نگاهی به قسمت پنجم سریال جیران – تجمل‌‌گرایی سینمایی

سریال جیران آهسته آهسته در مسیر تبدیل‌شدن به یکی از بهترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی حرکت می‌کند. اگرچه دومین تجربه پرهزینه حسن فتحی در شبکه نمایش خانگی هنوز به شکل نگران‌کننده‌ای پایین‌تر از سطح سریال شهرزاد قرار می‌گیرد اما بینندگان سریال جدید فیلیمو هم‌چنان به موفقیت بیشتر سریال محبوبشان امیدوار هستند. با این حال قسمت پنجم سریال جیران یک سوال اساسی را مطرح می‌کند؛ آیا ساخت سریال‌هایی با بودجه‌های هنگفت در این شرایط اقتصادی برای سینما و تلویزیون ایران صرفه اقتصادی دارد؟ با ویجیاتو همراه باشید.

سریال جیران را با ویجیاتو دنبال کنید:

• نگاهی به قسمت اول سریال جیران – روایت اشتباه تاریخ
• نگاهی به قسمت دوم سریال جیران – اقتباسی آزاد از تاریخ
• نگاهی به قسمت سوم سریال جیران – متعهد به درام
• نگاهی به قسمت چهارم سریال جیران – ترکی‌سازی تاریخ ایران

کیفیت عناوین شبکه نمایش خانگی در چند سال اخیر به حدی پایین بوده که نمودار کیفیت سریال‌های شبکه نمایش خانگی می‌تواند دو قله بلند داشته باشد که تصادفا هر دوی آن‌ها به حسن فتحی تعلق دارد. او با سریال شهرزاد قدم‌گذاشتن در مسیر شبکه نمایش خانگی را به بهترین شکل ممکن آغاز کرد و حالا تلاش می‌کند تا همان مسیر را ادامه دهد. در فضایی که بازیگران فیلم‌نامه را از روی متن آن می‌خوانند و فیلم‌بردار هم با دقت این صحنه را ضبط می‌کند و تدوین‌گر هم به شکل تحسین‌برانگیزی این صحنه را درون نسخه نهایی قرار می‌دهد باید هم سریال جیران را یکی از موفق‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی دانست.

سریال جیران همه ویژگی‌های یک سریال موفقیت را دارد؛ بازیگران شناخته‌شده و توانمند، فیلم‌نامه قابل قبول، صحنه‌سازی دقیق و جذاب، لباس‌های واقعی و دوست‌داشتنی، گریم‌های طبیعی و البته موسیقی متن شنیدنی. به عبارت دیگر، سریال حسن فتحی یک مجموعه کامل از همه دستاوردهایی است که یک سریال تلویزیونی می‌تواند داشته باشد. اگرچه جدیدترین و احتمالا پرهزینه‌ترین سریال اختصاصی فیلیمو هنوز به نقطه اوج نرسیده و به اصطلاح جا نیفتاده اما نخستین قدم‌های سریال جیران از موفقیت احتمالی سریال خبر می‌دهد. با این حال سریال حسن فتحی متاسفانه ایرادهایی هم دارد که احتمالا به سریال آسیب‌های بزرگی می‌زنند.

عدم هم‌پوشانی

فضای سریال شهرزاد به معنای واقعی کلمه از یک هم‌پوشانی خیره‌کننده بهره می‌برد. این هم‌پوشانی به سریال کمک می‌کرد تا تماشاگر کاملا در حال و هوای دوران تاریخی مورد نظر سریال قرار بگیرد و همان فضا را حس کند. اما متاسفانه سریال جیران از این هم‌پوشانی تحسین‌برانگیز بهره نمی‌گیرد. تفاوت میان دکورهای اصلی سریال جیران تا حدودی ملموس به نظر می‌رسد. به عبارت دیگر، سریال جدید فیلیمو نتوانسته هم‌پوشانی ضروری میان فضای کاخ سلطنتی ناصرالدین شاه و روستاهای تجریش و البته روستاهای شمال کشور را برقرار کند.

در حالی که سریال روایت زندگی ناصرالدین‌ شاه را در کاخ‌های واقعی دنبال می‌کند برای روایت سفر سیاوش [با هنرنمایی امیرحسن فتحی] به گیلان از لوکیشن‌هایی استفاده که چندان طبیعی و واقعی به نظر نمی‌رسند. فاصله زیاد میان طبیعی‌بودن کاخ‌های قاجاری با مصنوعی‌بودن روستاهای گیلان به سریال جیران آسیبی وارد کرده که از چشم‌های بیننده تیزبین هم دور نمی‌ماند. به همین دلیل صحنه‌سازی و دکورهای اصلی سریال جیران در برخی از مواقع ناامیدکننده به نظر می‌رسند. با توجه به اینکه سریال تقریبا از نظر بودجه با هیچ محدودیتی مواجه نبوده، نمی‌توان این مشکل را در محدودیت‌های بودجه‌ای سریال جستجو کرد.

قسمت پنجم سریال جیران از فاصله عمیق میان صحنه‌های اصلی و فرعی سریال حسن فتحی پرده‌برداری می‌کند. گویی خود سریال هم باور کرده که فاصله زیادی میان دربار شاه قاجاریه و مردم عوام کشاورز وجود دارد. صحنه‌هایی که به روایت زندگی شاه قاجار تعلق دارند، به طور کلی کیفیت بالاتری دارند. اما صحنه‌های مرتبط با زندگی مردم عادی از آن کیفیت سخن نمی‌گویند.

به نظر می‌رسد سریال جیران پذیرفته که سه سطح متفاوت از روایت در فیلم‌نامه‌اش دارد. سطح نخست و بالاتر، همان روایت زندگی ناصرالدین شاه قاجار [با هنرنمایی بهرام رادان] است که جیران [با هنرنمایی پری‌ناز ایزدیار] هم آهسته آهسته وارد آن می‌شود. سطح دوم سریال شامل بخش‌هایی از فیلم‌نامه است که دربار قاجاری را به تصویر می‌کشد و بیشتر به اطرافیان شاه می‌پردازد. این سطح از فیلم‌نامه در نهایت با سطح نخست ارتباط عمیقی برقرار می‌کند.

سومین سطح فیلم‌نامه سریال جیران اما پایین‌ترین سطح آن است که به شکل ویژه‌ای به طبقه عوام و مردم عادی می‌پردازد. این بخش از فیلم‌نامه به مرور زمان کم‌رنگ‌تر خواهد شد و احتمالا به زودی تنها به شخصیت سیاوش محدود می‌شود.

هزینه‌های سرسام‌آور

بیننده جدیدترین سریال حسن فتحی تنها به تماشای چند دقیقه از سریال نیاز دارد تا به درک این حقیقت برسد که سریال جیران از بودجه هنگفتی یاری گرفته است. ظاهرا حسن فتحی که با سریال شهرزاد ثابت کرده بود برای سریال‌ساختن به سرمایه زیادی نیاز دارد برای تدارک سریال جیران هم ارقام هنگفتی طلب کرده است. نیازی به یادآوری نیست که فرایند تولید سریال شهرزاد در نهایت با حواشی متعددی همراه شد و افشاگری‌های مرتبط با تامین سرمایه آن به شدت مورد انتقاد قرار گرفت.

با این حال سریال جیران در شرایطی تهیه و تولید شد که اقتصاد ایران به مراتب باثبات‌تر و قدرتمندتر به نظر می‌رسید. این روزها که اقتصاد ایران بیشتر از هر زمانی تحت فشار است، تهیه‌کنندگان و سرمایه‌گذاران سریال جیران دست به قمار بزرگی زده‌اند. آن‌ها با تامین بودجه یکی از پرهزینه‌ترین سریال‌های شبکه نمایش خانگی در شرایط نگران‌کننده اقتصاد ایران به سراغ یک چالش بزرگ رفته‌اند. آیا ساخت سریال جیران با این حجم از تجمل‌گرایی اصلا صرفه اقتصادی دارد؟ برای پیداکردن پاسخ این سوال باید چند ماهی صبر کرد.

اگر سریال حسن فتحی به یک موفقیت بزرگ تبدیل شود احتمالا پخش آن برای چندین فصل دیگر هم ادامه پیدا می‌کند. از آن‌جایی که بیشتر عناوین سرویس استریم فیلیمو تا به امروز به دلیل کیفیت واقعا ناامیدکننده لغو شده‌اند، کیفیت بصری بالای سریال حسن فتحی می‌تواند موفقیت آن را تضمین کند. بنابراین شانس سریال جیران برای موفقیت اندکی زیاد به نظر می‌رسد.

سریال خاتون را با ویجیاتو دنبال کنید:

• نگاهی به قسمت اول سریال خاتون – فاشیسم سینمایی
• نگاهی به قسمت دوم سریال خاتون – باران خونین داس و چکش
• نگاهی به قسمت سوم سریال خاتون – شیوع ویروس سرخ
• نگاهی به قسمت چهارم سریال خاتون – عاقبت خوردن نان خلق
• نگاهی به قسمت پنجم سریال خاتون – بگذارید این وطن دوباره وطن شود
• نگاهی به قسمت ششم سریال خاتون – همسری که همراه نیست
• نگاهی به قسمت هفتم سریال خاتون – تصویر دقیق زن گیلانی
• نگاهی به قسمت هشتم سریال خاتون – روایت خسته‌کننده
• نگاهی به قسمت نهم سریال خاتون – گفتار مدرن یک پوستین کهنه
• نگاهی به قسمت دهم سریال خاتون – سرگیجه‌‌ای از شخصیت‌ها
• نگاهی به قسمت یازدهم سریال خاتون – عاشقانه در عاشقانه
• نگاهی به قسمت دوازدهم سریال خاتون – پوستین جذاب یک باطن مستهلک
• نگاهی به قسمت سیزدهم سریال خاتون – عشق مسموم
• نگاهی به قسمت چهاردهم سریال خاتون – مسیر گمراه‌کننده
• نگاهی به قسمت پانزدهم سریال خاتون – آغاز پایان
• نگاهی به قسمت شانزدهم سریال خاتون – فاجعه مطلق
• نگاهی به قسمت هفدهم سریال خاتون – قابل پیش‌بینی
• نگاهی به قسمت هجدهم سریال خاتون – بدون تمرین