸۶ میلیون دقیقه بیشترین بازدید کننده را داشته و فیلم خوب بد جلف ۲، ارتش سری با ۷۹ میلیون دقیقه رتبه سوم پربازدیدترین فیلم سال گذشته را به خود اختصاص داده است.

باید گفت فیلم خوب بد جلف ۲:ارتش سری درست در بزنگاه کرونا به اکران عمومی در آمد (تنها چند روز پس از جشنواره فجر سی و هشتم که در بهمن ۹۸ برگزار شد) و متاسفانه شیوع ویروس کرونا کاری کرد که این فیلم تنها کمی بیش از ۱.۵ میلیارد تومان در گیشه فروش داشته باشد؛ رقمی که احتمالا باعث ضرر هنگفتی برای تیم سازنده آن شده است. احتمالا همین استقبال بی‌نظیر مردمی بوده که سازندگان را بر آن واداشته تا ادامه این اثر سینمایی را در کالبد یک سریال بسازند و خوب بد جلف ۳:رادیواکتیو به عنوان یکی از اولین تولیدات اختصاصی فیلیمو از چند ماه پیش به نمایش در بیاید.

در ادامه اولین و شاید بتوان گفت تنها فیلم غیرکمدی این لیست حضور دارد؛ شبی که ماه کامل شد با ۷۸ میلیون دقیقه در رتبه چهارم قرار دارد؛ فیلم نرگس آبیار که با محوریت داعش ساخته شده و نشان می‌دهد که مخاطبین ایرانی اگر یک فیلم اکشن با بازی‌های قدرتمند و داستانی قوی ببینند، از آن استقبال خواهند کرد.

فیلم رحمان ۱۴۰۰ که تنها چند روز به اکران سینماها در آمد و از جمله آثاری بود که در ایام کرونا توانست راهش را شبکه نمایش خانگی باز کند هم توانسته با استقبال خوب مخاطبین روبرو شود و ۷۱ میلیون دقیقه دیده شود. پس از آن اثر کمدی چشم و گوش بسته با ۶۸ میلیون دقیقه قرار دارد و فیلم سروش صحت با نام جهان با من برقص ۵۳ میلیون دقیقه دیده شده که احتمالا به خاطر انبوه ستارگان حاضر در فیلم و نام خود صحت به عنوان کارگردان بوده است. فیلم‌های زهر مار، زیر نظر و چهار انگشت نیز هر سه بیش از ۵۰ میلیون دقیقه دیده شده‌اند.

بیشترین فیلم‌های خارجی دیده شده

در بین آثار خارجی نیز فیلم‌های اکشن بیشترین هواخواه را بین کاربران فیلیمو دارند و ژانر وحشت نیز کمی در این قسمت خودی نشان می‌دهد.

در کمال تعجب ضعیف‌ترین فیلم از سری سریع و خشن پربازدیدترین فیلم فیلیمویی‌ها بودهو پز از آن سه اثر کمیک بوکی یعنی ددپول ۲، جوکر و انتقام جویان جا خوش کرده‌اند. فیلم ترسناک آن (قسمت دوم) نیز جزو پربازدیدهای سال گذشته در بخش فیلم خارجی بوده است.

بیشترین سریال‌های دیده شده

در مورد سریال‌ها اما ماجرا تا حدی تفاوت دارد و علت این تفاوت نیز به خاطر نبود سریال کمدی در این VODها در سال گذشته بود. در واقع باید اعتراف کرد به جز دیرین دیرین (که یک انیمیشن کمدی است) در سالی که مردم نیاز به محتوای کمدی داشتند، کمتر اثر کمدی‌محوری توسط این VODها ساخته شد و جور این کمبود را در حال حاضر سریال خوب بد جلف ۳ می‌کشد.

بیشترین سریالی که توسط کاربران دیده شده متعلق به آقازاده است و پس از آن سریال هم‌گناه، شب‌های مافیا و مانکن پربازدیدترین سریال‌های فیلیمو بوده‌اند. در بین آثار خارجی هم مخاطبین بیشتر به دنبال سریال اکشن و تخیلی و تاریخی هستند، سه ژانری که می‌توان گفت در سینمای ایران جایگاهی ندارند و مخاطبین این ژانرها مجبور هستند برای اقناع خود به محتوای باکیفیت خارجی روی بیاورند.

سریال چرنوبیل، پاور رنجرز، ویچر و خانه کاغذی پرمخاطب‌ترین سریال‌های فیلیمویی بودند. در این بین حضور سریال پاور رنجرز عجیب به نظر می‌رسد چرا که در دنیا و در هیچ آماری این سریال در کنار اثری چون چرنوبیل قرار نگرفته است! این مساله نشان می‌دهد که مخاطبین کم سن و سال فیلیمو (که تماشاگران اصلی پاور رنجرز هستند) بیننده ثابت آثار این VOD هستند.

بیشترین انیمیشن‌های دیده شده

ادعای فوق در آمار بعدی فیلیمو کاملا تایید می‌شود که «انیمیشن» محبوب‌ترین ژانر آثار است. پربازدیدترین انیمیشن‌های فیلیمو نیز متعلق به آثاری است که بیشتر مختص کودکان کم سن و سال است، البته عناوین بزرگسالانه‌تری نیز در بین آنها به چشم می‌خورند. آمار پربازدیدترین انیمیشن‌های فیلیمو در تصویر زیر مشخص است.

در کنار انیمیشن‌های سینمایی کارتونی، سریال‌های کارتونی نیز در فیلیمو بسیار محبوب هستند و همانطور که باب اسفنجی سینمایی و بچه رییس سینمایی در بین آثار سینمایی پربازدید بودند، در اینجا نیز در رتبه‌های نخستین حضور دارند با این تفاوت که گوی رقابت این بار دست باب اسفنجی است. هر قسمت از باب اسفنجی ۲۳ میلیون دقیقه دیده شده و هر قسمت از سریال انیمیشنی بچه رییس ۱۵ میلیون دقیقه به نمایش در آمده است. رتبه سوم نیز به سریال سگ‌های نگهبان می‌رسد که مختص کودکان کم سن و سال‌تر است و از محبوبیت جهانی برخوردار است.

نکته جالب حضور سریال خاطره انگیز پت و مت در بین پربازدیدترین انیمیشن‌های سریالی در فیلیمو است که نشان می‌دهد بزرگترها نیز به بخش انیمیشن فیلیمو زیاد سر می‌زنند و نسل جدید نیز توانسته با پت و مت همچنان همذات پنداری کند.

فیلیمویی‌ها در سال ۹۹ بیش از ۲ میلیارد و ۳۰۰ دقیقه پای سریال انیمیشنی باب اسنفجی نشسته‌اند و این آمار مثل اینست که یک نفر از ۲۴۰۰ سال پیش از میلاد مسیح تا امروز بی‌وقفه پای دیدن این سریال باشد! باید خاطرنشان شد این آمار فقط مربوط به فیلیمو است و بازدید تماشاگران از سایر VODها و سایت‌های دانلودی و تلویزیونی اگر به آن اضافه شود، احتمالا مردم ایران بیش از ۵ میلیارد دقیقه در سال ۹۹ پای باب اسفنجی بودند که یک عدد عجیب و غریب به حساب می‌آید!

دیگر آمارها

فیلیمو در گزارش خود گفته که در سال گذشته بیش از ۶۸۴ میلیون بار فیلم در این پلتفرم دیده شده است.

بر اساس گزارش فیلیمو به طور ماهانه حداقل ۲.۷ میلیون نفر بیننده و مخاطب پای فیلیمو می‌نشینند، این محاسبه اینگونه حساب شده که هر کاربر فیلیمو حداقل ۲.۵  نفر دیگر را در کنار خود دارد تعداد کاربران فیلیمو بر اساس جمع و تفریق‌های این تیم، جمعیتی به اندازه شهر اهواز یا کشور جیبوتی دارد. در آذر سال ۹۹، بیس از یک میلیون ۱۰۰ هزار کاربر فعال در فیلیمو وجود داشته و در سال گذشته تعداد کاربران فیلیمو ۲.۵ برابر شده است. به نظر می‌رسد شیوع ویروس کرونا در این بخش هم بی‌تاثیر نبوده است. ناگفته نماند کاربران فیلیمو تقریبا وفادار هستند چرا که ۸۲ درصد آنها هفته‌ای یکبار به این پلتفرم سر می‌زنند . از آن طرف یک چهارم کاربران نیز هر روز حدود یک ساعت پای این پلتفرم می‌نشینند.

فیلیمو گزارش داده بیش از ۱.۸ میلیون بار فیلم در این پلتفرم مشاهده می‌شود و در طول سال ۹۹ بیش از ۶۸۴ میلیون بار فیلم در این VOD توسط کاربران مشاهده شده است. بر اساس این گزارش اپلیکیشن فیلیمو تا به امروز در کافه بازار نزدیک به ۲ میلیون بار و در گوگل پلی بیش از ۱.۵ میلیون بار دانلود شده است؛ ناگفته نماند رتبه الکسای این وبسایت در بین سایت‌های ایرانی به ۱۴ رسیده است.