جوکر. بتمن. دی‌سی. این سه کلمه معمولاً نوید این را می‌دهند که باید انتظار یک تقابل با حضور شوالیه تاریکی و شاهزاده دلقکی جرم و جنایت را در گاتهام تجربه کنیم. اما ماجرای کمیک The Joker فرق می‌کند. دیگر در این کمیک یک داستان ابرقهرمانی از تضاد خیر و شر نداریم.
ماجرای این کمیک یک داستان پلیسی/جنایی است که حتی بتمن در آن نقش مهمی را ایفا نمی‌کند و در پس سایه‌ها قرار دارد. چطور می‌توان یک داستان با حضور جوکر نوشت اما بتمن در آن نقشی محوری نداشته باشد؟ جیمز تینیون در کمیک The Joker پاسخ این پرسش را می‌دهد.
- نام کمیک: The Joker
- تعداد شماره‌ها: ۱۵ شماره
- تاریخ عرضه: از ماه می سال ۲۰۲۱ تا ماه سپتامبر سال ۲۰۲۲
- نویسنده: جیمز تینیون (James Tynion)
- مصور: گیلم مارچ (Guillem March)
وقتی صحبت از دی‌سی و مارول می‌شود، ذهن‌ها به سمت داستان‌های ابرقهرمانی می‌رود. زمانی هم که پای شخصیت‌های مشهور کمیک بوکی به این بحث باز شود، دیگر کم‌تر کسی سراغ دیگر ژانرهای داستان‌گویی را می‌گیرد. جای تعجب هم ندارد. هم دی‌سی و مارول و هم شخصیت‌های مشهور کمیک بوکی عمدتاً در داستان‌های ابرقهرمانی استفاده می‌شوند. اما تمام کمیک‌ها ماجراهای ابرقهرمانی نیستند؛ مخصوصاً خود بتمن که داستان‌های روان‌شناسانه و جنایی او زبان‌زدند.
ماجرای کمیک The Joker نیز به همین شکل است. این کمیک نه یک داستان ابرقهرمانی بلکه یک داستان جنایی و پلیسی محسوب می‌شود. البته با شکلی نسبتاً متفاوت در مقایسه با دیگر آثار با حضور شخصیت‌های مربوط به بتمن. این بار شوالیه تاریکی محوریت ماجرا نیست. شاید فکر کنید که داستان حول محور جوکر می‌چرخد… درست است اما نه آن طور که فکرش را می‌کنید.
گفتیم که کمیک The Joker یک داستان پلیسی به حساب می‌آید و هیچ داستان پلیسی‌ای بدون یک پلیس وجود ندارد. شاید از روی نام The Joker فکر کنید پروتاگونیست این روایت شاهزاده دلقکی جرم و جنایت گاتهام است اما این ماجرا نیاز به یک پلیس داشت و آن پلیس کسی نیست جز جیمز گوردون که داستان به واسطه او پیش می‌رود.
این نحوه اسم‌گذاری برای بار اول نیست که در آثار اخیر دی‌سی دیده شده است. در کمیک Batman/Catwoman هم دیدیم که با وجود نام‌های بتمن و کتوومن، اما بتمن نقش خیلی کم‌رنگی را در آن کمیک بازی می‌کند. The Joker هم همین است. جوکر فقط یکی از شخصیت‌های کلیدی این کمیک محسوب می‌شود (او حتی آنتاگونیست اصلی هم نیست) اما از نام این شخصیت روی کمیکی استفاده شده که نه او پروتاگونیست اصلی‌اش است و نه آنتاگونیست اصلی‌اش. با تمام این اوصاف اما نمی‌توان خیلی روی این مورد سخت‌گیری کرد. در هر حال جوکر شخصیت خیلی محبوبی‌ست. اگر نام این کمیک James Gordon می‌بود، این همه توجه به خود جلب می‌کرد؟! پس منطقاً باید از اسم یک شخصیت محبوب‌تر استفاده می‌شد تا جلب توجه و فروش بالاتر برود.
از بحث در مورد عنوان کمیک خارج شویم و به سراغ داستان The Joker برویم. جایی که یک پلیس بازنشسته، این مأموریت را پیدا می‌کند تا به شکار دلقک گاتهام برود. دلقکی که نه تنها یک جنایتکار خطرناک است، بلکه زندگی شخصی جیمز گوردون را نیز در طول سال‌ها تحت تأثیر قرار داده. البته جوکر تنها مشکل زندگی جیم نیست و او کوهی از مشکلات و دردسرها را در طی دوران فعالیتش به عنوان یک پلیس تحمل کرده است و هنوز هم می‌کند.
حالا این فرصت به وجود آمده تا با در دسترس داشتن تمام منابع مورد نیازش یکی از این دردسرها، در واقع یکی از بزرگ‌ترین دردسرهای زندگی‌اش را برای همیشه از بین ببرد. مأموریتی که جیمز را از بتمن و حتی خانواده ناقصی که دارد دور می‌کند. مأموریتی که این پلیس بازنشسته را از گاتهام خارج کرده و به مسیرهای دور و درازی می‌کشاند.
در طول این سفر طولانی‌اش، جیمز گوردون به تیره، تاریک و حتی ترسناک‌ترین بخش‌های قابل تصور دنیای انسان‌ها سفر می‌کند و با حقایقی مواجه می‌شود که حتی از کسی مثل جوکر نیز خطرناک‌تر و وحشتناک‌تر هستند. با شخصیت‌ها و گروه‌هایی آشنا می‌شود که می‌توانند تهدید بزرگ‌تری نسبت به بسیاری از مجرمانی باشند که جیم با آن‌ها در گاتهام ملاقات کرده است. حالا در این دنیای پر از تاریکی و خطر، گوردون باید تصمیم بگیرد که چه کاری درست است و چه تصمیمی باید بگیرد.
یک داستان جنایی و پلیسی می‌تواند با داشتن المان‌هایی مثل یک روایت منطقی و قابل درک، رازها و اسرار، تعلیق، شخصیت‌های مناسب (چه خیر و چه شر) و پیچش‌های داستان تبدیل به یک روایت عالی شود. کمیک The Joker نیز با داشتن تقریباً تمام المان‌های مورد نظر، یک داستان فوق العاده را به مخاطبان تحویل می‌دهد.
اما The Joker به همین میزان بسنده نمی‌کند. در این کمیک به برخی از خطوط داستانی و مسائلی که در دیگر داستان‌های دنیای دی‌سی و بتمن دیده‌ایم نیز پرداخته می‌شود و برای برخی از رازهای مربوط به آن داستان‌ها پاسخ‌هایی جالب ارائه می‌کند.
وقتی به سراغ جنبه بصری The Joker هم می‌رویم ناامید نمی‌شویم. درست است که که طراحی برخی از شخصیت‌ها از ظاهر آشنایشان کمی فاصله گرفته شده اما هنوز هم تصویرسازی آن‌ها به خوبی انجام شده است. طراحی‌های کلی، با این که سعی کرده‌اند به جنبه فانتزی داستان اضافه کنند اما هنوز هم ذات رئالیسم خود را حفظ می‌کنند. جزئیات تصویرسازی‌ها در تقریباً تمام طول داستان بالا هستند و به بهترین شکل ممکن به روایت ماجرا کمک می‌کنند.
حفظ این روند هم از آن جهت قابل تأمل است که در طول داستان The Joker شاهد چندین فلش‌بک نیز هستیم اما تصویرسازی کمیک تا جای ممکن با حفظ سبک از پیش مشخص شده خود، حس و حال گذشت زمان را به مخاطب منتقل می‌کند.
به طور کلی، شاید The Joker یک داستان مخصوص جوکر نباشد، اما یک داستان جذاب با حضور این شخصیت محسوب می‌شود که مخاطبان خود را به واسطه یک پلیس بازنشسته مثل جیمز گوردون به تاریک‌ترین مکان‌های یک داستان جنایی می‌برد تا یک درگیری هیجان انگیز با اشخاصی خطرناک را شاهد باشیم. یک داستان که نشان می‌دهد ممکن است حتی از جوکر خطرناک‌تر و وحشی‌تر نیز در ژرفای کمیک‌های دی‌سی مخفی شده باشد. حالا این چالش برای یک نیروی خیر مثل گوردون به وجود می‌آید که نحوه درست تقابل با چنین شری چیست.